कीभ: सैन्य खर्च सन् २०२२ मा विश्वकै उच्च उचाइमा पुगेको छ। स्टकहोम ब्खोल्मको संस्था सिप्रीको पछिल्लो रिपोर्टअनुसार युक्रेनमा रुसले गरेको आक्रमणले युरोपभरि सैन्य खर्चमा निकै वृद्धि गरेको छ। सन् २०२२ मा विश्वमा सेनामा २.२४ ट्रिलियन डलर खर्च भएको सिप्रीले बताए, ‘जुन अहिलेसम्मकै कीर्तिमान होl’ विश्वभर सैन्य खर्च बढेको यो लगातार आठौं वर्ष भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ। युरोपमा, यो १३ प्रतिशतमा बढ्यो, कम्तिमा ३० वर्षमा सबैभन्दा छिटो दर। यसैबीच चीनसँगको तनावका बीच भारतले पनि सन् २०२२ मा आफ्नो सैन्य खर्च ६ प्रतिशतले बढाएको छ।
रुस–युक्रेन युद्धका कारण यो खर्च बढेको सिप्रीले बताएl तर रुसको धम्कीलाई ध्यानमा राख्दै विश्वका अन्य देशले पनि सैन्य खर्च बढाएका छन्। सिप्रीका वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता नान टियानले भने, ‘विश्वभर सैन्य खर्चमा भएको पछिल्लो वृद्धिले हामी बढ्दो असुरक्षित संसारमा बाँचिरहेका छौं भन्ने सङ्केत हो। बिग्रँदै गएको सैन्य वातावरणलाई सम्बोधन गर्न विश्वका देशहरूले आफ्नो सैन्य खर्च बढाइरहेका छन् र यी देशहरूले निकट भविष्यमा सुधार नहुने विश्वास गर्छन्। रुसले सन् २०१४ मा युक्रेनको क्रिमिया कब्जा गरेको थियो भने फरवरी २०२२ मा युक्रेनमा आक्रमण गरेको थियो। यो युद्ध अझै जारी छ। रुसको यो कदमका कारण यसका छिमेकी देश वा सोभियत संघका सदस्य राष्ट्रहरू तनावमा परेका छन्। फिनल्याण्डले आफ्नो सैन्य खर्च ३६ प्रतिशतले बढाएको छ। उही समयमा, लिथुआनियाले आफ्नो सैन्य खर्च २७ प्रतिशतले बढाएको छ। यस वर्षको अप्रिल महिनामा, फिनल्याण्ड रूससँग १ हजार ३४० किलोमिटर सीमाना साझा गर्ने नेटो को ३१औं सदस्य राष्ट्र बन्यो।
स्विब्डेनले लगभग दुई सय वर्षको लागि कुनै पनि सैन्य गठबन्धनबाट टाढा राख्यो तर अब यो नेटोमा सामेल हुन चाहन्छ। सिप्रीका अनुसन्धानकर्ताहरूले युक्रेन युद्धमा खर्च बढेको भए पनि सन् २०१४ देखि नै शुरु भएको बताएका छन्। रुसले क्रिमियामा आक्रमण गरेपछि युरोपको पूर्वी भागका धेरै देशले आफ्नो सैन्य खर्च दोब्बर गरेका छन्। योसँगै युक्रेनको सैन्य खर्च ६ गुणा बढेर ४४ अर्ब डलर पुगेको छ। यो युक्रेनको कुल जीडीपीको ३४ प्रतिशत हो।
अमेरिका अझै पनि संसारमा सबैभन्दा ठूलो सैन्य खर्च गर्ने देश हो। सन् २०२२ मा अमेरिकाको रक्षा बजेट ८७७ अर्ब डलर थियो, जुन विश्वको कुल सैन्य खर्चको ३९ प्रतिशत हो। सन् २०२२ मा अमेरिकाले युक्रेनलाई करिब २० अर्ब डलरको सैन्य सहायता दिएको छ। चीन दोस्रो धेरै खर्च गर्ने देश हो। चीनको सैन्य बजेट २९२ अर्ब डलर थियो, जुन सन् २०२१ को तुलनामा ४.२ प्रतिशतले बढी हो। चीनले लगातार २८ औँ वर्ष सैन्य बजेट बढाएको छ। चीनको आधिपत्यको सामना गर्दै भारतको रक्षा बजेट अहिले ८१.४ अर्ब डलर पुगेको छ जुन गत वर्षको तुलनामा ५.९ प्रतिशतले बढी हो। योसँगै जापानले पनि चीन र उत्तर कोरियासँग सम्झौता गर्न आफ्नो रक्षा बजेट ४६ अर्ब डलर पुर्याएको छ। यो जापानको सन् १९६० पछिको सबैभन्दा ठूलो रक्षा बजेट हो। रक्षा खर्चको हिसाबले साउदी अरब पाँचौं नम्बरमा छ, जुन करिब ७५ अर्ब डलर छ।
About Author
