नयाँ दिल्ली: भारतीय उच्चायोग, अबुजा, नाइजेरियाले २८ जनवरीमा चान्सरी कम्प्लेक्समा भारतीय समुदायका सदस्यहरू, नाइजेरियाका विशिष्ट व्यक्तिहरू र मिडियाकर्मीहरूको उपस्थितिमा मिलेट्स फूड फेस्टिभल र कुकिंग प्रतियोगिता आयोजना गर्यो। कार्यक्रममा सहभागी हुन अबुजामा रहेको कृषि तथा किसान कल्याण मन्त्रालयका अतिरिक्त सचिव अभिलाक्ष लेखीको नेतृत्वमा रहेको उच्चस्तरीय भारतीय प्रतिनिधिमण्डलसँगको साझेदारीमा उक्त कार्यक्रम आयोजना गरिएको हो। यस अवसरमा, धेरै रेस्टुरेन्टहरूले आफ्नो स्टलहरू स्थापना गरे र कोदोको प्रवर्द्धन गर्न सहभागीहरूलाई खाना (बाजराले तयार पारेको) प्रदान गरे।

आईआईटीए, आईसीआरआईएस्ईटी, नाइजर राज्य, नाइजेरियाको किसान संघ र नाइजेरियन निर्यात प्रवर्द्धन परिषदले पनि कार्यक्रममा भाग लिए र आफ्नो प्रदर्शनी प्रदर्शन गरे। थप रूपमा, धेरै साझेदार संस्थाहरूले खाना स्टलहरू स्थापना गरेका छन्, जसमा नाइजर राज्यको एउटा नाइजर राज्यको खाना प्रदर्शन गर्दछ। भारतीय उच्चायोगले एक पाक प्रतियोगिता पनि आयोजना गरेको थियो जसमा १६ जना सहभागी थिए।

प्रतियोगितामा दक्षिण कोरिया, इन्डोनेसिया, चेक गणतन्त्रका राजदूतहरूका जीवनसाथीहरू, आईआईटीए पोषण विशेषज्ञहरू र जोनवुड होटलका शेफहरू प्रतियोगिताको निर्णायक थिए। आजको कार्यक्रममा नाइजर राज्य र केन्द्रीय सूचना तथा संस्कृति मन्त्रालयका कलाकारहरूद्वारा विभिन्न सांस्कृतिक प्रस्तुतिहरू पनि थिए। अबुजामा रहेको भारतीय उच्चायोगले नाइजर राज्यसँगको सहकार्यमा नाइजेरिया मिलेट इनिसिएटिभको एक भागको रूपमा कार्यक्रम आयोजना गरेको थियो। कार्यक्रममा अल्हा डा. याह्या अबुबाकर, एत्सु नुपे र अध्यक्ष, नाइजेरिया मिलेट इनिसिएटिभ, माननीय अल्हाजी अहमद इब्राहिम मताने, नाइजर सरकारका सचिव, अबुबकर जी अब्दुल्लाही, संघीय कृषि विभाग, नाइजेरिया, धेरै राजदूतहरू, परम्परागत शासकहरू उपस्थित थिए। डा. याह्या अबुबकर, अभिलाक्ष लेखी, अतिरिक्त सचिव, निर्देशक केन्द्रीय कृषि विभाग र उच्चायुक्तले कार्यक्रममा बोलेका थिए।

सो अवसरमा बोल्दै लेखीले अफ्रिकी महाद्वीपको दोस्रो धनी र जनसंख्या भएको देश नाइजेरियामा दक्षिण-दक्षिण सहयोग र सहकार्यको साँचो भावनामा बाजरामा ‘मिलेट प्रोग्राम’ वातावरण सिर्जना गर्ने बताए। मैत्री, स्वस्थ ‘पोषक-अनाज’को प्रवर्द्धन र उत्पादनको लागि लन्चिङ प्याड बन्नसक्छ। बाजराले उप-सहारा अफ्रिका र एसियाका लाखौं मानिसहरूको लागि सात हजार वर्ष भन्दा बढीको लागि परम्परागत अन्नको रूपमा सेवा गर्दै आएको छ, उनले भने, र अहिले चामल र गहुँको मुख्य खाद्य विकल्पको रूपमा विश्वभर पुनर्जीवित भइरहेको छ। बाजरा पहिलो घरेलु बिरुवा मध्ये एक रहेको र यसको उच्च पोषण सामग्रीको कारण ‘पोषण-अनाज’ मानिने बारेमा अभिलाक्ष लेखीले जोड दिए।

नाइजेरियाको सफलताको कथापछि भारतको कृषि मन्त्रालयले ५४ सदस्यीय बलियो अफ्रिकी महादेश अगाडि खाद्य सुरक्षाको चुनौतीलाई सम्बोधन गर्न इजिप्ट, दक्षिण अफ्रिका, अल्जेरिया, मोरक्को, इथियोपिया, केन्या, अंगोलासँग सहकार्य गरिरहेको लेखीले प्रतिनिधिहरूलाई जानकारी दिए। घाना र सुडान जस्ता अन्य अफ्रिकी देशहरूमा रहेका भारतीय दूतावासहरू/उच्चायोगहरू/वाणिज्य दूतावासहरूसँग समन्वय गरी त्यस्ता प्रवर्द्धनात्मक कार्यक्रमहरू आयोजना गर्ने भएको छ।

आफ्नो संक्षिप्त मन्तव्यमा उच्चायुक्तले संयुक्त राष्ट्र संघको महासभाले सन् २०२३ लाई अन्तर्राष्ट्रिय बाजरा वर्ष घोषणा गरेको र यसलाई भारतले प्रस्ताव गरेको र ७० भन्दा बढी देशले समर्थन गरेको उल्लेख गरे। बाजराको अन्तर्राष्ट्रिय वर्ष विश्वव्यापी उत्पादन बढाउन, प्रभावकारी प्रशोधन र उपभोग सुनिश्चित गर्न, बाली रोटेशनको राम्रो प्रयोगलाई प्रवर्द्धन गर्न र खाद्य टोकरीको एक प्रमुख घटकको रूपमा बाजरालाई प्रवर्द्धन गर्न खाद्य प्रणालीहरूमा राम्रो जडानलाई प्रोत्साहन गर्ने अवसर हो।

प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको अध्यक्षतामा संयुक्त राष्ट्र महासभा (युएनजीए)द्वारा इन्टरनेशनल इयर अफ मिलेट (आईभीआईएम) २-२३ को लागि प्रस्ताव स्वीकृत भएको थियो। यो पनि स्मरण गर्न सकिन्छ, संयुक्त राष्ट्र संघको खाद्य तथा कृषि संगठन (एफएओ) ले इटलीको रोममा इन्टरनेशनल इयर अफ मिलेट्स-२०२३ (आईवाईएम २०२३) को उद्घाटन समारोह आयोजना गरेको थियो। उल्लेखनीय रूपमा १४० भन्दा बढी देशहरूमा भारतीय दूतावासहरूले २०२३ मा आईवाईएमको उत्सवमा भाग लिनेछन् जसमा प्रदर्शनीहरू, सेमिनारहरू, वार्ताहरू, प्यानल छलफलहरू, साथै स्थानीय चेम्बरहरू, फूड ब्लगरहरू मार्फत प्रवासी भारतीयलाई समावेश गरी आईवाईएममा साइड इभेन्टहरू आयोजना गर्नेछन् र खाद्य आयातकर्ताहरू र स्थानीय रेस्टुरेन्टहरू आदि सहभागी हुनेछन्। -पीआईबी