नयाँ दिल्ली: इलेक्ट्रोनिक्स र सूचना प्रविधि मन्त्रालयअन्तर्गत भारतीय विशिष्ट पहिचान प्राधिकरण (युआईडीएआई)ले आधारमा आधारित फिंगरप्रिन्ट प्रमाणीकरण र जालसाजी प्रयासहरूको छिटो पत्ता लगाउनको लागि नयाँ सुरक्षा संयन्त्र सफलतापूर्वक शुरु गरेको छ। इन-हाउस विकसित कृत्रिम बुद्धिमत्ता र मेशिन लर्निङ (एआई/एमएल) आधारित सुरक्षा प्रणालीले अब कब्जा गरिएको औंठाछाप प्रमाणित गर्न दुवै औंलाको सूक्ष्मता र औंला छविहरूको संयोजन प्रयोग गरिरहेको छ। यसले आधार प्रमाणीकरण लेनदेनहरूलाई अझ बलियो र सुरक्षित बनाउँदैछ।

यसमा थप्दै नयाँ दुई कारक/तह प्रमाणीकरण एड-अन चेक फिंगरप्रिन्टको जीवन्तता प्रमाणित गर्न जालसाजी प्रयासहरूको सम्भावनालाई कम गर्न रहेको छ। ब्यांकिङ तथा वित्तीय, दूरसञ्चार तथा सरकारी क्षेत्रलगायत विभिन्न क्षेत्रमा यो कदम निकै उपयोगी हुनेछ। यसले समाजको अन्तिम तहलाई पनि फाइदा पुर्‍याउँछ किनकि यसले आधार सक्षम भुक्तानी प्रणालीलाई अझ बलियो बनाउँछ र असामाजिक तत्वहरूद्वारा हुने दुर्भावनापूर्ण प्रयासहरूलाई रोक्न सक्छ। आधारमा आधारित फिंगरप्रिन्ट प्रमाणीकरणको नयाँ सुरक्षा संयन्त्र अब पूर्ण रूपमा सक्रिय छ। युआईडीएआईले यसका साझेदारहरू र प्रयोगकर्ता एजेन्सीहरूसँग धेरै महिनाको छलफल र सहकार्यपछि यसलाई शुरु गरेको हो। नयाँ मोडालिटीका फाइदाहरूको सन्दर्भमा एयुए/सब एयुए प्रमाणीकरण प्रयोगकर्ता एजेन्सीहरू (एयुए) सँग युआईडीएआईको निरन्तर संलग्नता र उचित परिश्रम गरेको छ। एयुए प्रमाणीकरण सेवा एजेन्सीद्वारा सुविधाको रूपमा प्रमाणीकरण प्रयोग गरेर आधार धारकहरूलाई आधार सक्षम सेवाहरू प्रदान गर्न संलग्न एक संस्था हो। उप एयुएहरू ती एजेन्सीहरू हुन् जसले अवस्थित अनुरोध गर्ने निकाय मार्फत आफ्ना सेवाहरू सक्षम गर्न आधार प्रमाणीकरण प्रयोग गर्छन्। युआईडीएआई   सबै एयुए/सब एयुएलाई उनीहरूको समर्थन र सहयोगको लागि धन्यवाद दिन्छ।

नयाँ प्रणालीले फिंगरप्रिन्ट आधारित आधार प्रमाणीकरण वा फिंगरप्रिन्टको साथ मात्र दुई-कारक प्रमाणीकरण सक्षम गर्नेछ र सबै सरोकारवालाहरूलाई फाइदा पुर्‍याउनेछ। युआईडीएआई  मुख्य कार्यालय र यसका क्षेत्रीय कार्यालयहरू कुनै पनि प्रयोगकर्ता एजेन्सी (जसलाई अझै माइग्रेट भएका छैनन्) लाई छिटोभन्दा छिटो नयाँ सुरक्षित प्रमाणीकरण मोडमा स्विच गर्नका लागि सबै निकायहरूसँग सम्पर्कमा छन्। त्यहाँ आधार आधारित प्रमाणीकरण लेनदेनलाई अपनाउनेहरूमा वृद्धि देखिँदैछ। यसले समाजमा धेरै कल्याणकारी सुविधाहरू र सेवाहरू प्राप्त गर्न मद्दत गरेको छ। दिसम्बर २०२२ को अन्त्यसम्म आधार प्रमाणीकरण लेनदेनको कुल संख्या प्रति दिन औसत ७० मिलियन लेनदेनको साथ ८८.२९ बिलियन पार गरेको थियो। उनीहरूमध्ये धेरै फिंगरप्रिन्ट-आधारित प्रमाणीकरण हुन्, जसले दैनिक जीवनमा यसको प्रयोग र उपयोगितालाई संकेत गर्दछ। -पीआईबी