भारत र विश्वभरका देशहरूमा धेरै पुलहरू छन्, तर यीमध्ये धेरै पुलहरू यस्ता छन् जुन तिनीहरूको विशेष चीजको लागि संसारमा फरक पहिचान छ। कतिपय पुललाई हाम्रो देशको गौरव पनि भनिन्छ। यस्तै एउटा पुल हाम्रो देश भारतमा पनि छ। यो पुल देशमा मात्रै नभई विश्वमै चर्चित छ। अचम्मको कुरा के छ भने विश्व प्रसिद्ध पुलको आजसम्म उद्घाटन हुनसकेको छैन। यस पुलसँग सम्बन्धित धेरै रोचक कुराहरू छन्l
कोलकाताको हावडा ब्रिज सधैं कोलकाताको पहिचान बनेको छ। हावडा ब्रिज बनेको झन्डै ८० वर्ष भइसक्यो। तर, आज पनि उस्तै छ। दोस्रो विश्वयुद्धका बेला पनि सन् १९४२ को दिसम्बरमा जापानी बम यस पुलबाट अलि टाढा खसेको थियो, तर पनि यस पुललाई कुनै पनि क्षति भएन। बीबीसीको रिपोर्ट अनुसार १९औं शताब्दीको अन्तिम दशकहरूमा ब्रिटिश भारत सरकारले कोलकाता र हावडाको बीचमा बग्ने हुगली नदीमा तैरने पुल निर्माण गर्ने योजना बनाएको थियो। त्यस अवधिमा हुगली नदीमा दैनिक धेरै जहाजहरू आउँथे र जान्थे र स्तम्भहरू भएको पुलले यी जहाजहरूको आवागमनमा बाधा पुर्याउन सक्छ, त्यसैले सन् १८७१ मा हावडा ब्रिज ऐन पारित भयो। हावडा ब्रिजको निर्माण कार्य सन् १९३६ मा शुरु भएर सन् १९४२ मा पूरा भएको थियो। त्यसपछि, ३ फरवरी १९४३ मा सर्वसाधारणले यसको प्रयोग गर्न थाले। त्यतिबेला यो संसारमा आफ्नो प्रकारको तेस्रो सबैभन्दा लामो पुल थियो। सन् १९६५ मा कविगुरु रवीन्द्र नाथको नामबाट यसको नाम रवीन्द्र सेतु राखिएको थियो।
बीबीसीको रिपोर्टअनुसार हावडा ब्रिज बनाउन २६ हजार ५०० टन स्टिल प्रयोग गरिएको थियो, जसमध्ये २३ हजार ५०० टन स्टिल टाटा स्टिलले आपूर्ति गरेको थियो। यसको विशेषता भनेको यो पूरै पुल नदीको दुवै छेउमा बनेका २८० फिट अग्लो दुईवटा स्तम्भमा मात्रै टिकेको छ। यी दुई स्तम्भहरू बीचको दूरी डेढ हजार फिट छ। यसबाहेक पुललाई टेवा दिन नदीमा कतै पिलर पनि छैन। हावडा ब्रिजको एउटा विशेषता यस्तो छ, यसको निर्माणमा स्टिल प्लेटहरू जोड्न नट-बोल्ट नभई धातुको काँटी प्रयोग गरिएको थियो। सन् २०११ मा एक प्रतिवेदनमा चुरोट थुक्ने कारण पुलको खुट्टाको मोटोपन घट्दै गएको खुलासा भएको थियो। त्यसपछि पुलको सुरक्षाका लागि यसको स्टिलको खुट्टा तलबाट फाइबरग्लासले छोपिएको थियो। जसमा करिब २० लाख रुपियाँ खर्च भएको थियो।
About Author
