तपाई एक दिनमा कति पानी पिउनुहुन्छ? सायद आठ देखि दस गिलास वा बढी। साथमा पानीको बोतल पनि राख्नुपर्छ। कारणहरु धेरै छन्। कतिपयले पानी पिउनाले तौल घट्छ भन्ने सोच्छन्। कतिपयले सुन्दर छालाको लागि पानी पिउने गर्छन्। पानीका सबै ज्ञात फाइदाहरू साँचो छैनन् भन्ने होइन, तर आवश्यकताभन्दा बढी पानी पिउनु हाम्रो लागि हानिकारक पनि हो भन्ने एउटा सत्यता छ।
धेरैजसो मानिसलाई पानीको फाइदाबारे मात्र थाहा छ। धेरै कम मानिसहरूलाई थाहा छ, अत्यधिक पानी कति हानिकारक हुनसक्छ। यदि कुनै व्यक्तिले आवश्यकताभन्दा बढी पानी पिउने हो भने उसको मृगौलामा अतिरिक्त दबाब पर्ने विज्ञहरुको भनाइ छ। युनिभर्सिटी अफ पेन्सिल्भेनियाका मिर्गौला विशेषज्ञ डा. स्टेनली गोल्डफार्बले आफ्नो वेबसाइटमा धेरै पानी पिउनाले मृगौलाले क्षमताभन्दा बढी काम गर्ने गरेको लेख्छन्। दिनमा १० गिलास वा ३ लिटर पानी पिउनुपर्छ भन्ने सल्लाह कहाँबाट आयो भन्ने कसैलाई थाहा नभएको उनले लेखेका छन्। यस सल्लाहको कुनै वैज्ञानिक आधार छैन।
स्वास्थ्य विज्ञ डा ईशी खोस्ला बढी पानी पिउँदा मुटुको समस्या हुने खतरा रहेको बताउँछन्। वास्तवमा, पछिल्ला केही वर्षयता पानीको यति धेरै प्रवद्र्धन भएको छ, हरेक मानिसले पानीलाई हेल्थ टनिक मान्न थालेका छन्। सबै स्वास्थ्य समस्याको समाधान दैनिक प्रशस्त पानी पिउनुमा रहेको उनको भनाइ छ। पानी जीवनको लागि सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण चीज हो, तर कति पानी पिउने भन्नेमा मानिसहरू अन्योलमा छन्। स्वास्थ्य विशेषज्ञहरूले हामीले दैनिक रूपमा लिने पानीको मात्रालाई जनाउँछ, जुन विभिन्न प्रकारका खानेकुराहरू मार्फत हाम्रो शरीरमा प्रवेश गर्दछ। सागसब्जीदेखि फलफूलसम्म सबैमा पानीको अंश हुन्छ। यो भागले पनि हाम्रो स्वास्थ्यमा उस्तै प्रभाव पार्छ जुन पानीले शुद्ध रूपमा गर्छ।
मूला र शलजम जस्ता धेरै तरकारीहरूमा ९० प्रतिशतसम्म पानी हुन्छ। त्यसैगरी तरबूज र तरबूजमा पनि ठूलो मात्रामा पानी पाइन्छ। चिया जस्ता अन्य तरल पदार्थको माध्यमबाट हाम्रो शरीरमा प्रवेश गर्ने पानी पनि फाइदाजनक हुन्छ। जापानमा धेरैजसो मानिसहरूले दैनिक १८ गिलास ग्रीन टी पिउने गर्छन् र जापानी छालालाई संसारकै उत्कृष्ट छाला मानिन्छ।
यसरी पानी लिनेहरूले छुट्टाछुट्टै अतिरिक्त पानी पिउने जिद्दी गर्नु हुँदैन। शुरुमा मानिसहरु फिटनेस फ्रिक नभएकाले फलफुल, सागसब्जी वा जुसको सेवन कम गर्ने भएकाले शरीरमा कम्तिमा पानी पुगोस् भनेर पानी पिउनुमा जोड दिइएको थियो तर आजकल मानिसहरु यस्ता खानेकुरा खाँदा पानी पसेको छ। शरीरलाई माध्यमबाट निस्कन्छ, त्यसपछि अतिरिक्त पानी उपभोग गर्नु पर्दैन। यदि हामीले फलफूल वा जुस पिउने हो भने पर्याप्त मात्रामा पानी मात्र नभई अन्य पोषक तत्व पनि शरीरमा जान्छ।
