नयाँ दिल्ली: सञ्चार मन्त्रालयअन्तर्गतको दूरसंचार विभागले जनवरी २०२४ सम्म भारत सरकारद्वारा मान्यता प्राप्त स्टार्ट-अप र एमएसएमईहरूलाई ५-जी टेस्ट बेड सुविधामा निःशुल्क पहुँच प्रदान गरेको छ। ५-जी का सबै सरोकारवालाहरू अर्थात् उद्योग, शिक्षाविद्, सेवा प्रदायकहरू, अनुसन्धान र विकास संस्थानहरू, सरकारी निकायहरू, उपकरण निर्माताहरू आदिले अब यो सुविधालाई धेरै नाममात्र दरमा पहुँच गर्न सक्छन्। टेस्ट बेडको प्रयोगलाई प्रोत्साहन गर्न र ‘आत्मनिर्भर भारत’ भिजनअनुसार स्वदेशी प्रविधि/उत्पादनको विकासलाई प्रोत्साहन गर्न यो घोषणा गरिएको हो। धेरै स्टार्ट-अप र कम्पनीहरूले पहिले नै आफ्नो उत्पादन र सेवाहरू परीक्षण गर्न परीक्षण बेड सुविधा प्रयोग गर्दैछन्।

मार्च २०१८ मा भारत विशिष्ट आवश्यकताहरूलाई ध्यानमा राख्दै र ५-जी तैनातीमा अग्रणी भूमिका खेल्न, दूरसंचार विभागले भारतमा कुल २२४ करोड रुपियाँको लागतमा बहु-संस्था सहयोगी परियोजनाको लागि वित्तीय अनुदान स्वीकृत गरेको छ। स्वदेशी ५-जी परीक्षण बेड’ स्थापना गर्न सकिन्छ। यस परियोजनामा ​​आठ सहयोगी संस्थानहरू छन्- आईआईटी (इन्डियन इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजी) मद्रास, आईआईटी दिल्ली, आईआईटी हैदराबाद, आईआईटी बम्बे, आईआईटी कानपुर, आईआईएससी बैंगलोर, सोसाइटी फर एप्लाइड माइक्रोवेभ इलेक्ट्रोनिक्स इन्जिनियरिङ एण्ड रिसर्च (समीर) र सेन्टर अफ एक्सीलेन्स इन वायरलेस (सीईडब्ल्यूआईटी)। यो स्वदेशी ५-जी परीक्षण बेड प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीद्वारा 1१७ मई २०२२ मा राष्ट्रलाई समर्पित गरिएको थियो। एक वेब आधारित पोर्टल (https://user.cewit.org.in/5gtb/index.jsp) पनि परीक्षण बेड पहुँच गर्न र प्रयोग गर्न डिजाइन गरिएको छ।

५-जी टेस्ट बेड पाँच स्थानहरूमा उपलब्ध छ जसमा सीईडब्ल्यूआईटी/आईआईटी मद्रासमा एकीकृत टेस्ट बेड र बाँकी टेस्ट बेडहरू आईआईटी दिल्ली, आईआईटी हैदराबाद, आईआईटी कानपुर र आईआईएससी  बैंगलोरमा छन्। सीईडब्ल्युआईटी/आईआईटी मद्रासले आरएएन स्तर, पीएचवाई स्तर इत्यादि र अन्य परीक्षण उपकरणहरूको लागि विभिन्न परीक्षण सेवाहरूको साथ अन्तदेखि अन्तिम परीक्षण बेडहरू प्रदान गर्दछ। आईआईटी हैदराबादमा जीएनबी परीक्षण, युई परीक्षण, एण्ड टु एण्ड इन्टरओप्रेटिबिलिटी टेस्टिङ र एनबी-आईओटी टेस्टिङका लागि सुविधाहरू छन्। जबकि आईआईएससी बैंगलोरले भी२एक्स र ५-जी ओपन सोर्स टेस्ट बेडहरू होस्ट गर्दछ, आईआईटी कानपुरले बेस-ब्यान्ड टेस्ट बेडहरू र आईआईटी दिल्लीले एनबी-आईओटी र भीएलसी टेस्ट बेडहरू होस्ट गर्दछ।

यो एण्ड तो एण्ड परीक्षण बेड ग्लोबल ३जीपीपी मानक र ओआरएएन मानक अनुरूप छ। स्वदेशी ५-जी टेस्ट बेडले खुला ५-जी परीक्षण बेड प्रदान गर्दछ जसले भारतीय शिक्षाविद् र उद्योगका आर एण्ड डी टोलीहरूलाई तिनीहरूका उत्पादनहरू, प्रोटोटाइपहरू, एल्गोरिदमहरू प्रमाणित गर्न र विभिन्न सेवाहरू प्रदर्शन गर्न सक्षम बनाउँछ। थप रूपमा यसले भारत र विश्वव्यापी रूपमा मानकीकरणको सम्भावना भएका नयाँ अवधारणाहरू/विचारहरूमा काम गर्न अनुसन्धान टोलीहरूलाई पूर्ण पहुँच प्रदान गर्दछ। यसले ग्रामीण ब्रोडब्यान्ड, स्मार्ट सिटी एप्लिकेसन र इन्टेलिजेन्ट ट्रान्सपोर्ट सिस्टम (आईटीएस) जस्ता भारतीय समाजका लागि महत्वपूर्ण एप्लिकेसन/प्रयोग केसहरू प्रयोग गर्न र प्रदर्शन गर्न र भारतीय अपरेटरहरूलाई ५-जी प्रविधिहरूले कसरी काम गर्छ भन्ने बुझाइ प्रदान गर्न ५-जी नेटवर्क सुविधा प्रदान गर्दछ। तिनीहरूको भविष्यको नेटवर्कहरूको लागि योजना।

यस स्वदेशी परीक्षण बेडको विकास भारतको लागि ५-जी प्रविधि क्षेत्रमा आत्मनिर्भर बन्न र अब ५-जी आत्मनिर्भर भारततर्फ अघि बढ्नको लागि महत्त्वपूर्ण कोसेढुङ्गा हो। टेस्ट बेडले भारतीय स्टार्ट-अप, एमएसएमई, आर एण्ड डी, एकेडेमिया र उद्योग प्रयोगकर्ताहरूद्वारा विकसित र निर्मित ५-जी उत्पादनहरूको परीक्षण र प्रमाणीकरणको लागि स्वदेशी क्षमता प्रदान गर्दैछ। यसले ठूलो लागत दक्षता र डिजाइन समय घटाएको छ जसले भारतीय ५-जी उत्पादनहरूलाई विश्वव्यापी बजारमा प्रतिस्पर्धी बनाउन सक्ने क्षमता राखेको छ। यस परीक्षण बेडको विकासले उद्योग कम्पनीहरूमा टेक्नोलोजी स्थानान्तरणको लागि उपलब्ध धेरै ५-जी प्रविधिहरू/आईपीहरूको विकास गरेको छ। यसले यस उद्योगमा रहेका कम्पनीहरूलाई भारतमा ५-जी को सहज र द्रुत डिप्लोइमेन्टको लागि सहज बनाउनेछ। -पीआईबी