पर्थ: हाम्रो सौर्यमण्डलमा लाखौं क्षुद्रग्रहहरू छन्, जसको अर्थ नयाँ-नयाँ क्षुद्रग्रहहरू प्रायः भेटिन्छन्। यसको अर्थ पृथ्वी र क्षुद्रग्रहहरू बीचको टक्कर सामान्य कुरा हो। कहिलेकाहीँ यो एकअर्कामा ठोक्किनाले पृथ्वीलाई असर गर्छ र कहिलेकाहीं यसको परिणाम गम्भीर हुन्छ। भर्खरै पत्ता लागेको क्षुद्रग्रह, २०२३ बीयु नामक, यो पृथ्वीको धेरै नजिक गएको कारण चर्चामा छ। यस वर्षको २१ जनवरीमा क्रिमियन एमेच्योर खगोलविद् गेन्नाडी बोरिसोभले उक्त क्षुद्रग्रह पत्ता लगाएका थिए र पत्ता लागेको सात दिनपछि २७ जनवरीमा पृथ्वीबाट यसको दूरी (दक्षिण अमेरिकाको सबैभन्दा दक्षिणी बिन्दुबाट) मात्र ३,६०० किलोमिटर थियो।

यो दूरी पर्थ र सिड्नी सहरहरू बीचको दूरी भन्दा अलि बढी छ र पृथ्वी र चन्द्रमा बीचको दूरीको एक प्रतिशत मात्र हो। यो क्षुद्रग्रह अन्तरिक्षको क्षेत्रबाट गुज्र्यो जहाँ पृथ्वीको वरिपरि घुम्ने मानव निर्मित उपग्रहहरू पनि छन्। योसँगै २०२३ बीयु पृथ्वीको यति नजिकबाट गुज्रिएको चौथो ज्ञात क्षुद्रग्रह हो। २०२३ बीयुलाई क्षुद्रग्रह र खतराको रूपमा कसरी मूल्याङ्कन गर्ने? २०२३ बीयु पृथ्वीको नजिक जानु भन्दा अर्को महत्त्वपूर्ण छैन। यसको व्यास चार देखि आठ मिटर मात्र छ, जुन सानो आकारको क्षुद्रग्रहको श्रेणीमा आउँछ। यो हाम्रो सौर्यमण्डलमा अवस्थित लाखौं वस्तुहरू जस्तै हो र यो सम्भव छ,  २०२३बीयु पछिल्लो सहस्राब्दीमा धेरै पटक पृथ्वीको नजिक आएको छ। अहिले सम्म हामी यो तथ्यबाट अनभिज्ञ छौं।

औसतमा चार मिटर व्यासको एउटा क्षुद्रग्रह प्रत्येक वर्ष पृथ्वीसँग ठोक्किन्छ र आठ मिटर व्यासको एउटा क्षुद्रग्रह प्रत्येक पाँच वर्षमा पृथ्वीसँग ठोक्किन्छ भन्ने तथ्यलाई जनाउने हो भने यस आकारका क्षुद्रग्रहहरू उल्कापिण्डमा परिणत हुन्छन् र केही उल्कापिण्डको रूपमा पृथ्वीमा पुग्छ। अब २०२३ बीयु पत्ता लगाइएको छ र सूर्य वरिपरि यसको परिक्रमा भविष्यवाणी गरिएको छ र पृथ्वीको भविष्यको दृष्टिकोण पहिले नै भविष्यवाणी गर्न सकिन्छ। सन् २०७७ देखि २१२३ सम्ममा १० हजारमा एकपटक पृथ्वीमा यसको असर पर्ने सम्भावना रहेको अनुमान गरिएको छ। त्यसैले हामी २०२३ बीयु वा सौर्यमण्डलमा त्यस्ता लाखौं वस्तुहरूबाट डराउनु पर्दैन।

२५ मिटर भन्दा बढी व्यासको क्षुद्रग्रहको प्रभावले पृथ्वीको जीवनलाई महत्त्वपूर्ण रूपमा असर गर्न र अवस्थित सभ्यतालाई चुनौती दिन कम्तिमा एक किलोमिटर व्यासको प्रभाव पार्नु पर्छ। एक अनुमानअनुसार हाम्रो सौर्यमण्डलमा त्यस्ता क्षुद्रग्रहहरूको संख्या एक हजारभन्दा अलि बढी छ र तिनीहरूले प्रत्येक ५० लाख वर्षमा एक पटक पृथ्वीलाई असर गर्न सक्छन्। हामीलाई यी क्षुद्रग्रहहरूको ९५ प्रतिशत भन्दा बढी थाहा छ। के क्षुद्रग्रहहरू नजिक जानसक्छ? २०२३ बीयु पृथ्वीको यति नजिक रेकर्ड गरिएको चौथो क्षुद्रग्रह हो। यसअघि सन् २०२० र २०२१ (२०२१यूए, २०२० क्यूजी र २०२०भीटी) मा पृथ्वीको धेरै नजिकबाट तीनवटा साना क्षुद्रग्रहहरू भेटिएका थिए।

एस्टेरोइड २०२३ बीयु र अन्य धेरै क्षुद्रग्रहहरू हाम्रो सौर्यमण्डलको अस्तित्वको पाँच अर्ब वर्षको अवधिमा पृथ्वीको नजिकबाट गुज्रिएका छन् र भविष्यमा पनि त्यसो गरिरहनेछन्। हालैका वर्षहरूमा के परिवर्तन भएको छ, हामी यी आकारका क्षुद्रग्रहहरू पहिचान गर्न र तिनीहरूले निम्त्याउने खतराहरू मूल्याङ्कन गर्नसक्छौं। करिब पाँच मिटर व्यासको एउटा क्षुद्रग्रह हजारौं किलोमिटर टाढा एक एमेच्योर खगोलविद्ले फेला पारेको छ, जसले खगोलीय अन्वेषणमा आवश्यक प्रविधि आममानिससम्म पुगेको देखाएको छ। यो धेरै उत्साहजनक छ।

एमेच्योर अन्वेषकहरू र पेशेवरहरूले लगातार खोजी गर्न र तिनीहरूलाई विश्लेषण गर्न धम्कीहरू वर्गीकरण गर्न सँगै काम गर्न सक्छन्। अर्को रोमाञ्चक विकास गत वर्ष प्रकाशमा आयो जब डबल एस्टेरोइड रिडायरेक्शन (डीएआरटी) मिसनले क्षुद्रग्रहको टक्करबाट अन्तरिक्ष यानलाई सफलतापूर्वक विचलित गर्यो। डीएआरटीले क्षुद्रग्रहलाई पृथ्वीमा ठोक्ने गम्भीर खतरामा रहेको बेलामा विचलित गर्ने विचारलाई बलियो बनाउँछ।