नयाँ दिल्ली: इलेक्ट्रोनिक्स, सूचना प्रविधि, सीप विकास र उद्यमशीलता राज्यमन्त्री राजीव चन्द्रशेखरले भनेका छन् कि भारत ८०० मिलियन भन्दा बढी ब्रडब्यान्ड प्रयोगकर्ताहरूको साथ विश्वको सबैभन्दा ठूलो ‘जडित’ देश हो। उनले हिजो इण्डिया इन्टरनेट गभर्नेन्स फोरम २०२२ को समापन समारोहलाई सम्बोधन गर्दै थिए। समारोहको विषय ‘भारत सशक्तिकरणका लागि प्रविधिको प्रयोग’ थियो। सो अवसरमा इलेक्ट्रोनिक्स तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयका सचिव अल्केशकुमार शर्मा र अन्य विशिष्ट व्यक्तिहरुको उपस्थिति रहेको थियो।

यस अवसरमा बोल्दै राजीव चन्द्रशेखरले भने, ‘हाम्रो देशमा ८० करोड प्रयोगकर्ताहरू छन्, जसको आधारमा हामी विश्वको सबैभन्दा ठूलो ‘कनेक्टेड’ देश हौं। भारत-नेटको ५जी र सबैभन्दा ठूलो ग्रामीण ब्रडब्यान्ड जडान नेटवर्क परियोजनामा १.२ बिलियन भारतीय प्रयोगकर्ताहरू हुनेछन्। यस तरिकाले हामीसँग विश्वव्यापी इन्टरनेटमा सबैभन्दा ठूलो उपस्थिति हुनेछ। हामी थप प्राविधिक आविष्कारको लागि तत्पर छौंl’ उनले अझ भने, ‘एकै समयमा हामी यो पनि आशा गर्छौं कि उन्नत नियामक नीतिहरू प्रासंगिक हुन जारी रहनेछन्l’ राज्यमन्त्री चन्द्रशेखरले सबै सरोकारवालाहरूको गहिरो संलग्नताले यस विश्वव्यापी मानक साइबर कानुनी ढाँचाको तेस्रो चरणको रूपमा देखा पर्ने बताए। यसले भारतीय इन्टरनेट र अर्थतन्त्रलाई गति दिने अपेक्षा गरिएको छ।

राज्यमन्त्रीले भने, ‘भारतले सबैलाई प्रदान गर्ने अनुप्रयोगहरूको सूटको लागि प्रमाणीकरण प्रक्रियामा ठूलो सम्भावना छ। यसका साथसाथै विश्वको दक्षिणी क्षेत्रमा आउने देशहरूमा इन्टरनेटको पहुँच सहज बनाउने क्षमता पनि भारतसँग छ। यी देशहरूले अझै पनि अर्थतन्त्रको डिजिटलाइजेशनलाई तीव्रता दिन सकेका छैनन्, जुन उनीहरूको अर्थतन्त्र इन्टरनेटमा आधारित हुन आवश्यक छl’ उनले भने, ‘जी-२० को अध्यक्षताका क्रममा प्रधानमन्त्रीले यो प्लेटफर्म विश्वको दक्षिणी क्षेत्रका सबै देशहरूका लागि खोल्ने घोषणा गरेका छन् जसले आफ्नो डिजिटल अर्थव्यवस्था र आफ्नो शासनलाई भारतको मोडेल अनुसार मोडल गर्न बदल्न चाहन्छन्। भारतको इन्टरनेट संसारको बहु-हितधारक प्रकृति धेरै प्रयास पछि अस्तित्वमा आएको छ। आउँदो केही वर्षहरूमा, इन्टरनेट र नवप्रवर्तनमा वृद्धि सुनिश्चित गर्न यो बहु-सरोकारवाला संलग्नता बौद्धिक अकादमिक छलफलभन्दा बाहिर जानुपर्छ। यससँगै भारतका एक अर्ब डिजिटल नागरिकहरूलाई सुरक्षित, भरपर्दो र जवाफदेही प्रणाली उपलब्ध गराउन सकिन्छl’

दोस्रो आईआईजीएफको बारेमा बोल्दै इलेक्ट्रोनिक्स र सूचना प्रविधिका सचिव अल्केश कुमार शर्मा भने, ‘डिजिटल इण्डिया कार्यक्रमले डिजिटल साक्षरता पहलहरूको लागि ड्राइभलाई बलियो बनाउँछ। यो देशको अनुकरणीय सफलताको कथा हो, जुन प्राविधिक विकासका साथ सारा विश्वको कथा बनेको छ र नयाँ भारतलाई आकार दिइरहेको छ। आईआईजीएफ २०२२ को ‘लिभरेजिंग टेकिंग फर एम्पवरिंग इण्डिया’को विषयवस्तु एकदमै उपयुक्त छ किनकि भारतले सबैलाई राम्रो इन्टरनेट जडानसँग जोड्न खोजेको छ। यो दिशामा भारतको प्रमुख पहल हो। नागरिकको गोपनियता जोगाउन र डाटा सुरक्षा सुनिश्चित गर्नका लागि कानुन बनाउने तयारीमा छौं। उनले आगामी तीन वर्षमा ट्रिलियन डलरको डिजिटल अर्थतन्त्र बनाउने दिशामा अघि बढिरहेको बताए। -पीआईबी