नयाँ दिल्ली: सिक्किमको जीवन्त जैविक खेती बुधबार १५ मार्चदेखि १७ मार्चसम्म सिक्किमको राजधानी गान्तोकमा आयोजन हुने तेस्रो बी२० सम्मेलनमार्फत विश्वसमक्ष प्रमुखताका साथ प्रदर्शित गरिनेछ। यसले पर्यटन, आतिथ्य र औषधिमा बहुपक्षीय व्यापार साझेदारीका अवसरहरूमाथि पनि प्रकाश पार्नेछ। उद्योग तथा आन्तरिक व्यापार प्रवर्द्धन विभाग (डीपीआईआईटी)-ले यो क्षेत्रभित्रको अप्रयुक्त सम्भावना र अवसर प्रदर्शन गर्न पूर्वोत्तर क्षेत्रमा चारवटा बी२० सम्मेलन आयोजना गर्दैछ, जसमध्ये दुईवटा पहिले नै इम्फाल र आइज्वलमा आयोजित भइसकेका छन् र तेस्रो र चौथो क्रमशः गान्तोक र कोहिमामा हुनेछन्।
डीपीआईआईटी, वाणिज्य एवं उद्योग विभागकी वरिष्ठ सल्लाहकार सुश्री रूपा दत्तले आज पत्रकार सम्मेलनमा व्यापार २० र यसको कामबारे विस्तृत रूपमा प्रस्तुति दिए। उनले बी२० को मुख्य उत्पाद जस्तै प्राविधिक संसारमा सञ्चालन गर्न कार्यशक्तिको पुन: सीप र उच्च-दक्षताको लागि कार्य योजना, देशहरूमा हरित ऊर्जामा लगानी प्रवर्द्धन र जलवायु वित्त विकल्प र गैर-वित्तीय खुलासामा सुधार, नवाचार र आर तथा जीका लागि एक समावेशी पारिस्थितिकी तन्त्रको विकास, क्षेत्रीय मूल्य शृङ्खला र अफ्रिकाको औद्योगीकरण निर्माण गर्न उच्च निजी क्षेत्रको सहभागितालाई प्रवर्द्धन गर्ने रहेका छन्। सिक्किमको गान्तोकमा आउँदो बी२० सम्मेलनमा विशेष ध्यान दिएर महत्त्वपूर्ण बी२० कार्यक्रमको तालिका पनि प्रस्तुत गरिएको थियो। सिक्किममा बी२० सम्मेलनको आयोजना राज्यको जीवन्त जैविक खेतीलाई विश्वमा देखाउन महत्त्वपूर्ण छ। यस अतिरिक्त, गान्तोकमा हुने बी२० कार्यक्रमलाई प्रकाश पारिनेछ।
डा. चिन्तन वैष्णव, स्टार्टअप २० इण्डियाका अध्यक्ष तथा मिशन निर्देशक अटल इनोभेसन मिशन, नीति आयोगले स्टार्टअप २० बारे एक प्रस्तुति दिए, जुन भारतीय अध्यक्षता २०२३ अन्तर्गतको नयाँ आधिकारिक संलग्नता समूह हो। उनले गान्तोकमा रहेको स्टार्टअप २० ले विश्वलाई बलियो बनाउने उपायहरूबारे छलफल गर्ने बताए। स्टार्ट अप पारिस्थितिकी तन्त्र, जसमध्ये भारत तेस्रो शक्तिशाली राष्ट्रको रूपमा उभिएको छ। उनले विभिन्न सरोकारवालाहरूलाई साझा मञ्चमा सँगै ल्याउने विश्वव्यापी स्टार्टअप पारिस्थितिकी तन्त्रको आवाजको रूपमा काम गर्ने परिकल्पना गरिएको बताए। उनले भने, ‘स्टार्टअपहरू विशिष्ट ढाँचाहरूमा उत्पन्न हुन्छन्, तिनीहरू सङ्कटको अवस्थामा फस्टाउँछन् र विश्वव्यापी चुनौती तथा अवरोधहरूलाई अवसरको रूपमा हेर्छन्l’ सुश्री रूपा दत्तले स्टार्टअपहरूले भारतमा जागिर खोज्नेहरूको नभएर रोजगारी सिर्जना गर्नेहरूको पुस्ता सिर्जना गरेको कुरा थपिन्।
जी२० सँग दुईवटा ट्र्याकहरू छन्- शेर्पा ट्र्याक र फाइनेन्स ट्र्याक। शेर्पा ट्र्याकमा १३ कार्य समूह र ११ संलग्नता समूह छन्। डीपीआईआईटी दुई संलग्नता समूहहरू जस्तै, स्टार्टअप २० र व्यापार २० (बी२०) को लागि नोडल मन्त्रालय हो। संलग्नता समूहहरूमा प्रत्येक जी२० सदस्यबाट गैर-सरकारी सहभागीहरू हुन्छन्, जसले जी२० अगुवाहरूलाई सिफारिश प्रदान गर्छन् र नीति निर्माण प्रक्रियामा योगदान गर्छन्।
२०१० मा व्यापार २० गठन भएको थियो र विश्वव्यापी व्यापार समुदायसँग आधिकारिक जी२० संवाद फोरम हो। बी२० ले आर्थिक वृद्धि र विकासलाई प्रोत्साहन गर्न प्रत्येक आवर्ती अध्यक्षताको प्राथमिकतामा ठोस कार्ययोग्य नीति सिफारिश प्रदान गर्ने लक्ष्य राखेको छ। बी२० ले कुल १०० बैठक तय गरेको छ, जसमा व्यक्तिगत बैठकहरूको सङ्ख्या ६५ र हाइब्रिड बैठकको सङ्ख्या ३५ रहेको छ। स्टार्टअप २० भारतको जी२० अध्यक्षता अन्तर्गत स्थापित भएको हो। यसको उद्देश्य वैश्विक स्टार्टअप पारिस्थितिकी तन्त्रका हितधारकहरूसित साथ एक संवाद मञ्चका रूपमा कार्य गर्नु र जी२० अगुवाहरूसित उद्यमीहरूले सामना गर्ने व्यापक आर्थिक चिन्ता तथा चुनौतीहरूलाई उठाउनका लागि वैश्विक स्टार्टअप पारिस्थितिकी तन्त्रको प्रतिनिधित्व गर्नु हो। स्टार्ट-अप २० संलग्नता समूहसँग कुल ६० बैठक तय गरिएको छ, जसमध्ये ५ व्यक्तिगत बैठकहरू छन्। आउँदो कार्यक्रम १८-१९ मार्च २०२३ मा स्टार्टअप २० गान्तोक, सिक्किम हो। बी२० शिखर सम्मेलन २६-२७ अगस्त २०२३ सम्म नयाँ दिल्लीमा र २-४ जुलाई २०२३ सम्म स्टार्टअप २० शिखर सम्मेलन गुरुग्राममा हुने तय गरिएको छ। -पीआईबी