गान्तोकः गान्तोकको रचना बुक्सले पछिल्लो पुस्तक नेपाली उपन्यास ‘मौली’ को अंग्रेजी अनुवाद पाठक समक्ष ल्याएको छ। अनमोल प्रसादले अंग्रेजीमा अनुवाद गरेको पुस्तक स्वर्गीय बद्रीनारायण प्रधानले लेखेका हुन्। ’मौली’ ले सन् १९४० को प्रारम्भमा लोरेटो कन्भेन्टमा पढेकी मालती घिमेरेको कथालाई पछ्याउँछ। भारत त्यो बेला ब्रिटिश शासनमा थियो र दोस्रो विश्वयुद्ध चलिरहेको थियो। मौली बाबासित घर फर्किएपछि, उनी आफूलाई कमै सम्झने विस्तारित परिवारको न्यानो अंगालोमा डुबाउँछिन्, नाच, चाडपर्व, बजार र मेलाहरूमा नेपाली जीवन र भाषाको आनन्द पुनः पत्ता लगाउँछिन्।

उनले पचासको दशकको महान् उथलपुथल, आधुनिक नेपालको पहिलो जन्म पीडामा पनि एक महिलाको रूपमा प्रतिकूलता, हानि र आवेगको सामना गर्छिन्, सहन्छिन् र पार गर्छिन्। यसैबीच, दुई शताब्दीको अङ्ग्रेजी शासनबाट बाँधिएका सीमानाका पारीको नवजात भारत भर्खरै खुट्टा लाग्ने भएको हुन्छ। मौली उनको यात्राको विवरण हो, पहिले एकजना केटीको रूपमा र त्यसपछि एक महिलाको रूपमा, एक अन्तरराष्ट्रिय संक्रमण र द्रुत रूपमा औपनिवेशिक संसारको विडम्बनाको विरुद्धमा रहेको विचारको प्रवाह हो। ‘मौलीको रिलिज समयमै हुन सकेन,’ प्रकाशक रमण श्रेष्ठले भने।

“जब मैले अनमोल प्रसादबाट मौलीको कथाको बारेमा पहिलो पटक सुनें, मलाई थाहा थियो कि यो पुस्तक धेरै पाठकहरूमा ल्याउनुपर्छ। अनुवाद लगभग तयार भइसकेको थियो। हामी दुवै यो विचार उत्प्रेरक आधुनिक क्लासिक उपन्यासको बारेमा उत्साहित थियौं। हाम्रो क्षेत्रबाट, अंग्रेजीमा यो पुस्तक रचना बुक्सबाट सबैभन्दा पहिले पाण्डुलिपि-देखि-प्रकाशित भएको छ। पुस्तकको बारेमा बोल्दै प्रज्वल पराजुली आफ्नो अनुमोदनमा भन्छन्, “सुरुदेखि अन्त्यसम्मको आनन्द, मौली पुस्तक तीन दशकअघि पहिलो पटक प्रकाशित हुँदा जत्तिकै अहिले पनि महत्त्वपूर्ण छ। परम्परा र आधुनिकतामा स्थान पाउन मौलीको संघर्ष छ। राष्ट्रिय पहिचान, जातियता र नारीवादमा स्वस्थ बहस गर्न सक्षम छ।“

पुस्तकमा दार्जीलिङ हिल्स युनिभर्सिटीका उपकुलपति प्रेम पोद्दारद्वारा लिखित “द बोर्डर्स द क्रस असः फल्ट-लाइन्स एन्ड द केस अफ १९८६ बद्रीनारायण प्रधान हिज मौली“ शिर्षकमा विस्तृत परिचय पनि छ। लेखक, बद्रीनारायण प्रधान म्याक्सिम गोर्कीको ’आमा’ को नेपाली अनुवादका लागि प्रसिद्ध छन्। उनी एक शिक्षाविद्, एक लेखक, एक राजनीतिक चिन्तक र मार्क्सवादी प्रतिबद्ध पुरुष थिए। जसले १९८४ र १९८६ को बीचमा भारतीय कम्युनिष्ट पार्टी (मार्क्सवादी) को लागि संसद सदस्य (राज्यसभा) को रूपमा सेवा गरे। बिरामी स्वास्थ्यले उनलाई सेवानिवृत्त हुन बाध्य नतुल्याएसम्म सेवामा रहेका थिए। उनी डुवर्सको दुर्गम बस्तीमा बस्थे जहाँ उनले बाग्राकोट हाई स्कूललाई रूपान्तरण गर्न आफ्नो जीवन समर्पित गरे जसको उनी आफ्नो सेवानिवृत्तिसम्म प्रधानाध्यापक थिए।

-हिस

प्रधानले ‘भूमरी’, ‘संगत’, सम्झनाहरु’, ‘च्याखुङ डायरी’ र फाइ हानको ’बौद्ध देशहरूको रेकर्ड’ नेपाली अनुवादलगायत थुप्रै मोनोग्राफ, स्मरण र कथाहरू लेखेका छन्।

कालेबुङमा बस्ने मौलीका अनुवादक तथा कभर आर्टिस्ट अनमोल प्रसादले इन्द्रबहादुर राई, भीम निधि तिवारी, राजेन्द्र भण्डारी र भूपी शेरचनलगायत नेपाली लेखक तथा कविहरूको कृतिलाई अंग्रेजीमा अनुवाद गरेका छन्। मौली यस क्षेत्रका अधिकांश ’केही स्वतन्त्र पुस्तक पसलहरूमा, भारतभरिका चुनिएका पुस्तक पसलहरूमा www.rachnabooks.com मा अनलाइन उपलब्ध छ।