बगदाद: पुरातत्वविद्हरूले दक्षिणी इराकमा लगभग पाँच हजार वर्ष पुरानो एउटा गोदामको भग्नावशेष फेला पारेका छन्। यसमा उनीहरूले पाँच हजार वर्ष पुरानो फ्रिज फेला पारेका छन्। यो खोजले विश्वका पहिलो शहरहरूमा दैनिक जीवनमा प्रकाश पार्ने अपेक्षा गरिएको छ। अमेरिकी र इटालियन पुरातत्वविद्हरूको टोलीले आधुनिक शहर नासिरियाको उत्तरपूर्वमा रहेको पुरातन लागुशका भग्नावशेषहरूमा खोज गरेको छ। यसलाई प्राचीन इराकको सुमेरियन सभ्यताको पहिलो शहरी केन्द्रको रूपमा चिनिन्छ। अहिले अल-हिबा नाम दिइएको यो शहर पुरातत्वविद्हरूका लागि महत्त्वपूर्ण स्थल बनेको छ।

विगतमा पनि यहाँबाट धेरै ऐतिहासिक आविष्कारहरू भएका छन्। उत्खनन पछि, अन्वेषकहरूले खुला क्षेत्र फेला पारेका छन्, जुन खानाको लागि प्रयोग गरिएको थियो। यससँगै बेन्च, चुल्हा, खाएपछि छोडिएका माछाको हड्डी र ‘आधुनिक रेफ्रिजरेटर’सँग तुलना गर्न सकिने पाँच हजार वर्ष पुरानो संरचना फेला परेको छ। टोलीले यसमा माछाका अवशेषबाहेक १५० वटा कचौरा फेला पारेको छ। पेन्सिल्भेनिया विश्वविद्यालय र पिसा विश्वविद्यालयको संयुक्त टोलीले यो खोज गरेको हो। ‘हामीसँग रेफ्रिजरेटरहरू छन्, सेवाका लागि सयौं भाँडा र प्यानहरू तयार छन्,’ परियोजना निर्देशक होली पिटम्यानले भने। यहाँ मानिसहरू बस्नका लागि बनाइएको बेन्च पनि भेटिएको छ। फ्रिजको पछाडि खाना पकाउने चुल्हा पनि भेटिएको छ। उनले थप भने, ‘यो ठाउँ हो जहाँ मानिसहरू खाना खान आउन सक्छन्। यो ठाउँ घर होइन।’

‘यो ठाउँ घर होइन र हामीले यहाँ बियर पिउने प्रमाण फेला पारेका छौं,’ हौलीले भने। त्यसैले यस ठाउँलाई मधुशाला भनिन्छ। बियर सुमेरियनहरूका लागि पानी भन्दा बढी सामान्य पेय थियो।’ उनले नजिकैको मन्दिरको उत्खननका क्रममा ढुंगामा लेखिएको बियरको रेसिपी पनि भेटिएको खुलासा गरेका छन्। यस क्षेत्रमा सन् २०१९ देखि नयाँ प्रविधिबाट उत्खनन भइरहेको छ। ड्रोन फोटोग्राफी र आनुवंशिक विश्लेषण प्रयोग भइरहेको छ।