भारत र पाकिस्तानबीच सन् १९७१ मा भएको युद्धको ५१ वर्ष पूरा हुन लागेको छ। यो युद्ध थियो जब हरेक महाशक्तिले भारतको पक्ष छोड्यो। अमेरिका र इंग्ल्याण्डले पाकिस्तानलाई सहयोग गर्न आग्रह गरेका थिए। तर भारतसँगै आएर अमेरिका र इंग्ल्याण्डलाई उचित जवाफ दिने साथी पनि थिए। भारतको रणनीतिक साझेदार रुसले त्यो युद्धमा आजसम्म के गर्‍यो त्यसको उदाहरण दिइन्छ। बङ्गलादेशको स्वतन्त्रताको यो युद्धमा रुसको योगदानलाई भारतले कहिल्यै भुल्न सकेको छैन। सायद यही कारणले आज जब सारा विश्व युक्रेनसँगको युद्धमा रुसको विरुद्धमा उभिएको छ, भारतले हात समाएको छ।

भारत र रुसले ९ अगस्त १९७१ मा ‘शान्ति र मित्रताको सन्धि’मा हस्ताक्षर गरेका थिए। त्यतिबेला रुस सोभियत संघको हिस्सा थियो। यो सन्धिले पाकिस्तानविरुद्धको युद्धमा विजयको आधारशिला राखेको थियो। भारत र पाकिस्तानबीच ३ दिसम्बर १९७१ मा युद्ध शुरु भएको थियो। युद्ध अघि, भारतले असाधारण शरणार्थी बोझको सामना गर्यो। अमेरिका, चीन र इंग्ल्याण्ड पाकिस्तानको साथमा छन्। भारतलाई सहयोग गर्ने एक मात्र देश सोभियत संघ थियो। त्यतिबेला भारतका विदेशमन्त्री सरदार स्वर्ण सिंह र उनका रुसी समकक्षी आन्द्रेई ग्रोम्योसले यो सन्धिमा हस्ताक्षर गरेका थिए। यो सन्धिका कारण भारतले पाकिस्तानलाई हुने सम्भावित अमेरिकी र चीनको सहयोग रोक्न सक्षम भएको थियो।

टास्क फोर्स ७४, एक नौसैनिक बल, दुई पटक गठन भएको थियो। पहिलो टास्क फोर्स ७४ मा रोयल नेवी, रोयल अष्ट्रेलियन नेवी र यूएस नेवीका जहाजहरू पनि थिए। यी सेनाहरूले १९४३ र १९४५ मा जापानी सेनाहरू विरुद्ध लडे। दोस्रो टास्को फोर्स ७४ अमेरिकी नौसेनाको सातौं फ्लीटबाट गठन गरिएको थियो। यो कार्यदल तत्कालीन अमेरिकी राष्ट्रपति रिचर्ड निक्सनले बङ्गालको खाडीमा तैनाथ गरेका थिए। सन् १९७१ को दिसम्बरमा भारत र पाकिस्तानबीचको युद्ध चरम सीमामा हुँदा उनलाई तैनाथ गरिएको थियो। सोभियत संघ त्यतिबेला भारतसँग सक्रिय रूपमा संलग्न थियो। रुसले युद्धपोत र डिस्ट्रोयर दुई समूहमा तैनाथ गरेको थियोl   यसबाहेक आणविक क्षमताले सुसज्जित पनडुब्बी पनि तैनाथ गरिएको थियो। यो तैनाथीको उद्देश्य अमेरिकी सेनाको उपस्थितिलाई जवाफ दिनु थियो। भारत र रुसबीच भएको सन्धिको सहयोगले पाकिस्तानलाई चीनले दिने सहयोग पनि रोक्न सक्छ।