नयाँ दिल्ली: भारतीय अन्तरिक्ष एजेन्सी (इसरो)ले आफ्नो पहिलो सूर्य मिसन आदित्य एल१ को बारेमा ठूलो जानकारी दिएको छ। सेप्टेम्बरमा शुरु भएको मिसन अब अन्तिम चरणमा पुगेको छ। यो चाँडै लक्ष्य बिन्दु एल१ पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ। इसरो प्रमुख एस सोमनाथले आदित्य एल१ अहिले सही बाटोमा अघि बढिरहेको बताएका छन्। उनले भने, ‘मलाई लाग्छ यो अन्तिम चरणमा पुगेको छl’ यससँगै उनले आदित्य एल१ को एक प्वाइन्टमा पुग्ने सम्भावित मिति पनि बताए। उनले भने, ‘यो सम्भव छ, ७ जनवरीमा आदित्य एल१ ले आफ्नो अन्तिम चाल पूरा गरी एल१ बिन्दुमा प्रवेश गर्नेछl’

इसरोले आफ्नो पहिलो सूर्य मिशन आदित्य एल१ लाई यस वर्ष २ सेप्टेम्बरमा श्रीहरिकोटा, आन्ध्र प्रदेशको सतीश धवन अन्तरिक्ष केन्द्रबाट सफलतापूर्वक प्रक्षेपण गर्यो। आदित्य एल१ ले पृथ्वीबाट लगभग १५ लाख किलोमिटर टाढाको स्थिर एल१ बिन्दुबाट सूर्यको अध्ययन गर्नेछ। आदित्य एल बानलाई पृथ्वीबाट १५ लाख किलोमिटरको दुरी पार गर्न करिब १२५ दिन लाग्ने छ। १५ लाख किलोमिटरको दुरी पार गरेपछि यो सूर्यको नजिकको लग्राङ्गियन बिन्दुमा पुग्नेछ। तर, यो दूरी पृथ्वी र सूर्यबीचको दूरीको एक प्रतिशत मात्रै हो। किनभने सूर्य पृथ्वीबाट करिब १५ करोड किलोमिटर टाढा छ। सूर्य मिशन आदित्यले एल१ लग्रेजियन बिन्दुबाट सूर्यको फोटो खिचेर पृथ्वीमा पठाउनेछ। आदित्य एल१ को सहयोगमा इसारोले सूर्यको छेउमा हुने तापको अध्ययन गर्नेछ। यसका साथै सूर्यको छेउमा उठ्ने आँधीको गति र तापक्रमको ढाँचा पनि बुझ्ने प्रयास गरिनेछ।

लगरेजीयन बिन्दु इटालियन-फ्रान्सेली गणितज्ञ जोसेफ लुई लगरेन्जको नाममा राखिएको हो। यसलाई एल१ पनि भनिन्छ। यो उल्लेखनीय छ, पृथ्वी र सूर्यको बीचमा पाँचवटा बिन्दुहरू छन्, जहाँ सूर्य र पृथ्वीको गुरुत्वाकर्षण बल नियन्त्रणमा रहन्छ। किनभने यी बिन्दुहरूमा कुनै पनि वस्तु राखियो भने त्यो बिन्दुको वरिपरि सजिलै घुम्न थाल्छ। त्यसैले यी बिन्दुहरूबाट सूर्य अध्ययन गर्न सम्भव छ। एल१ बिन्दुको सबैभन्दा विशेष कुरा यो हो, यहाँबाट सूर्य ग्रहण बिना लगातार देख्न सकिन्छ। यस बाहेक यस बिन्दुबाट वास्तविक समयमा सौर्य गतिविधिहरू देख्न सकिन्छ।