हैदरावादको चर्चा हुँदा स्वाधीनताअघि त्यहाँ शासन गरेका निजामहरूको चर्चा बिना कसरी पूरा हुनसक्छ र? यहाँ चर्चा छ, हैदराबादका आठौं निजाम मुकर्रम जाहको। मृत्युपछि सय करोडको सम्पत्तिसहित ६ वटा विलासी महल छोडेका थिए राजाले। मुकर्रम जाहको बारेमा यस्तो भनाइ छ, उनी ८०को दशकमा सबैभन्दा धनी व्यक्तिको रूपमा प्रसिद्ध थिए। उनका बजे मीर उस्मान अली खान, हैदराबादका सातौं निजाम, विश्वका सबैभन्दा धनी व्यक्ति थिए। यति मात्र होइन, मुकर्रम जाहसँग यति धेरै गरगहनाहरू थिए, जुन भारतका बाँकी राजाहरूसँग थिएनन्। यसो पनि भनिन्छ, जाहसँग रोल्स रोयसको फ्लीट थियो जसमा सिल्भल घोस्ट थ्रोन गाडी पनि समावेश छ। यसबाहेक मुकर्रम जाहसँग १००० करोडको ज्याकब हीरा पनि थियो जसलाई उनले पेपरवेटको रूपमा प्रयोग गरेका थिए।
हैदराबादको आठौं निजाम मुकर्रम जाहको मृत्यु १४ जनवरीमा भएको थियो। खोजी गर्दा पछिल्लो समय मुकर्रम जाहसँग ६ वटा आलिशान महल र सय करोडको सम्पत्ति रहेको पत्ता लाग्यो। यी विलासी दरबारहरूमा हैदराबादको ऐतिहासिक फलकनुमा र चौमाला दरबार समावेश छ। भनिन्छ मुकर्रम जाहसँग धेरै सम्पत्ति थियो तर नगद कम थियो। मुकर्रम जाहलाई सन् १९६७ मा हैदराबादको निजाम बनाइएको थियो। त्यसै समय, १९७१ मा भारत सरकारले उनको निजी पर्स (सरकारबाट प्राप्त भुक्तानी) खारेज गर्यो। यसपछि जाहको सम्पत्ति घट्न थाल्यो। पछि नातिनातिनासँग झगडा भएपछि अवस्था बिग्रन थाल्यो। जब जाहको मृत्यु भयो, उनीसँग 100 करोडको सम्पत्ति छोडियो।
मुकर्रम जाहलाई गरगहनाको कुनै कमी थिएन। उनीसँग यति धेरै रत्नहरू थिए जुन त्यतिबेला बाँकी राजाहरूसँग थिएनन् भनिन्छ। मुकर्रमसँग १००० करोडको ज्याकब हीरा पनि थियो जसलाई उनले पेपरवेटको रूपमा प्रयोग गरेका थिए। मुकर्रम जाहले १२ किलोग्राम सुनको टिकट पाएका थिए र कथित रूपमा संसारको सबैभन्दा ठूलो सुनको सिक्का थियो। एक रिपोर्टका अनुसार उनले सरकारबाट गहनाको मूल्य २.२ करोड मात्र पाएकी थिइन्। मुकर्रम जाहसँग ६० कारको फ्लीट थियो। समय बित्दै जाँदा, ६० मध्ये ५६ कारहरू लगभग जीर्ण भइसकेका छन् र उनका बाजेको ग्यारेजमा राखिएका छन्। पुरानो कार उत्साही मोहम्मद लुकमान अली खानले द हिन्दूलाई भने कि जाहको संग्रहमा जीप, बिन्टले र मर्सिडीज जस्ता कारहरू समावेश थिए।
About Author
