गान्तोक: भारतको वनस्पति सर्वेक्षण (बीएसआई) ले गान्तोकस्थित सिक्किम हिमालयन क्षेत्रीय केन्द्र (एसएचआरसी) मा ३-७ फरवरी, २०२५ सम्म वनस्पति नामकरण पाठ्यक्रमको सफलतापूर्वक आयोजन गरेको छ। हार्वर्ड विश्वविद्यालयका प्रख्यात नामकरण विशेषज्ञ डा के.एन. गान्धीले पाठ्यक्रमको नेतृत्व गरे, जसमा वनस्पति नामकरणको ऐतिहासिक विकासदेखि लिएर शेनजेन कोडसम्मको विस्तृत सिंहावलोकन प्रदान गरे। डा. गान्धीले वनस्पति नामकरणको ऐतिहासिक सिंहावलोकनका साथै पाठ्यक्रमको शुरुआत गरे, जसमा लिनियन कालभन्दा पहिलादेखि शेनजेन कोडसम्म यसको विकासको पत्तो लगायो।

डा गान्धीले वनस्पतिको नामकरणमा ल्याटिन र ग्रीक शब्दावलीलाई अपनाउने अनि अनुकूलन गर्ने महत्त्वमाथि जोड दिए। उनले म्याड्रिड कोड (आईबीसी २०२४ पछि) को नामकरण समितिद्वारा अनुमोदित प्रमुख परिवर्तनहरूको बारेमा पनि चर्चा गरे, जसलाई जुलाई २०२५ मा प्रकाशित गरिनेछ।

यो पाठ्यक्रममा कोडका संरचनात्मक घटकहरू जस्तै प्रस्तावना, वर्गीकरण श्रेणी र नामकरण परम्पराहरू (शेनजेन कोडको अनुच्छेद १-५ र १६-२८); स्थिति, टाइपिफिकेशन, शुरुआती बिन्दु, संरक्षण र स्वीकृति (अनुच्छेद ६-१५); प्रभावकारी प्रकाशन; नामहरूको वैधता-भाग ख (अनुच्छेद २९-३९) र भाग खख (लेख ४०-४५); र लेखकहरूको उद्धरण (अनुच्छेद ४६-५०) सहित विभिन्न सत्र सामेल थिए। डा गान्धीले हाइब्रिड नाम र फङ्गल कोडको पनि समीक्षा गरे।

प्रत्येक दिन सहभागीहरूसँग एक घण्टाको चर्चा सत्रको साथ समाप्त भयो, जसले स्पष्टीकरण र विचारहरूको आदान-प्रदानको लागि एक मञ्च प्रदान गर्‍यो। समापन सत्रमा मुख्य अतिथिको रूपमा गान्तोकको एसआरएम विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्रोफेसर सीएच. सतीश कुमारले भाग लिए। उपस्थित अन्य गणमान्य व्यक्तिहरूमा वन संरक्षक, वन तथा पर्यावरण विभाग, सिक्किम सरकार, आईएफएस ई एलानमुगुरानन, सिक्किम सरकारको वन तथा पर्यावरण विभागकी सेवानिवृत्त मुख्य अनुसन्धान अधिकारी श्रीमती उषा लाचुङ्पा; गान्तोकस्थित पीआईबी र आकाशवाणी समाचारका सहायक निर्देशक मानस प्रतिमा शर्मा पनि सामेल थिए।

सिक्किम हिमालयन क्षेत्रीय केन्द्रका बीएसआई प्रमुख डा राजीव गोगोईले अतिथि र सहभागीहरूलाई स्वागत जनाउँदै कार्यक्रमको सफल सञ्चालनको लागि प्रसन्नता व्यक्त गरे।  पाठ्यक्रमले सहभागीहरूलाई वनस्पति नामकरण र यसका अनुप्रयोगहरूको बारेमा गहन ज्ञान प्राप्त गर्ने एक मूल्यवान अवसर प्रदान गर्‍यो। बीएसआईको उद्देश्य वनस्पति अनुसन्धान र शिक्षालाई बढावा दिनु हो तथा यो पाठ्यक्रम यस लक्ष्यलाई हासिल गर्ने दिशामा एक महत्त्वपूर्ण कदम हो। -पीआईबी