नयाँ दिल्ली: अब छिट्टै चीन र जर्मनीमा जस्तै भारतमा हाइड्रोजन रेल चल्ने भएको छ। रेलमन्त्री अश्विनी वैष्णवले यो वर्षको अन्त्यसम्ममा देशमा हाइड्रोजन ट्रेन सञ्चालनमा आउने बताए। रेलवेले दिसम्बरसम्म आफ्नो न्यारो गेज हेरिटेज रुटहरूमा हाइड्रोजनबाट चल्ने रेलहरू शुरु गर्नेछ। यो पूर्ण रूपमा प्रदूषणमुक्त हुनेछ। रेल मन्त्री वैष्णवले भने, ‘हामी दिसम्बर २०२३ देखि सम्पदा मार्गहरूमा हाइड्रोजन ट्रेनहरू शुरु गर्नेछौं। यसको मतलब यी सम्पदा मार्गहरू पूर्ण रूपमा प्रदूषणमुक्त हुनेछन्l’ पाइलट प्रोजेक्टको रूपमा रेलवेले उत्तरी रेलवे कार्यशालामा हाइड्रोजन इन्धनमा आधारित ट्रेनको प्रोटोटाइप तयार गर्दैछ। यसको परीक्षण हरियाणाको सोनीपत-जिन्द खण्डमा हुनेछ।
विद्युतीय रेलहरूको लागत उच्च र गाह्रो भएकोले विश्वव्यापी रूपमा हाइड्रोजन-संचालित इन्जिनहरूद्वारा डिजेल-संचालित लोकोमोटिभहरू प्रतिस्थापन गर्ने प्रयासहरू भइरहेका छन्। यसको तुलनामा हाइड्रोजनबाट चल्ने रेलको लागत कम हुनेछ। हाइड्रोजन ट्रेनहरू चाँडै नै भारतीय रेलवेका सम्पदा मार्गहरूमा चल्नेछन्, जहाँ मुख्य रूपमा डिजेलबाट चल्ने रेलहरू चल्छन्। यसमा दार्जीलिङ हिमालयन रेलवे, नीलगिरि माउन्टेन रेलवे, कालका शिमला रेलवे, माथेरान हिल रेलवे, कांगडा उपत्यका, बिलमोरा वाघाई र मारवार-देवगढ मदरिया समावेश छ। यी सबै न्यारो गेज रुट हुन्।
जर्मनीको कोरोडिया आईलिंट हाइड्रोजन इन्धन कक्षहरूद्वारा संचालित विश्वको पहिलो यात्री ट्रेन हो। यो ट्रेनले कम आवाज निकाल्छ र निकासको रूपमा बाफ र गाढा पानी मात्र उत्सर्जन गर्दछ। यो ट्रेन १४० किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिमा एक हजार किलोमिटर दौडन सक्छ। सन् २०१८ देखि जर्मनीमा यसको परीक्षण भइरहेको छ। चीनले हालै शहरी रेलवेका लागि एसियाको पहिलो हाइड्रोजनबाट चल्ने रेल पनि शुरु गरेको छ। रिपोर्टहरूका अनुसार, यसले एक ट्याङ्कीमा ६०० किमीको दायरा पाउँछ, जसको टप स्पीड १६० किमी प्रति घण्टा छ।
About Author
