भारतमा कोरोना संक्रमितको सङ्ख्या लगातार बढिरहेको छ। सोमबारको केन्द्रीय स्वास्थ्य मन्त्रालयको अद्यावधिक तथ्याङ्क अनुसार, कोरोनाका ३६४१ नयाँ मामिलाहरू रिपोर्ट गरिएको छ, जसमा सक्रिय मामलाहरूको कुल सङ्ख्या २० हजार २१९ पुगेको छ। उत्तर प्रदेश, दिल्ली, महाराष्ट्र, छत्तीसगढ, कर्नाटक र केरलामा मामलाहरू बढेका छन्, साथै महाराष्ट्रबाट तीन जनाको मृत्यु र दिल्ली, केरला, कर्नाटक र राजस्थानमा एक-एक जनाको मृत्यु भएको छ। ओमिक्रोनको नयाँ सबभेरिएन्ट भारतमा बढ्दो कोरोना मामलाहरूको पछाडि छ, जसमा ६० प्रतिशतभन्दा बढी मामलाहरू छन्। यो भेरिएन्ट कुन हो, यसका लक्षणहरु के के छन्? यसबारे विज्ञहरू के भन्छिन्? भारतीय सार्स-कोभ-२ जेनोमिक्स कन्सोर्टियम (आईएनएसएसीओजी), भारत सरकारले स्थापना गरेको जीनोम सिक्वेन्सिङ प्रयोगशालाहरूको एजेन्सीका अनुसार, ओमिक्रोनको सबभेरिएन्ट एक्सएक्सबी.१.१६, जुन हाल ६० प्रतिशत मामलाहरू हो, स्थिर वृद्धिको पछाडि छ। भारतमा कोभिड-१९ मामिलाहरूको सङ्ख्यामा। अर्को रिपोर्टका अनुसार, भारतीय सार्स-कोभ-२ जेनोमिक्स कन्सोर्टियम प्रयोगशालाका सदस्यले भनेका छन्, ‘देशमा २५ देखि ३० प्रतिशत मामलाहरू एक्सएक्सबी भेरिएन्ट र यसको सब-भ्यारिएन्टका मात्र हुन्।

विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्युएचओ) ले २७ फरवरी २०२३ देखि २६ मार्च २०२३ सम्म देशमा कोविडका बढ्दो मामिलाहरूमा भारतमा बढ्दो कोरोनाको पछाडि ओमिक्रोन भेरिएन्टको नयाँ सब-भ्यारिएन्ट एक्सएक्सबी.१.१६ रहेको बताएको छ। सार्स कोभ-२ जेनोमिक्स कन्सोर्टियमका एक सदस्यले भने, ‘कोभिड-१९ भाइरसको जीनोमिक भिन्नता अनुगमन गर्ने प्रयोगशालाहरूको सञ्जाल इन्साकोगले शुक्रबार बैठक गर्ने छ। हालसम्मका मामलाहरू हेर्दा यो भाइरसको उत्परिवर्तनमा कुनै असामान्य ढाँचा नदेखिएको भन्न सकिन्छ।’ सदस्यले थपे, ‘विगत दुई हप्तामा देशभरका ढलका नयाँ नमूनाहरूले कोरोना ओमिक्रोनको उप-संस्करण एक्सएक्सबी.१.१६ मृत्यु र अस्पतालमा भर्ना हुनुको पछाडि छ र यसले मानिसहरूलाई असर गरिरहेको छ जो पहिले नै कुनै रोगबाट पीडित छन्। हामी कोरोनाको बढ्दो मामलाहरूमा नजर राखिरहेका छौं। कुल मामलाहरू मध्ये धेरै जसो एक्सएक्सबी भेरिएन्टका विभिन्न उप-भ्यारिएन्टहरू हुन्। सबै मामलाहरू ब्रेकथ्रु इन्फेक्सन हुन् अर्थात् भ्याक्सिनको बुस्टर डोज लिएका मानिसहरू पनि संक्रमित भइरहेका छन्l’

