भारतीय रेलवे एसियाको सबैभन्दा ठूलो रेल नेटवर्क र विश्वको चौथो ठूलो रेल नेटवर्क हो। यदि तपाइँ देशको कुनै पनि कुना घुम्न चाहनुहुन्छ भने, तपाइँ भारतीय रेलद्वारा यात्रा गरेर त्यहाँ पुग्न सक्नुहुन्छ। तर यदि तपाईंलाई भारतमा एउटा रेल ट्र्याक छ जुन भारतको स्वामित्वमा छैन, तर अंग्रेजहरूले शासन गरेको छ भनौं भने, के तपाईं पत्याउनुहुनेछ? होइन किनभने तपाईको तर्क यो हुनेछ, भारत अंग्रेजहरूबाट स्वतन्त्र भएको ७५ वर्ष भन्दा बढी भयो, तब यो कसरी सम्भव छ। तर यो सत्य हो, युरोपेलीहरूबाट स्वतन्त्र भएपछि पनि भारतमा यस्तो रेलमार्ग छ, जसको स्वामित्व सरकारको होइन, इंग्ल्याण्डको निजी कम्पनीको छ। यो ट्र्याकलाई शकुन्तला रेलवे ट्र्याक भनिन्छ।

शकुन्तला रेलवे ट्र्याक अमरावतीदेखि महाराष्ट्रको मुर्तजापुरसम्म १९० किलोमिटर लामो छ। यो ट्र्याक इंग्ल्याण्डको जमानाको हो। वास्तवमा, अंग्रेजहरूको समयदेखि महाराष्ट्रको अमरावतीमा कपास खेती हुन्थ्यो। त्यतिबेला अंग्रेजहरूले कपासलाई मुम्बई बन्दरगाहसम्म लैजानका लागि यो ट्र्याक बनाएका थिए। यो रेलमार्ग निर्माण गर्न इंग्ल्याण्डको क्लिक निक्सन एण्ड कम्पनीले सेन्ट्रल प्रोभिन्स रेलवे कम्पनी (सीपीआरसी) स्थापना गरेको थियो। यस कम्पनीले सन् १९०३ मा ट्र्याक बिछ्याउने काम थालेको थियो भने सन् १९१६ मा रेल लाइन पनि निर्माण सम्पन्न भएको थियो। अंग्रेज कालमा बनेको यस ट्र्याकमा शङ्कुतला प्यासेन्जर नामको एउटा मात्र रेल चल्थ्यो, जसका कारण यस ट्र्याकको नाम पनि शकुन्तला रेलवे ट्र्याक भयो। शकुन्तला प्यासेन्जरमा पाँचवटा मात्र रेल कोच थिए र यसलाई स्टीम लोकोमोटिभले तानेको थियो। सन् १९९४ पछि यो ट्रेनमा डिजेल इन्जिन जडान गरिएको थियो र बोगीको संख्या पनि बढेर ७ पुगेको थियो। यदि तपाईं यो ट्र्याकमा जानुभयो भने, आज पनि तपाईंले सिग्नलदेखि अन्य चीजहरू, ब्रिटिश युगको सबै चीजहरू देख्नुहुनेछ। शकुन्तला प्यासेन्जरले यस ट्र्याकमा करिब ६–७ घण्टाको यात्रा पूरा गर्छिन्। यात्राको क्रममा ट्रेन अचलपुर, यवतमाल लगायत १७ विभिन्न स्टेशनहरूमा रोकिन्छ।

देश स्वतन्त्र भएपछि पनि यो ट्रयाकको स्वामित्व इंग्ल्याण्डको निजी कम्पनीसँग छ। र कम्पनीले यो ट्र्याक सञ्चालन गर्दछ। सन् १९४७ मा देश स्वतन्त्र हुँदा भारतीय रेलवेले यस कम्पनीसँग सम्झौता गरेको थियो, जसअन्तर्गत आज पनि हरेक वर्ष भारतीय रेलवेले कम्पनीलाई रोयल्टी तिर्ने गर्छ। रिपोर्टका अनुसार भारतीय रेलवेले कम्पनीलाई वार्षिक १ करोड २० लाख रोयल्टी दिन्छ। भारतीय रेलवेले धेरै पटक किन्न प्रस्ताव गरे पनि अहिलेसम्म कुनै नतिजा आएको छैन। शकुन्तला रेलमार्ग निकै पुरानो भएकाले जीर्ण बनेको छ। यो ट्र्याकको लागि भारत सरकारले कम्पनीलाई रोयल्टी पक्कै दिन्छ तर पनि विगत ६० वर्षदेखि कम्पनीले यस ट्र्याकको मर्मतको काम गर्नसकेको छैन। जसका कारण यस ट्र्याकमा शकुन्तला यात्रुको गति पनि २० किलोमिटर प्रतिघण्टा थियो। यही कारणले यो ट्रेन सन् २०२० देखि बन्द छ। तर, यो रेललाई पुनः सञ्चालनमा ल्याउनु पर्ने क्षेत्रका जनताको माग छ।