रगतको क्यान्सर बारे जनचेतनाका लागि द् रिपब्लिक इण्डियनले सरोज गुप्त क्यान्सर सेन्टर एण्ड रिसर्च इन्स्टिच्युट डा० अरिजित बिष्णुसित लिएको विशेष अन्तर्वार्ता:         

रगतको क्यान्सर के हो?

रगतको क्यान्सरलाई ल्युकेमिया पनि भनिन्छ, यो रगत बनाउने तन्तुहरूको क्यान्सर हो।  यी अधिकांश क्यान्सरहरू बोन म्यारो (हड्डी भित्र हुने नरम तरल पदार्थ) मा शुरु हुन्छ, जहाँ रगत उत्पादन हुन्छ।  धेरै जस्तो रगतको क्यान्सरहरूमा, सामान्य रक्त कोशिकाको विकास प्रक्रिया असामान्य प्रकारको रक्त कोशिकाको अनियन्त्रित वृद्धिले अवरुद्ध हुन्छ। यी असामान्य रक्त कोशिकाहरू, वा क्यान्सर कोशिकाहरूले रगतलाई यसको धेरै कार्यहरू गर्नबाट रोक्छन्, जस्तै संक्रमणसँग लड्छ वा गम्भीर रक्तस्रावलाई रोक्छ।

ब्लड क्यान्सर कस्ता कस्ता प्रकारका हुन्छन्?

       तीन मुख्य प्रकारका ब्लड क्यान्सरहरू छन्:

• ल्युकेमिया, रगत र बोन म्यारोमा पाइने क्यान्सरको प्रकार, असामान्य सेतो रक्त कोशिका (व्हाइट ब्लड सेल्स)हरूको द्रुत उत्पादनको कारणले हुन्छ। असामान्य सेतो रक्त कोशिकाहरूको उच्च संख्याले संक्रमणसँग लड्न सक्षम हुँदैन, र तिनीहरूले रातो रक्त कोशिकाहरू अनि प्लेटलेटहरू उत्पादन गर्न बोन म्यारोको क्षमतालाई बिगार्छ।
• लिम्फोमा रक्त क्यान्सरको एक प्रकार हो जसले लिम्फेटिक प्रणालीलाई असर गर्छ, जसले तपाईंको शरीरबाट अतिरिक्त तरल पदार्थहरू हटाउँछ र प्रतिरक्षा कोशिकाहरू उत्पादन गर्छ लिम्फोसाइट्स संक्रमणसँग लड्ने एक प्रकारको सेतो रगतको कोशिका होl असामान्य लिम्फोसाइटहरू लिम्फोमा कोशिकाहरू बन्छ, जसले लिम्फ नोडहरू र अन्य तन्तुहरूमा संकलन गर्दछ। समयको साथमा, यी क्यान्सर कोशिकाहरूले प्रतिरक्षा प्रणालीलाई कमजोर बनाउँछन्।
• माइलोमा प्लाज्मा कोशिकाहरूको क्यान्सर हो। प्लाज्मा कोशिकाहरू सेतो रक्त कोशिकाहरू हुन्, जसले तपाईंको शरीरमा रोग र संक्रमण-प्रतिरोध गर्न एन्टिबडीहरू उत्पादन गर्दछ। माइलोमा कोशिकाहरूले एन्टिबडीहरूको सामान्य उत्पादनलाई रोक्छ, शरीरको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई कमजोर बनाउँछ र संक्रमणको लागि संवेदनशील हुन्छ।

   तिनीहरू प्रत्येकसँग फरक-फरक लक्षणहरू, उपचारहरू र पूर्वसंकेतहरू छन्।

 के कारणले ब्लड क्यान्सर हुन्छ?

ब्लड क्यान्सर रक्त कोशिकाहरु भित्र डीएनएमा परिवर्तन (म्युटेशन) को कारण हो। यसको कारणले रक्त कोशिकाहरूको असामान्य रूपमा व्यवहार शुरु हुन्छ। लगभग सबै मामिलामा, यी परिवर्तनहरू हामीले नियन्त्रण गर्न नसक्ने चीजहरूसँग जोडिएका छन्। तिनीहरू एक व्यक्तिको जीवनकालमा हुन्छन्, त्यसैले तिनीहरू आनुवंशिक त्रुटिहरू होइनन् जुन तपाईंले छोड्न सक्नुहुन्छ।

यस्तो स्थितिमा केमोथेरापीले कसरी काम गर्छ?

केमोथेरापी क्यान्सर कोशिकाहरूलाई नष्ट गर्न औषधिको प्रयोग गरिन्छ। यस प्रकारको क्यान्सर उपचारले क्यान्सर कोशिकाहरूलाई बढ्न, विभाजन गर्न र थप कोशिकाहरू बनाउनबाट रोकेर काम गर्दछ।

बालबालिकामा हुने रगतको क्यान्सर रोगलाई यसका विशेषज्ञ/अन्कोलोजिस्टले कस्तो प्रकारको उपचार प्रदान गर्छन्?

प्रदान गरिएका उपचारहरू रोग वा क्यान्सरको प्रकारमा निर्भर हुन्छन्। केमोथेरापी, रेडियोथेरापी, इम्युनोथेरापी वा विभिन्न मोडालिटीहरूको संयोजनको रूपमा उपचार हुनसक्छ। क्यान्सरको गर्न गाह्रो अवस्थमा हेमाटोपोएटिक स्टेम सेल प्रत्यारोपण जस्ता विशेष उपचारको लागि पनि प्रस्ताव दिइन्छ।