गान्तोक: सिक्किम विश्वविद्यालयद्वारा १ नोभेम्बरमा राष्ट्रिय अनुसूचित जनजाति आयोगको सहयोगमा स्वतन्त्रता संग्राममा जनजाति नायकहरूको योगदान सम्बन्धी सेमिनार आयोजना गरिएको थियो। कार्यक्रममा सिक्किमका शिक्षा मन्त्री कुङ्गा निमा लेप्चा मुख्य अतिथि थिए भने राष्ट्रिय जनजाति आयोग नयाँ दिल्लीका संयुक्त सचिव कोंथांग तौथांग विशिष्ट अतिथिको रुपमा उपस्थित थिएl  

एसटीएमएन विश्वविद्यालय, नागपुरका एसोसिएट डीन प्रा. शामराव आई. कोरेटीले मुख्य भाषणमा सम्बोधन गरे। सेमिनार उपकुलपति प्राध्यापक अविनाश खरेको अध्यक्षतामा सम्पन्न भएको थियो। १५ अगस्त २०२१ मा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले जनजाति समुदायको योगदानको सम्मान गर्न भारत सरकारद्वारा १५ नोभेम्बर २०२१ लाई पहिलो जनजाति गौरव दिवसको रूपमा मनाउने घोषणा गरेका थिए। यस दिन जनजातिका महान नेता बिरसा मुन्डाको जन्मजयन्ती हो, जसको स्वतन्त्रता संग्रामको भूमिकाले आधुनिक भारतको इतिहासलाई परिवर्तन गर्यो। उनले आदिवासी समुदायलाई अंग्रेजहरू विरुद्ध परिचालन गरे, उनीहरूलाई आदिवासीहरूको भूमि अधिकारको संरक्षण गर्ने कानून ल्याउन बाध्य पारे। आफ्नो धेरै छोटो जीवनमा २५ वर्षको उमेरमा राँचीको जेलमा उनको मृत्यु भयोl उनले देशभरका आदिवासीहरूको जीवनमा मौलिक परिवर्तनहरू ल्याउन सफल भूमिका निर्वाह गरे। ब्रिटिश शासनविरुद्ध स्वतन्त्रता संग्रामको ज्वाला प्रज्वलित गर्न औपनिवेशिक शक्तिहरू विरुद्धको असमान सङ्घर्षमा उनी र उनीजस्ता हजारौंले बलिदान दिए।

सन् १८५८ लाई स्वतन्त्रताको पहिलो युद्धको रूपमा स्मरण गरिन्छ, तर सन् १८५७ को स्वतन्त्रता संग्राम भन्दा पहिले नै जनजाति र उनीहरु नेताहरू औपनिवेशिक शक्तिहरू विरुद्ध विद्रोहमा उठेका थिए। भारतभरि संथाल, कोल, हो, पहाडिया, मुन्डा, ओराँओ, चेरो, लेप्चा, भुटिया, भुयान, खासी, नागा, जैन्तिया, गारो, मिजो, सिंहपो, कुकी, लुसाई, गोन्ड र ग्रेट अण्डमानीजस्ता आदिवासीहरू थोरैले विद्रोहको झण्डा उठाए र अंग्रेजहरूमाथि निरन्तर र भयंकर आक्रमणहरू गरिरहे। यी जनजाति नेताहरू र मानिसहरूको भूमिका र योगदान दोस्रो विश्वयुद्धसम्म पनि जारी रह्यो जब उत्तर पूर्वका जनजातिहरूले ब्रिटिश सरकार विरुद्धको युद्धमा आईएनएको साथ दिए।  उपकुलपति प्राध्यापक अविनाश खरेले आफ्नो सम्बोधनमा आदिवासी जनजाति नायकहरूको सम्झनालाई जीवित राख्न र आन्दोलनलाई मूलधारको आन्दोलनसँग जोड्नका लागि एनसीएसटीले यस दिशामा पहल गर्ने र त्यस्ता कार्यक्रम आयोजना गर्न सहयोग गर्ने प्रयासको प्रशंसा गरे। कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि सिक्किमका शिक्षा मन्त्री कुङ्गा निमा लेप्चाले आफ्नो सम्बोधनमा भने, ‘आज हामीले जुन स्वतन्त्रताको आनन्द लिइरहेका छौँ त्यो ठूलो मूल्य चुकाएर प्राप्त भएको हो भनेर हामीले कहिल्यै बिर्सनु हुँदैनl र म हाम्रा युवा पुस्तालाई यो स्वतन्त्रता दिनको लागि दुःख भोग्ने सबैलाई सम्मान र सम्मान गर्न आह्वान गर्दछु। उनीहरूले यो स्वतन्त्रता र एकतालाई हर हालतमा जोगाउन सक्दो प्रयास गर्नेछन्l’ –पीआईबी