आधुनिक युगमा मानिसले सिगरेट-बिडी, चिया–कफी, सोडा–कोला, मदिरा, चिया–समोसा आदि सबै कुरालाई फेसनको रुपमा ग्रहण गरेको छ। उनीहरूले यसलाई आफैं मात्र प्रयोग गर्दैनन्, पाहुनाहरूलाई पनि आदरको चिन्हको रूपमा उपभोग गर्न लगाउँछन्। तीमध्ये सिगरेट-बिडीको चलन व्यापक छ। सिगरेट-बिडी गरिब र धनी, शिक्षित र अशिक्षित सबैले प्रयोग गर्छन्। यसको फाइदा र बेफाइदा राम्ररी थाहा पाएर हरेक मानिसले यसलाई मुखमा राखिरहन्छन्। सुर्तीमा पाइने रासायनिक यौगिकहरू निकै खतरनाक हुन्छन्। सुर्तीमा फुरफुरल, सल्फरेटेड, रेबिडिन, निकोटिन आदि रासायनिक यौगिकहरू पाइन्छ। तीमध्ये केही यस्ता पनि हुन्छन् जसलाई मुसामा लगाएमा छालाको क्यान्सर हुन्छ। सुर्तीका केही थोपा कुकुर वा बिरालोलाई अर्कको रूपमा खुवाएमा मर्न सक्छ। सुर्ती सिगरेट-बिडीको रूपमा खाइयोस् वा खैनी वा अन्य कुनै पनि रूपमा, दुवैमा हानिकारक हुन्छ। विज्ञहरुका अनुसार धुम्रपान गर्नेको आयु ७ वर्षले घट्छ। क्यान्सर, खोकी, क्षयरोग, घाँटीको रोग, नपुंसकता, अन्धोपन, दाँत झर्ने, बहिरोपन र पक्षाघात सुर्तीजन्य पदार्थबाट हुने प्रमुख रोग हुन्। अमेरिकी अनुसन्धान पत्रिका ‘जर्नल अफ न्युरो सर्जरी’को पछिल्लो प्रतिवेदनअनुसार बिडी र सुर्तीजन्य पदार्थ सेवन गर्नेहरू ब्रेन हेमरेज र ब्रेन अट्याकको जोखिम २७ प्रतिशतसम्म रहन्छ। धूमपानले रक्तनली साँघुरो हुने, मस्तिष्कका नसाहरु फुटेर व्यक्तिको अकाल मृत्युको मुखमा पुग्नसक्ने भएकाले धुम्रपान नगर्न वरिष्ठ चिकित्सकहरुले सचेत गराउनुभएको छ। सूर्तिजन्य पदार्थका अन्य दोष र त्यसले निम्त्याउने रोग र समस्याहरूको लामो सूची छ। सिगरेट-बिडी-सुर्तीको सेवनले नकारात्मक मनोवृत्तिलाई पनि बढावा दिन्छ। धुम्रपान गर्ने व्यक्तिको अनुहारमा तिखोपन र सौन्दर्य कहिल्यै देखिदैन। पारिवारिक झगडाको ८० प्रतिशत कारण लागुऔषध दुव्र्यसन हो। धुम्रपान गर्नेहरूको साइड इफेक्टले उनीहरूका बच्चाहरूलाई पनि असर गर्छ। लागुऔषध दुर्व्यसनीको बुद्धि भ्रमित, विकृत र विषाक्त हुँदै जान्छ र छल र झुटको शरण लिएर बाँच्न थाल्छ। उनीबाट इमानदारी, निष्ठा, नम्रता र मिठो व्यवहारको अपेक्षा गर्न सकिँदैन। जसले गर्दा उनीहरुले समाजमा पनि सम्मान पाउन सक्दैनन्। मानिस विवेकशील प्राणी भएर पनि यसको सामना गरिरहेको छ। अचम्मको कुरा त सुर्ती खानेलाई आफैंले हानिकारक पदार्थ सेवन गरिरहेको थाहा हुनु अचम्मको कुरा हो, गुटखा, खैनी, तमाखु, सिगरेट-बिडी छोड्नको लागि मानिसले आफ्नो दिनचर्या परिवर्तन गर्नु सबैभन्दा जरुरी छ। दैनिक आधा घण्टा राम्रो किताब पढ्नुहोस्। भगवानको आराधना, बागवानी र बालबालिकालाई पढाउने काममा मन लगाएर धुम्रपानबाट धेरै हदसम्म बच्न सकिन्छ। श्रीमतीको योगदानले लागुऔषध दुर्व्यसनीमा परेका श्रीमानलाई पनि लागुऔषध मुक्त बनाउन सकिन्छ। जब आग्रह महसुस हुन्छ, तब सौंफ, अलैंची, धनिया, सुक्खा अदुवा, मसला आदि चपाउन सकिन्छ। दक्ष चिकित्सक र वैद्यहरूले पनि लतबाट मुक्त हुन मद्दत गर्न सक्छन्। स्वास्थ्य नै मानिसको गहना भएकोले धुम्रपान नगर्नु नै राम्रो हो। धुम्रपानको बानी घातक रोगहरूको पर्व हो।