कोलकाता: राजकमल प्रकाशन समूह र राधाकृष्ण पेपरब्याक्सको आयोजनामा प्रख्यात हिन्दी कवि यतिश कुमारको दोस्रो काव्य सङ्ग्रह ‘आविर्भाव’को विमोचन तथा छलफलको आयोजना गरिएको छ। आयोजित एक कार्यक्रममा वरिष्ठ साहित्यकार मृत्युञ्जय कुमार सिंह, आशुतोष सिंह, राज्यवर्धन, प्रियंकर पालीवाल, विनय मिश्र, यतिश कुमार, श्रीमती स्मिता गोयल र श्रीमती रितु तिवारीको हातमा पुस्तकहरू प्रदान गरिएको थियो। ४६औँ अन्तर्राष्ट्रिय कोलकाता पुस्तक मेलाको शुक्रबार प्रेस कर्नरमा विमोचन गरिएको हो। विमोचन अघिको छलफलमा आमन्त्रित वक्ताहरुले पुस्तक केन्द्रित भनाइ राखेका थिए।
सङ्ग्रहको बारेमा चर्चा गर्दै साहित्य र कलाका जानकार मृत्युञ्जयकुमार सिंहले हिन्दी साहित्यमा यस्तो प्रयोग नौलो भएको बताए। कवितामा कविता लेख्ने चलन पनि छ तर मेरो जानकारीमा गद्यमा यो पहिलो कृति हो। उदयको माध्यमबाट नयाँ कलाको परिचय भयो र यसबाट पाठकहरूलाई पनि मौलिक कृतिहरूमा पहुँच गर्न प्रेरित गरिनेछ। यस सङ्ग्रहको केन्द्रविन्दुमा रहेका मौलिक कृतिहरू सिर्जना गर्दा लेखकले गुज्रिएको अनुभूति पनि यतिशमार्फत् सञ्चार गरिएको छ। वरिष्ठ कवि-समालोचक आशुतोष सिंहले सङ्ग्रहको सन्दर्भमा भने, ‘यो एउटा अद्वितीय विधा हो जसलाई कविता समीक्षाको नाममा राखेर कविताको अध्ययनलाई सीमित गर्नुपर्ने हुन्छ। यो कविताको समानान्तर दौडिरहेको अनुभूति हो र कविले जसरी यसलाई व्यवस्थित गरेका छन्, त्यो प्रशंसनीय छ। कवि राज्यवर्धनले सङ्ग्रहका धेरै कविताहरूलाई रेखांकित गर्दै आधुनिक हिन्दी साहित्यमा यो नयाँ प्रयोग भएको र यसलाई स्वागत गर्नैपर्छ भन्नुभयो। सुरेन्द्र वर्माको ‘मुझे चाँद छेई’ जस्ता रचनाहरू सृजना गरी काव्यात्मक लयमा संवेदनशीलता कायम राख्नु चुनौतीपूर्ण काम होl’ गद्यमा कविताको आभा कोर्दै कवि तथा समालोचक प्रियंकर पालीवालले संसारमा कुनै पनि नयाँ विधा अलिकति शंकाका साथ प्रवेश गरेको बताए। सङ्ग्रहमा सङ्कलित कविताहरूको स्रोत जे भए पनि स्वतन्त्र कविताहरू मात्र हुन्। विधाहरू अन्योलमा परेको बेलामा ‘अविर्भाव’को उदय र यी कविताहरूको ठूलो महत्व हुन्छ। यी अधुरो बाटोका कविता हुन्।
कविताको छवि र शिल्पको बारेमा प्रख्यात समीक्षक विनय मिश्रले भने, ‘विधाका आफ्नै सीमा हुन्छन् तर यतिशको सिर्जनात्मकताले कविता र मौलिक सृष्टिबीच दुर्लभ सम्बन्ध स्थापित गरेको छ। यो सङ्ग्रहलाई कुन रूपमा लिने भन्ने चर्चाको विषय पक्कै छ, तर कविता राम्रा छन्। यसको चित्रणले आकर्षित गर्छl’
लेखकको भनाइमा कवि यतिश कुमारले सिर्जना प्रक्रिया र यात्राको रूपरेखा प्रस्तुत गरेका छन् । कार्यक्रमको सञ्चालन गर्दै ऋतु तिवारीले सङ्ग्रहका चयन गरिएका पङ्क्तिहरू वाचन पनि गरिन् । यस अवसरमा श्रीमती स्मिता गोयल, मनोज झा, मृत्युञ्ज जय श्रीवास्तव लगायत शहरका धेरै प्रतिष्ठित लेखक र साहित्य प्रेमीहरूको उपस्थिति थियो।
About Author