भाइरसको गम्भीरताबारे कुरा गर्दै सदस्यले भने, ‘मानिसले दुई डोज खाए वा तीन डोज खाए पनि फरक पर्दैन। यस प्रकारले खोप लगाइएका मानिसहरूलाई पनि संक्रमित गर्नसक्छ। तर यस भेरिएन्टको बारेमा राम्रो कुरा यो हो, यो भेरिएन्टको गम्भीरता बढेको छैन। तर यो पनि ध्यानमा राख्नुपर्छ कि यो संस्करण देशका धेरै राज्यहरूमा फैलिएको छ, जसले यो भाइरस सक्रिय छ र जताततै फैलिएको देखाउँछ। जसका कारण विगत केही सातादेखि देशमा कोरोनाका घटनामा बृद्धि भएको देखिएको छ।’ भारतीय बालरोग चिकित्सा प्रतिष्ठान र मङ्गला अस्पताल एण्ड रिसर्च सेन्टर बिजनौरका पूर्व संयोजक, कोरोनाका नयाँ भेरिएन्ट अनुगमन गर्ने तथा डब्लुएचओका सदस्य डा. भ्याक्सिन सेफ्टी नेट सल्लाहकार डा. विपिन एम वशिष्ठका अनुसार, ‘एक्सएक्सबी.१.१६ संस्करण एक्सएक्सबी१.५ भन्दा १४० प्रतिशत छिटो बढ्छ जसले यसलाई अझ आक्रामक बनाउँछ। यो भेरिएन्टमा तीन अतिरिक्त स्पाइक म्युटेसनहरू छन्, ई१८०भी, के४७८आर, र एस४८६पी। कोभिड भाइरसको नयाँ उत्परिवर्तनले रोग प्रतिरोधात्मक क्षमतालाई चकित पार्न सक्छ। ओमिक्रोन भेरिएन्ट, जसमध्ये एक्सएक्सबी१.१६ एक सब-भ्यारिएन्ट हो, उच्च प्रसारण क्षमता छ।

देशमा तीव्र गतिमा फैलिरहेको एक्सएक्सबी१.१६ भेरिएन्टको बारेमा कुनै पनि फरक लक्षण प्रकाशमा आएको छ। कोरोनाको पुरानो संस्करणका लक्षणहरू जस्तै थकान, घाँटी दुख्ने, टाउको दुख्ने, मांसपेशी दुख्ने, नाकबाट बग्ने र खोकी आदि पनि एक्सएक्सबी १.१६ संस्करणका लक्षण हुन सक्छन्। यस बाहेक कतिपयलाई पेट दुख्ने, बेचैनी र पखाला लाग्ने पनि गुनासो हुनसक्छ। आईसीएमआर कोभिड-१९ राष्ट्रिय कार्यदल/संयुक्त अनुगमन समूहद्वारा जारी गरिएको सूची अनुसार, ६० वर्ष वा माथिका व्यक्तिहरू, जसलाई हृदय रोग र कोरोनरी धमनी रोग, मधुमेह, इम्युनोकम्प्रोमाइज्ड, एचआईभी पोजिटिभ, मृगौला वा कलेजो रोग भएका व्यक्तिहरू, सेरेब्रोभास्कुलर डिजिज, मोटोपना र भ्याक्सिन नपाएकाहरूलाई कोरोनाको बढी जोखिम हुन्छ।

यदि कसैलाई लक्षण देखिए, पहिले आफूलाई आइसोलेसन गर्नुपर्छ र त्यसपछि कोरोना परीक्षण गराउनुपर्छ। योसँगै बदलिँदो मौसमका कारण कोरोनाजस्ता फ्लूका बिरामी पनि बढेका छन्। सामान्य फ्लू हुनसक्छ। त्यसैले जाँच नगरी र चिकित्सकको सल्लाहबिना कुनै पनि औषधि सेवन गर्नु हुँदैन। रुघाखोकी र नाकबाट बग्ने लक्षणलाई बेवास्ता नगर्न स्वास्थ्य मन्त्रालयले नागरिकलाई आग्रह गरेको छ भने यस्ता लक्षण देखा परेमा तुरुन्त चिकित्सकलाई सम्पर्क गर्न, कोभिड–१९ को सङ्क्रमण फैलिन नदिन कोभिड–१९ को निर्देशन पालना गर्न आग्रह गरेको छ।