नयाँ दिल्ली: भारतका प्रमुख निर्वाचन आयुक्त राजीव कुमारलाई नेपालको निर्वाचन आयोगले आउँदो प्रतिनिधिसभा र प्रदेश सभाको निर्वाचनका लागि अन्तर्राष्ट्रिय पर्यवेक्षकका रूपमा निमन्त्रणा गरेको छ। नेपालमा सङ्घीय संसद्का २७५ र सात प्रदेश सभाका ५५० सिटका लागि २० नोभेम्बर २०२२ मा निर्वाचन हुने भएको छ। नेपालका राज्य अतिथिका रूपमा राजीव कुमारले नोभेम्बर १८ देखि २२ नोभेम्बर २०२२ सम्म ईसीआई अधिकारीहरूको प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व गर्नेछन्। आफ्नो भ्रमणका क्रममा उनले काठमाडौं र छेउछाउका मतदान केन्द्रको भ्रमण गर्नेछन्।

ईसीआईसँग अन्तर्राष्ट्रिय चुनावी आगन्तुक कार्यक्रम पनि छ जहाँ अन्य निर्वाचन व्यवस्थापन निकायका सदस्यहरूलाई समय-समयमा हुने आम र विधानसभा चुनावको पहिलो अनुभव लिन आमन्त्रित गरिन्छ। भारतको निर्वाचन आयोगले अन्य निर्वाचन व्यवस्थापन निकायहरू (ईएमबी) र सम्बन्धित अन्तर्राष्ट्रिय संघसंस्था/संगठनहरूसँग द्विपक्षीय र बहुपक्षीय परामर्श र लोकतान्त्रिक संस्था र प्रक्रियाहरूलाई सुदृढ पार्ने माध्यमबाट विश्वव्यापी लोकतन्त्रको प्रवर्द्धन गर्न सधैं अग्रपंक्तिमा रहँदै आएको छ। कनेक्टिभिटी, ज्ञानको आदान-प्रदान र उत्कृष्ट अभ्यासहरूको आदान-प्रदान आदि ईसीआईको इण्डिया इन्टरनेशनल इन्स्टिच्युट अफ डेमोक्रेसी एन्ड इलेक्शन म्यानेजमेन्ट (आईआईआईडीईएम) ले क्षमता अभिवृद्धि पहलअन्तर्गत नेपालका ७० अधिकारीसहित १०९ देशका २२०० भन्दा बढी अधिकारीहरूलाई तालिम दिएको छ। नेपाल निर्वाचन आयोगका २५ जना पदाधिकारीहरुको क्षमता अभिवृद्धि कार्यक्रम मार्च १३ देखि २४, २०२३ सम्म आईआईआईडीईएममा आयोजना गरिने छ। निर्वाचन आयोगले भर्खरै ‘समिट फर डेमोक्रेसी’को प्रस्तावनाका रूपमा आयोजना गरेको ‘रोल, फ्रेमवर्क र पोटेन्शिअल अफ इएमबी’ विषयक अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा नेपाल निर्वाचन आयोगका प्रतिनिधिहरुले पनि सहभागिता जनाएका थिए। ‘समिट फर डेमोक्रेसी – इयर अफ एक्शन’को साइड इभेन्टको एक भागको रूपमा ईसीआईले ‘समावेशी र पहुँचयोग्य निर्वाचन’ र ‘चुनावमा प्रविधि’ विषयहरूमा थप दुई अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनहरू आयोजना गर्नेछ।

ईसीआईले सेप्टेम्बर २०१९ देखि अक्टोबर २०२२ सम्म निर्वाचन व्यवस्थापनको क्षेत्रमा विश्वको सबैभन्दा ठूलो अन्तर्राष्ट्रिय संस्था एसोसिएसन अफ वर्ल्ड इलेक्शन बडिज (ए-डब्ल्युईबी) को अध्यक्षता गरिरहेको थियो। ए-डब्ल्युईबीमा हाल १०९ देशका ११९ निर्वाचन व्यवस्थापन निकायहरू (ईएमबी) छन्। ईसीआई अब २०२२ देखि २२४ को अवधिको लागि एसोसिएसन अफ एशियन इलेक्शन अथॉरिटीज (एएईए) को नयाँ अध्यक्षको रूपमा सर्वसम्मतिले निर्वाचित भएको छ, जसले ईसीआईको विश्वव्यापी उपस्थितिलाई बलियो बनाएको छ र यसैले विश्वको सबैभन्दा ठूलो लोकतन्त्रमा निर्वाचनको प्रभावकारी संचालन भएको छ। -पीआईबी