नयाँ दिल्ली: भारतको चन्द्रयान–३ र रुसको लुना–२५ चन्द्रमाको कक्षमा प्रवेश गरेका छन्। शुक्रबार चन्द्रयान–३ को ल्यान्डर मोड्युल डिबुस्ट गर्ने पहिलो प्रक्रिया सफल भई अब चन्द्रमाबाट मात्र २५ किलोमिटरको दुरीमा पुगेको छ। उही समयमा, रुसी मिसनले अगस्ट २१ मा चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा सफ्ट ल्यान्डिङ गर्नेछ। त्यसको दुई दिनपछि अगस्ट २३ मा भारतीय मिसन पनि दक्षिण ध्रुवमा नै चन्द्रमाको सतहमा अवतरण गर्नेछ।

विश्वको नजर भारत र रुस दुवैको मिसनमा टिकेको छ। यदि दुवै मिसनहरू आफ्नो उद्देश्यमा सफल भए, रुस र भारत चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा नरम भूमिमा पुग्ने क्रमशः पहिलो र दोस्रो देश हुनेछन्। यसैबीच, हामीले जान्न आवश्यक छ कि भारतको चन्द्रयान-३ मिसन के हो? रूसको लुना-२५ के हो? दुवै मिसनहरू चन्द्रमाको सतहमा कहाँ र कहिले अवतरण हुनेछन्? यो कसले निर्धारण गर्छ?

चन्द्रयान-३ मिसन चन्द्रयान-२ को अर्को चरण हो, जसले चन्द्रमाको सतहमा अवतरण गर्नेछ र परीक्षण गर्नेछ। यसमा प्रोपल्सन मोड्युल, ल्यान्डर र रोभर हुन्छ। चन्द्रयान–३ को फोकस चन्द्रमाको सतहमा सुरक्षित अवतरणमा केन्द्रित छ। मिसनको सफलताको लागि नयाँ उपकरणहरू सिर्जना गरिएको छ। एल्गोरिदम सुधारिएको छ। चन्द्रयान–२ मिसन चन्द्रमाको सतहमा अवतरण हुन नसक्नुको कारणमा केन्द्रित भएको छ। चन्द्रयान–३ ले जुलाई १४ मा दिउँसो २:३५ बजे श्रीहरिकोटा केन्द्रबाट उडान भरेको थियो र यदि सबै योजना अनुसार चल्यो भने २३ अगस्टमा चन्द्रमाको सतहमा अवतरण हुनेछ। यो मिसन चन्द्रमाको त्यो भागमा पठाइँदैछ, जसलाई चन्द्रमाको डार्क साइड भनिन्छ। किनभने यो भाग पृथ्वीको अगाडि आउँदैन। रुसी अन्तरिक्ष एजेन्सी रस्कास्मजले अगस्ट १० मा लुना-२५ अन्तरिक्ष यान प्रक्षेपण गरेको थियो। यो मस्कोको लगभग ३,४५० माइल (५,५०० किमी) पूर्वमा अवस्थित भोस्टोचनी कोस्मोड्रोमबाट प्रक्षेपण गरिएको थियो। लुना-२५ लाई ३१३ टनको रकेट सोयुज २.१बीमा पठाइएको छ। यसलाई लुना-ग्लोब मिशन नाम दिइएको छ। किटको लम्बाइ लगभग ४६.३ मिटर छ र यसको व्यास १०.३ मिटर छ। यो अगस्ट २१ मा यो चन्द्रमाको सतहमा पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ। रुसले यसअघि सन् १९७६ मा लुना–२४ चन्द्रमामा अवतरण गरेको थियो। संसारमा अहिलेसम्म भएका सबै चन्द्रमा मिसनहरू चन्द्रमाको भूमध्य रेखामा पुगेका छन्। लुना–२५ सफल भएमा कुनै देशले चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा अवतरण गर्ने यो पहिलो पटक हुनेछ।