नयाँ दिल्ली: यस वर्षको नोबेल शान्ति पुरस्कार २०२२ को घोषणा गरिएको छ। यसपटकको नोबेल शान्ति पुरस्कार एक व्यक्तिसँगै दुई संस्थाले पाएका छन्। बेलारुसका मानवअधिकारकर्मी एलेस बिलियात्स्की, रुसको मानवअधिकार संगठन मेमोरियल र युक्रेनको मानवअधिकार संगठन सेन्टर फर सिभिल लिबर्टिजले नोबेल शान्ति पुरस्कार पाएका छन्। बेलारूसी अधिकारकर्मी एलेस बिल्यात्स्की हाल जेलमा रहेको बताइएको छ। नोबेल शान्ति पुरस्कार शुक्रबार ओस्लोमा नर्वेली नोबेल समितिका प्रमुख बेरिट रिज एन्डरसनले घोषणा गरे। निएन्डरथल डीएनएको रहस्य पत्ता लगाउने वैज्ञानिकलाई चिकित्साशास्त्रतर्फको नोबेल पुरस्कार प्रदान गरेर नोबेल पुरस्कार घोषणाको हप्ता सोमबारदेखि शुरु भएको छ। साना कणहरूले छुट्टिएर पनि एकअर्कासँग सम्बन्ध कायम राख्न सक्छन् भन्ने खोजका लागि तीन वैज्ञानिकले मङ्गलबार संयुक्त रूपमा भौतिकशास्त्र पुरस्कार जितेका छन्।

यस वर्षको रसायनशास्त्रको नोबेल पुरस्कार क्यारोलिन आर बर्टोजी, मोर्टेन मेल्डल र के. ब्यारी शार्पलेसलाई ‘समान भागहरूमा अणुहरूको एक साथ विखंडन’को विधि विकास गरेकोमा बुधबार पुरस्कृत गरिएको थियो। बिहीबार, स्वीडिश एकेडेमीले यस वर्षको साहित्यमा नोबेल पुरस्कार फ्रान्सेली लेखिका एनी अर्नोक्सलाई उनको लेखको लागि घोषणा गर्‍यो जुन ‘साहस र प्रतीकात्मक तीव्रताका साथ व्यक्तिगत मेमोरीको भित्री, प्रणाली र सामूहिक अवरोधहरूको शोषण गर्नुहोस्।’ अर्थशास्त्रतर्फको नोबेल पुरस्कार १० अक्टोबरमा घोषणा गरिने भएको छ।

यस वर्ष कुल ३४३ जना मनोनयनमा परेका छन्, जसमध्ये २५१ व्यक्तिको नाम र ९२ संस्थाले शान्तिको क्षेत्रमा उल्लेखनीय कार्य गरिरहेका छन्। यो संख्या नोबेल शान्ति पुरस्कारको इतिहासमा दोस्रो ठूलो संख्या हो। यसअघि सन् २०१६ मा ३७६ जनाको नाम मनोनयनमा परेको थियो। गत वर्ष यो संख्या ३२९ थियो। पहिलो नोबेल शान्ति पुरस्कार सन् १९०१ मा फ्रान्सका फ्रेडरिक पेसी र स्विसका जीन हेन्री ड्युनान्टलाई प्रदान गरिएको थियो। फ्रेडरिक फ्रान्सेली अर्थशास्त्री र देशमा धेरै शान्ति समाजका संस्थापक थिए। विशेषगरी युरोपियन युनियनमा उनको शान्ति आन्दोलनका कारण उनलाई यो अवार्ड दिइएको हो। जब डुनान्ट मानवतावादी थिए। उनी व्यवसायी पनि थिए र सामाजिक अभियन्ता पनि थिए। यो समिति ६ वर्षको लागि हो। यसमा दुई अध्यक्ष, एक उपाध्यक्ष, एक सचिव र दुई सदस्य हुन्छन्। पेशाले वकिल भए पनि हाल यस समितिका अध्यक्ष बेरिट रेस एन्डरसन नर्वे सरकारमा मन्त्री भइसकेका छन्।