नयाँ दिल्ली: केन्द्रीय गृह तथा सहकारी मन्त्री अमित शाहले बिहीबार (१६ फरवरी) नयाँ दिल्लीमा मुख्य अतिथिको रूपमा दिल्ली पुलिसको ७६औं स्थापना दिवस समारोहमा भाग लिए। यस अवसरमा केन्द्रीय गृहमन्त्रीले पासपोर्ट प्रमाणिकरणको पूर्ण रूपमा अनलाइन सुविधाको उद्घाटन गरे, र दिल्ली पुलिसमा समावेश गरिएका मोबाइल फोरेन्सिक वाहनहरू पनि जनतालाई समर्पित गरे। यससँगै गृहमन्त्रीले नेशनल फरेन्सिक साइन्स युनिभर्सिटी (एनएफएसयु) दिल्ली क्याम्पसको एकेडेमिक कम्प्लेक्सको पनि उद्घाटन गरे। कार्यक्रममा केन्द्रीय गृह सचिव र दिल्ली पुलिस आयुक्तसहित धेरै गणमान्य व्यक्तिहरू उपस्थित थिए।

आफ्नो सम्बोधनमा, केन्द्रीय गृह तथा सहकारिता मन्त्रीले भने, ‘स्वतन्त्रतादेखि हालसम्म दिल्ली पुलिसले आफ्नो गौरवशाली इतिहास र राम्रोसँग समन्वयित सुरक्षा व्यवस्थाका लागि सम्पूर्ण देश र विश्वको प्रशंसा कमाएको छl’ उनले दिल्लीमा धेरै देशका दूतावास छन्, धेरै महत्त्वपूर्ण व्यक्तिको बासस्थान छन्, त्यसैले दिल्ली प्रहरीको कडा सुरक्षा व्यवस्थाको विश्वले प्रशंसा गरेको बताए।

गृहमन्त्री अमित शाहले भने, ‘पुलिस र यसको काम स्वतन्त्रता पछि तुरुन्तै परिवर्तन हुनुपर्छ। उनले स्वतन्त्रताअघि पुलिसको काममा सेवाको सूत्र नदेखिएको र प्रहरीको काम आन्तरिक सुरक्षा, शान्ति सुरक्षा कायम गर्ने र मुख्यतया अंग्रेज शासनको हितको रक्षा गर्नेछl’ उनले स्वतन्त्रता पछि दिल्ली पुलिस शान्ति, सेवा र न्यायको सिद्धान्तका साथ अगाडि बढेको र यही उद्देश्य परिवर्तनसँगै ७५ वर्षको यो यात्रामा दिल्ली पुलिसले आफ्नो काम, गतिविधि र विचारमा धेरै परिवर्तन गरेको बताए। उनले हालै देश र विश्व नै ठूलो कोरोना महामारीबाट गुज्रिरहेको र त्यसबेला देश र विश्वमा आफ्नो छवि बदल्ने काम गर्ने दिल्ली पुलिसको मानवीय अनुहार सबैका अगाडि आएको बताए। दिल्ली पुलिसका कर्मचारीहरूले कोरोनाको अवधिमा दिल्लीका वृद्ध र बिरामी मानिसहरूको हेरचाह गरे र सधैं उनीहरूको परिवारको सदस्यको रूपमा उनीहरूसँगै रहे र उनीहरूको सुरक्षा गरे। कैयौं दिल्ली पुलिस स्वयं पनि कोरोनाबाट प्रभावित भएका छन् र धेरै जवानहरूले पनि ज्यान गुमाएका छन्, तर कोरोना संकटको अन्त्यसम्म दिल्ली पुलिसले शान्ति, सेवा र न्यायको आफ्नो कर्तव्य पूरा गरिरह्यो।