पानीको फाइदाहरू यति धेरै प्रचार गरिएको छl मानिसहरूले बिर्सेका छन्, पानी पनि सीमा भन्दा बाहिरको कुनै पनि चीजको उपभोग हानिकारक हुनसक्छ। पानीका फाइदाहरू आ-आफ्नो ठाउँमा छन् तर यो पनि सत्य हो, धेरै पानी पिउनु स्वास्थ्यका लागि हानिकारक हुनसक्छ। यसले मृगौला र मुटुमा दबाब दिन्छ। मानिसहरु फिटनेस फ्रिक नभएको बेला पानीको यति धेरै प्रचार गरिएको स्वास्थ्य विज्ञहरु बताउँछन्। फलफूल, रस र हरियो चिया प्रचलित थिएन। यी सबै चीजहरूले शरीरमा पानीको स्तरलाई कायम राख्छ। यदि कुनै व्यक्तिले यी चिजहरू खान्छ भने उसलाई तिर्खा लागेभन्दा बढी पानी पिउनु पर्दैन।
यदि तपाईंले टीभी, रेडियो वा पत्रिकाहरू पढेर आफ्नो लागि पानीको मात्रा तय गर्ने हो भने, तपाईंले एक दिनमा १८ गिलास पानी पिउनुहुनेछ। तपाईलाई लाग्छ, स्वास्थ्य विशेषज्ञहरूले यति मात्र पानी सिफारिस गर्छन्, तर के तपाईलाई थाहा छ स्वास्थ्य विशेषज्ञहरूले हामीले दैनिक खपत गर्ने पानीको समग्र मात्राको बारेमा कुरा गर्छन्। उदाहरणका लागि, तरकारी र फलफूलबाट प्राप्त पानी, हरियो चियाबाट प्राप्त पानी, चामल र दूधबाट प्राप्त पानी। यो शुद्ध पानी पछि तिर्खा लाग्दा।
अब सोच्नुहोस्, यदि तपाईले यस्तो खाना खानुभयो जसमा पानी राम्रो हुन्छ र त्यसको माथि तपाईले १८ गिलास वा २ लिटर पानी पिउनुहुन्छ भने तपाईको शरीरमा पानीको ओभरडोज हुने कुरा स्पष्ट हुन्छ। हामीले दैनिक रुपमा खाने खानेकुरामा पनि पर्याप्त मात्रामा पानी हुन्छ। उदाहरणका लागि, १०० ग्राम स्याउमा ८४.५ ग्राम पानी हुन्छ। १०० ग्राम अंगूरमा ८१.८ ग्राम पानी हुन्छ। ८५ ग्राम मीठो मकैमा ५९.४२ ग्राम पानी हुन्छ। २२० ग्राम टमाटर सूपमा १८५.२४ ग्राम पानी हुन्छ। १०० ग्राम आँपमा ८४ ग्राम पानी हुन्छ। दही र लसुनमा पनि पर्याप्त मात्रामा पानी हुन्छ। जुस, चिया वा दूध, लिची, गाजर, किसमिस, खजूर, सलगममा पनि पानी हुन्छ।
धेरै पानी पिउनाले हाम्रो मृगौलामा बढी दबाब पर्ने स्वास्थ्य विज्ञहरुको विश्वास छ, जुन हानिकारक छ। स्वास्थ्य विशेषज्ञहरूका अनुसार धेरै पानी पिउनाले हाम्रो मुटुलाई पनि जोखिममा पार्नसक्छ। अत्याधिक पानी पिउनाले हाम्रो शरीरमा हुने ती जुसले काम गर्न छोड्छ, जसले खाना पचाउँछ। जसले गर्दा खाना ढिलो पचाउन थाल्छ। कहिलेकाहीँ खाना पनि राम्ररी पच्दैन।
About Author
