अन्ना राजम मल्होत्रा भारतकी प्रथम महिला आईएएस अधिकारी (१९५१) थिइन्। उनी भारतको पहिलो महिला सचिव पनि थिइन्, जसको जन्म निरनाम, पथनमथिट्टामा भएको थियो। यति मात्र होइन, उनी लोकसेवा परीक्षा उत्तीर्ण गर्ने दोस्रो भारतीय महिला पनि हुन्। सन् १९५१ मा अन्ना राजम आईएएसमा भर्ना भइन् र उनको ब्याचका सदस्य आरएन मल्होत्रासँग विवाह गरिन्। अन्ना मल्होत्राले तत्कालीन मुख्यमन्त्री सी. राजगोपालाचारीको अधीनमा र केन्द्रमा सन् १९५१-२०१८ सम्म आईएएस अधिकारीको रूपमा सेवा गरिन्।
भारतको पहिलो महिला आईएएस अधिकारीको नाम अन्ना राजम मल्होत्रा हो, राजमलाई मद्रास राज्यमा सन् १९५१ मा सिभिल सेवकको रूपमा नियुक्त गरिएको थियो। उनी स्वतन्त्र भारतमा पहिलो महिला आईएएस अधिकारी थिइन्। आफ्नो कार्यकालमा उनले सन् १९८२ एशियाली खेलहरूमा सात मुख्यमन्त्रीहरूसँग काम गरिन्, जसमध्ये एकजना राजीव गान्धी थिए। उनले प्रोभिडेन्स कलेजमा आफ्नो माध्यमिक शिक्षा, मालाबार क्रिश्चियन कलेजबाट स्नातक र मद्रास विश्वविद्यालयबाट साहित्यमा स्नातकोत्तर पूरा गरिन्। अन्ना, पहिलो महिला आईएएस अधिकारी, कडा परिश्रम गर्ने भनिन्छ र संगठनात्मक कठिनाइहरू पार गर्न एक अद्वितीय मानवीय प्रविधि थियो।
उनले राइफल, घोडसवारी र पिस्तोल सुटिङको अभ्यास गरेर आफ्नो सीप बढाइन्। अन्नाले सन् १९८९ मा पद्मभूषण पुरस्कार प्राप्त गरेकी थिइन्। अन्नासँग धेरै कठिनाइहरू आए। निजामती सेवाको अन्तर्वार्ता दिन पुगेपछि बोर्डका सदस्यहरूले उनलाई यो क्षेत्रमा नआउन सल्लाह दिए। महिलाका लागि उपयुक्त हुने भएकाले विदेश सेवा र केन्द्रीय सेवाबाट अर्को विकल्प छान्न भनिएको थियो तर अन्ना आफ्नो लक्ष्यमा अडिग रहिन् र उनले त्यसो गर्न अस्वीकार गरिन्। सन् १९५१ मा अन्ना सेवामा आएपछि उनको नियुक्ति पत्रमा लेखिएको थियो- ‘विवाह गरे निलम्बन गर्न सकिन्छ।’ तर उनी यसबाट विचलित भइनन्। उनी सेवामा सामेल भइन् र केही वर्षपछि नियम परिवर्तन भएपछि उनले आफ्नो ब्याचमेट आर एन मल्होत्रासँग विवाह गरिन्। १७ सेप्टेम्बर २०१८ मा उनको निधन भयोl
About Author