केन्द्रीय गृहमन्त्रीले आज यहाँ मोबाइल ट्याब्लेट मार्फत राहदानी प्रमाणिकरणको सुविधा पनि सुरु गरिएको जानकारी दिएकाले पासपोर्ट आवेदनको पुलिस प्रमाणिकरण १५ दिनको सट्टा ५ दिनमा अनलाइनबाट गर्न सकिने बताए। पासपोर्टका लागि दैनिक औसत २ हजार आवेदन आउने र अब त्यसको अनलाइन प्रशोधन भएसँगै सर्वसाधारणको समस्या पनि कम हुनेछ। उनले भने, ‘मोबाइल फोरेन्सिक भ्यान पनि आज दिल्ली पुलिसमा सामेल भएको छ। दिल्ली प्रहरीमा सामेल भएका यी आधुनिक उपकरणसहितको मोबाइल फोरेन्सिक भ्यानले फरेन्सिक प्रमाणका आधारमा न्यायिक प्रक्रियालाई गति दिनेछ। आउँदो दिनहरूमा दिल्ली पुलिस ६ वर्ष वा माथिको सजाय हुने प्रत्येक अपराधमा फोरेन्सिक टोलीको भ्रमणको साथ मुद्दाको अनुसन्धान गर्ने देशको पहिलो पुलिस बल बन्नेछl’ उनले हाम्रो देशको न्यायिक प्रणालीलाई फरेन्सिक विज्ञान प्रमाणका आधारमा सुदृढ गर्न आवश्यक रहेको बताए। अत्याधुनिक सुविधा र विभिन्न किसिमका १४ वटा फरेन्सिक किटसहितको यो गाडीले अपराध स्थलको भ्रमण गर्दा दोषी ठहर हुने दरमा उल्लेख्य वृद्धि हुने गृहमन्त्री शाहले बताए। नेविसंघको दिल्ली क्याम्पसमा शैक्षिक सुविधाका लागि रु० ३४ करोड लागतमा निर्माण भएको आधुनिक भवनको पनि आज उद्घाटन गरिएको उनले बताए। पाँच हजार वर्ग मिटरभन्दा बढी क्षेत्रमा फैलिएको यो भवनले विद्यार्थीलाई अध्ययन र अनुसन्धान गर्न राम्रो वातावरण उपलब्ध गराउने उनले बताए। यस भवनमा ९० वटा आधुनिक होस्टेल कोठा पनि उपलब्ध छन्।

गृहमन्त्रीले अमित शाहले भने, ‘प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको नेतृत्वमा सरकारले आउँदो दिनहरूमा आईपीसी, सीआरपीसी र प्रमाण ऐनमा आमूल परिवर्तन गर्न लागेको छ। समयसापेक्ष र संविधानको मर्मअनुसारका फरेन्सिक र अन्य प्रमाणको उपलब्धतासँगै आन्तरिक सुरक्षालाई मजबुत बनाउन यी कानूनलाई थप सुदृढ बनाइनेछ। यसका लागि फरेन्सिक विज्ञानको सञ्जाल देशभर फैलाउनुपर्नेछ। ६ वर्ष वा सोभन्दा माथिको सजाय हुने हरेक अपराधमा फोरेन्सिक साइन्स टोलीको भ्रमण अनिवार्य गर्ने गरी दिल्ली प्रहरीले यी मध्ये एउटा सुधारको पनि परीक्षण शुरु गरेको छl’ यसका लागि प्रवृति जनशक्ति र फरेन्सिक विज्ञानका क्षेत्रमा विज्ञ युवाको आवश्यकता छ, यस उद्देश्यलाई पूरा गर्न प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको नेतृत्वमा देशका ९ राज्यमा एनएफएसयू क्याम्पस स्थापना भई आगामी दुई वर्षभित्र सबै देशका राज्यहरूमा एनएफएसयु क्याम्पसहरू खोलिनेछ यसबाट यी प्रस्तावित कानुनी परिवर्तनका लागि दक्ष जनशक्तिको आधार उपलब्ध हुने उनले बताए।

गृहमन्त्री शाहले सन् २०२३ दिल्ली पुलिसका लागि निकै महत्त्वपूर्ण रहेको बताएl यस वर्ष हुने जी-२० सम्मेलनमा दिल्ली पुलिसरीले सुरक्षा व्यवस्था र ट्राफिक व्यवस्थाका हिसाबले देशको नाम कमाउनेछ। भविष्यका चुनौतिहरूलाई ध्यानमा राख्दै दिल्ली पुलिस मुख्यालयबाट २० वटा क्षेत्रमा सुधारको प्रक्रिया शुरु गरिएको र त्यसमध्ये १६ वटा क्षेत्रमा निकै राम्रो प्रगति भएको बताए। ‘यसका कारण आउँदो दिनहरूमा दिल्ली पुलिसको काममा ठूलो सुधार आउनेछ, जुन दिल्लीका सम्पूर्ण जनताका लागि पनि धेरै महत्त्वपूर्ण र लाभदायक हुनेछ’, उनले भने।

