केभाडिया (गुजरात): भारतको जी-२० अध्यक्षतामा गुजरातको केभाडियामा व्यापार र लगानी कार्य समूह (टीआईडब्ल्युजी)को चलिरहेको तेस्रो बैठकले मंगलबार कार्य-उन्मुख प्रस्तावमा सहमति निर्माण गर्न छलफल गर्यो। सोमबारदेखि शुरु भएको तीनदिने बैठकमा जी–२० सदस्य राष्ट्र, आमन्त्रित, क्षेत्रीय समूह र अन्तर्राष्ट्रिय संघसंस्थाका ७५ भन्दा बढी प्रतिनिधिको सहभागिता रहेको छ। बैठकमा भएको प्राविधिक सत्रमा जी–२० सदस्य राष्ट्र तथा निमन्त्रितहरूबाट भारतका प्रस्तावका बारेमा विशेष सुझाव र प्रतिक्रिया माग गरिएको थियो।

२०२३ अगस्त २४-२५ मा जयपुरमा हुने व्यापार तथा लगानी मन्त्रीस्तरीय बैठकमा स्वीकृत हुने मन्त्रिस्तरीय विज्ञप्तिको मस्यौदा तयार गर्दा यी सुझावहरू समावेश गरिनेछन्। पहिलो र दोस्रो बैठकमा पाँच प्राथमिकताका मुद्दाहरूमा विस्तृत रूपमा छलफल गरिनेछ। यी मुद्दाहरूमा वृद्धि र समृद्धिको लागि व्यापार, व्यापार गर्न सजिलो र विश्वव्यापी मूल्य श्रृंखला (जीभीसीहरू), लघु, साना र मझौला उद्यमहरू (एमएसएमईहरू)लाई विश्व व्यापारमा एकीकृत गर्ने, व्यापारको लागि रसद र विश्व व्यापार संगठन (डब्ल्युटीओ)मा सुधारहरू समावेश छन्।

यी छलफलहरूमा जी-२० सदस्यहरू र आमन्त्रित देशहरूले प्रस्तुत गरेका विचार र सुझावहरूमा, भारतको जी-२० प्रेसिडेंसीले प्रत्येक प्राथमिकता मुद्दाहरूमा कार्य-उन्मुख ठोस प्रस्तावहरू विकास गरेको छ। अब तेस्रो बैठकमा यी प्रस्तावहरू अपनाउनका लागि जी-२० सदस्य राष्ट्रहरूबीच सहमति निर्माण गर्ने प्रयास भइरहेको छ।

वाणिज्य तथा उद्योग मन्त्रालयले जारी गरेको विज्ञप्तिमा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले जी–२० को परिणाम कार्यमुखी हुनुपर्ने र ग्लोबल साउथले सामना गरिरहेका चुनौतीहरूलाई प्रतिबिम्बित गर्ने स्पष्ट आह्वानलाई ध्यानमा राखेर बैठकको कार्यसूची तयार पारिएको जनाएको छ। यस पृष्ठभूमिमा, तेस्रो टीआईडब्ल्युजी बैठकको परिणामले विश्वव्यापी व्यापार र लगानीलाई गति दिन सामना गरिरहेका चुनौतीहरूको साझा समझको लागि मार्ग प्रशस्त गर्नेछ र विकास समावेशी र पारदर्शी बनाउन अवस्थित अवसरहरूको लाभ उठाउन सक्ने मार्गहरू विकास गर्नेछ।

यसअघि सोमबार ‘ट्रेड इन्फ्रास्ट्रक्चर’ सम्बन्धी सेमिनार आयोजना गरिएको थियो, जसमा ग्लोबल भ्यालु चेन (जीभीसीहरू)को विस्तारमा लजिस्टिकको भूमिका र माइक्रो, साना तथा मझौला उद्यम (एमएसएमई)को विश्वव्यापी महत्वका बारेमा विस्तृत छलफल भएको थियो। यस अवधिमा केन्द्र सरकारको गति शक्ति गुरु योजना जस्ता पहलहरू देखाउन एक प्रदर्शनी पनि आयोजना गरिएको थियो। त्यसपछि साँझ २० प्रतिनिधिलाई विश्वको सबैभन्दा ठूलो प्रतिमा स्ट्याच्यु अफ युनिटीमा लगिएको थियो भने प्रतिनिधिहरुले रंगारंग सांस्कृतिक कार्यक्रमको पनि मज्जा लिएका थिए।