वासिङ्टन: मङ्गल ग्रहमा कुनै समय विशाल समुद्र थियो कि थिएन भन्ने विषयमा विश्वभरका वैज्ञानिकहरूले लामो समयदेखि बहस गरिरहेका छन्। अब वैज्ञानिकहरूले रातो ग्रहमा पुरानो समुद्रको प्रमाण फेला पारेका छन्। भौगोलिक तथ्याङ्कको आधारमा अनुसन्धानकर्ताहरूले स्पष्ट प्रमाण फेला पारेका छन् कि मङ्गल ग्रहमा ३.५ बिलियन वर्ष पहिले समुद्र तट थियो। यो करिब ९०० मिटर गहिरो र हजारौं वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफलमा फैलिएको थियो। यो खोजसँगै मङ्गल ग्रहमा जीवनको सम्भावना पहिलेको तुलनामा निकै बढेको छ। वैज्ञानिकहरूले नक्सा प्रयोग गरे र मङ्गल ग्रहको उत्तरमा एउटा महासागरको प्रमाण फेला पारे। यी नक्साहरू अहिलेसम्मको सबैभन्दा विश्वसनीय प्रमाण हुन् कि मङ्गल ग्रहमा कुनै समय समुद्रको सतह बढेको थियो र न्यानो र आर्द्र जलवायु थियो। यो मङ्गल ग्रहमा अवस्थित धेरै कठोर र जमेको पृथ्वी भन्दा फरक छ। यस अनुसन्धानका प्रमुख लेखक बेन्जामिन कार्डेनासले भने, ‘विशाल महासागरको अस्तित्व पछि तुरुन्तै हाम्रो दिमागमा आएको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण पक्ष भनेको जीवनको सम्भावना धेरै छl’

बेन्जामिनले भने, ‘यसले हामीलाई पुरानो जलवायु र यसको विकासको बारेमा बताउँछ। यी निष्कर्षहरूको आधारमा, हामीलाई अहिले थाहा छ कि मङ्गल ग्रहमा एक समय थियो जब यो पर्याप्त न्यानो थियो र यसको वायुमण्डल तरल पानीलाई समर्थन गर्न पर्याप्त आर्द्र थियोl’  उनले भने, ‘पृथ्वीमा हामीले समयसँगै जम्मा हुने तलछटलाई हेरेर धाराको इतिहास पत्ता लगाउँछौंl’ वैज्ञानिकहरूले नासाको मार्स अर्बिटरबाट प्राप्त डाटा मार्फत यो समुद्रको प्रमाण फेला पार्न युएसजीएस सफ्टवेयर प्रयोग गरेका छन्। वैज्ञानिकहरूले आफ्नो खोजमा ६५०० किलोमिटर लामो नदी उपत्यका क्षेत्रको अन्वेषण गरेका छन्। मङ्गल ग्रहको तटवर्ती क्षेत्रलाई एओलिस डोर्सा भनिन्छ र धेरै नदी उपत्यकाहरू छन्। यस क्षेत्रले यहाँ समुन्द्रको सतह धेरै उच्च रहेको संकेत गर्छ। यदि वैज्ञानिकहरूले मङ्गल ग्रहमा जीवनको प्रमाण खोज्ने हो भने यस्तो विशाल समुन्द्र शुरु गर्नको लागि उत्तम ठाउँ हुने अनुसन्धानकर्ताहरूले बताएका छन्। रातो ग्रहको आकाशमा परिक्रमा गरिरहेको नासाको रोभरले यहाँ जीवन खोज्ने उनले बताए। यसले सधैं पानी र जीवनको प्रमाण खोजिरहेको छ।