केन्द्रीय गृहमन्त्री शाहले भने, ‘२०१४ देखि २०२३ सम्म देशको शान्ति सुरक्षाको स्थिति र आन्तरिक सुरक्षाका क्षेत्रमा आमूल परिवर्तन भएको छ। कश्मीरमा धारा ३७० खारेज भएपछि हाम्रा सुरक्षा एजेन्सीहरूको आतंकवादमाथि पूर्ण वर्चस्व छ। जम्मू कश्मीरमा पछिल्लो तथ्याङ्कअनुसार आतंकवादी घटनामा ठूलो गिरावट आएको छ। कश्मीरमा पर्यटनका लागि करोडौं मानिस आउने गरेका छन्। हिजोका दिनमा हुने ढुङ्गा हाने, जुलुस र बन्दका घटनाको सट्टा आज पूरै कश्मीर यी घटनाबाट मुक्त छ र लाखौं पर्यटकको स्वागतमा व्यस्त छl’ उनले दशकौंदेखि वामपन्थी अतिवाद हाम्रो देशको लागि ठूलो चिन्ताको विषय बनेको भए पनि अहिले त्यो ह्वात्तै घटेको बताए। उनले सन् २०२२ मा वामपन्थी चरमपन्थी हिंसाको सबैभन्दा न्यून तथ्यांक देखिएको र वामपन्थी अतिवाद अहिले ४६ पुलिस थानामा मात्र सीमित भएको जुन ठूलो उपलब्धि भएको बताए। ‘वामपन्थी चरमपन्थी क्षेत्रमा हाम्रो सुरक्षा बलले बहादुरी र साहस देखाउँदै निर्वात क्षेत्रमा आत्मविश्वासका साथ अगाडि बढिरहेको कारणले गर्दा वामपन्थी अतिवाद घट्दै गएको छ। झारखण्ड र बिहारको सिमानामा रहेको बुढापहारलगायतका धेरै क्षेत्रलाई वामपन्थी अतिवादबाट पूर्णरुपमा मुक्त गराउन हाम्रो सुरक्षा बलले काम गरेको छ’, उनले भने।

गृहमन्त्री अमित शाहले भने, ‘पहिले पूर्वोत्तरमा अतिवाद फैलाउने धेरै समूहहरू सक्रिय थियो, तर आज त्यहाँ शान्ति स्थापना भएको छ र उत्तर-पूर्वको ६० प्रतिशतबाट एएफएसपीए हटाइयो। आज पूर्वोत्तरका आठ हजारभन्दा बढी युवा हतियार त्यागेर मूलधारमा सामेल भएको छ। सरकारले धेरै चरमपन्थी संगठनहरूसँग सम्झौता गरेर भावनाका साथ कार्यान्वयन गरेको छ, जसले यहाँ सरकार र गृह मन्त्रालयको विश्वसनीयता बढाएको छl’ उनले राज्यहरू बीचको सीमा विवाद समाधानका लागि गृह मन्त्रालयले पनि पहल गरेको र यस्ता सीमा विवाद अन्त्य गरी धेरै राज्यबीच शान्ति स्थापना भएको बताए।

केन्द्रीय गृहमन्त्रीले भने, ‘दिल्ली, पञ्जाब, राजस्थान पुलिस र एनआईएले मिलेर उत्तर भारतमा अन्तरराज्यीय गिरोहहरू विरुद्ध कारवाही थाले, जसमा उनीहरूलाई ठूलो सफलता मिलेको छ, यसमा दिल्ली पुलिसको पनि ठूलो भूमिका छ। प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको नेतृत्वमा भारत सरकारले शरु गरेको लागुऔषध मुक्त भारत अभियानलाई सुदृढ बनाउन दिल्ली पुलिसले कुनै कसर बाँकी राखेको छैनl’ उनले देशका युवालाई विशेष गरी दिल्लीका युवालाई लागुऔषधबाट मुक्त गराउने सबैको साझा दायित्व भएकोमा दिल्ली पुलिसले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्नुपर्ने बताए। लागुऔषधतर्फ लागेका मानिसहरूप्रति सहानुभूति देखाएर, मूलधारमा ल्याउने र समाजमा पुन: स्थापित गर्ने र लागुऔषध कारोबारीलाई कडाभन्दा कडा सजाय दिने र पछाडि धकेल्ने गरी दिल्ली पुलिसले धेरै राम्रो काम गरेको बताए।

गृहमन्त्री शाहले भने, ‘मोदी सरकार पुलिस र सबै सीएपीएफको लागि आवास सन्तुष्टि अनुपात बढाउन कटिबद्ध छ। उनले सरकारले देशको पुलिस, सबै सीएपीएफ र दिल्ली पुलिसको आवास सन्तुष्टि अनुपात २०२४ अघि ६० प्रतिशतभन्दा माथि लैजाने विश्वास व्यक्त गरेl’ दिल्ली पुलिसका सबै कर्मचारीले शान्ति, सेवा र न्यायको बाटोमा अगाडि बढ्दै देशको राजधानी दिल्लीमा शान्ति सुरक्षाको अवस्थालाई उत्कृष्ट ढंगले सम्हाल्ने उनले कामना गरे। -पीआईबी