अलिपुरद्वार-जलपाइगढी: ७४औं गणतन्त्र दिवसको पूर्वसन्ध्यामा केन्द्र सरकारले पश्चिम बङ्गालका पाँचजना नागरिकहरूलाई पद्म पुरस्कारको घोषणा गर्यो। ती मध्ये दुईजना उत्तर बङ्गालको दुर्गम पिछडिएको गाउँबाट आएका हुन्। पक्कै पनि यो उत्तर बङ्गालका लागि गौरवको विषय भएको छ। उत्तर बङ्गालले दुईवाता पुरस्कार पाउने भएको छ। पहिलो, अलिपुरद्वार जिल्लाका धनीराम टोटोलाई, जसले टोटो साहित्य र टोटो भाषामा वर्णमालाको सिर्जनासहित धेरै कार्यहरू गरेका छन्। अर्का जलपाइगढी जिल्लाका कमलाकान्त रोय हुन्। राजवंशी समाजको लोप हुँदै गएको वाद्य सरीन्जा बजाएको र सो समुदायको सुमधुर सङ्गीतलाई पुनरुत्थान गरेकोमा उनले पद्मश्री पाएका हुन्। दुवैको प्रतिभा बहुआयामिक छ र पद्मश्री दुबैको हकदार सम्मान हो। धनिराम टोटोले ३७ शब्दको टोटो वर्णमालाको रचना गरेका छन्। पूर्ण साहित्यमा धेरै कविता, उपन्यास र कथाहरू सृजना गर्नुका साथै यो नि:स्वार्थ व्यक्तिले पूर्णतया समाजको गाथालाई उचाइमा पुर्यायो। टोटो समाजको अस्तित्व पनि संसारमा ल्याइयो। उनका कृतिहरू मध्ये, धनुआ नदी ताट र उत्तर तोर्सा उपन्यासहरू धेरै लोकप्रिय छन्। टोटो जनजातिको बारेमा लोकगीतहरू पनि लेखिएका छन्। यसबाहेक ४० भन्दा बढी कविता लेखेका छन्। अर्कोतर्फ, जलपाईगढी जिल्लाका मङ्गलकान्तको जीवन मीठो र सांगीतिक छ। पन्ध्र-सोलह वर्षकी हुँदा संगीत शिक्षिका हुमा कीर्तनियाबाट किनेका राजवंशी बड्या सरीन्जा नै अहिले उनको जीवन र सबै कुरा हुन्। यो बाजा वंश संस्कृतिसँग सम्बन्धित छ। यो सङ्गीत लगभग लोप भएको छ। यसका सङ्गीतकारको संख्या त्यति धेरै छैन। जलपाईगढी जिल्लाको मैनागढी नजिकैको ढोलागढी गाउँमा चरम गरिबीमा बस्दा पनि मंगलकान्तले सरीन्जा छोडेनन्। ‘पद्मश्री हाम्रो संस्कृतिको यस्तो संगीतलाई जीवित राख्ने मान्यता हो’, उनले भने।