वासिङ्टन: मङ्गल ग्रहमा वैज्ञानिकहरूले सधैं चासो राख्दै आएका छन्। अब वैज्ञानिकहरूले सम्भावित क्षुद्रग्रहको पतनबाट बनेको क्रेटर पत्ता लगाएका छन्। यो क्षुद्रग्रह ३.४ बिलियन वर्ष पहिले रातो ग्रहमा खसेको थियो, जसले ८०० फिट अग्लो मेगा सुनामी निम्त्यायो। यस क्षुद्रग्रहको टक्कर पृथ्वीमा डाइनोसरलाई ध्वस्त पार्ने जत्तिकै खतरनाक भएको अनुसन्धानले देखाएको छ। मङ्गल ग्रहमा करिब ३.५ अर्ब देखि ३ अर्ब वर्ष पहिले महासागरहरू थिए। नासाका अनुसार यी महासागरहरूमा धेरै क्षुद्रग्रह खसेका थिए जसका कारण सुनामी देखिएको थियो।

अघिल्लो अनुसन्धानले मङ्गल ग्रहको पुरातन तटवर्ती क्षेत्रमा कम्तिमा दुई प्रमुख सुनामी घटनाहरूको प्रमाण फेला पारेको छ। भग्नावशेष पानीको माध्यमबाट बाहिर निस्कियो र पछि बिस्तारै पानीसँगै समुन्द्रमा गयो। नासाका अनुसार पहिलो घटना ३ अर्ब ४० करोड वर्षअघि र दोस्रो घटना करिब ३ अर्ब वर्षअघि भएको थियो। यो समय मङ्गल ग्रहको समुन्द्र सुक्न थालेको थियो। साइन्टिफिक रिपोर्ट्स जर्नलमा १ दिसम्बरमा प्रकाशित नयाँ अध्ययनमा वैज्ञानिकहरूले पोहल नामको नयाँ क्रेटर पहिचान गरेका छन्।

यो ११० किमी चौडा छ। त्यतिबेला समुद्रको सतह मात्र १२० मिटर गहिरो थियो भन्ने विश्वास गरिन्छ। यो क्रेटर पनि ३.० अर्ब वर्ष पुरानो चट्टानहरूले घेरिएको छ। पोहलको आकारलाई हेरेर अनुसन्धानकर्ताहरूले यो क्षुद्रग्रह ३–९ किलोमिटर ठुलो भएको हुन सक्ने अनुमान गरेका छन्। यसको पतनले १३ मिलियन मेगाटन टीएनटी उर्जा छोड्ने थियो। तुलनामा पृथ्वीमा अहिलेसम्म विस्फोट भएको सबैभन्दा शक्तिशाली आणविक बम जार बम्बा हो, जसमा लगभग ५० मेगाटन टीएनटी ऊर्जा छ। यस अध्ययनको लागि वैज्ञानिकहरूले कम्प्युटर सिमुलेशन प्रयोग गरे। तिनीहरूले पत्ता लगाए कि तरंगहरू ८२० फिटद्वारा २५० मिटरसम्म हुनसक्छ, र क्रेटरबाट १,५०० किलोमिटरसम्म पुग्नसक्छ। टोलीले एक विज्ञप्तिमा भन्यो, ‘यी छालहरू यति ठूला हुनुपर्दछ कि मलबे तिनीहरूसँग टाढा गएको हुनुपर्छ।’ यो पहिलो पटक होइन जब अनुसन्धानकर्ताहरूले मङ्गल ग्रहमा मेगा-सुनामीका लागि जिम्मेवार सम्भावित प्रभाव क्रेटरहरू पहिचान गरेका छन्। सन् २०१९ मा अनुसन्धानकर्ताहरूको छुट्टै टोलीले यसबारे अनुसन्धान पनि गरेको थियो।