नयाँ दिल्ली: केरलाको त्रिशूर जिल्लामा वेस्ट नाइल ज्वरोका कारण आइतबार एकजनाको मृत्यु भएको छ। लामखुट्टेको टोकाइबाट सर्ने यो रोगबाट पछिल्लो तीन वर्षमा मृत्यु भएको यो पहिलो घटना हो। मृत्यु हुनेको नाम पुथानपुरक्कल ४७ वर्षीय जोबी हो, जो त्रिशूर जिल्लाको पाँचछेरीका हुन्। यस विषयमा केरलाको स्वास्थ्य मन्त्री वीणा जर्जले चिन्ता गर्नुपर्ने कुरा नभएको स्पष्ट पारेकी छिन्। यसअघि सन् २०१९ मा पनि यो ज्वरोबाट ६ वर्षीय बालकको मृत्यु भएको थियो। वेस्ट९ नाइलभाइरस यो एक संक्रामक रोग हो, जुन संक्रामक लामखुट्टेबाट सर्छ।

यो रोग संक्रमित क्युलेक्स लामखुट्टेको टोकाइबाट चराबाट मानिसमा सर्छ। यसले मानिसको लागि घातक रोग निम्त्याउन सक्छ। डब्ल्यूएचओका अनुसार वेस्ट नाइलको पहिलो केस १९३७ मा रिपोर्ट गरिएको थियो। त्यसपछि युगान्डामा बस्दै आएकी एक महिलालाई यसको संक्रमण भएको थियो। यो भाइरस सन् १९५३ मा उत्तरी इजिप्टको नाइल डेल्टा क्षेत्रमा देखिएको थियो। त्यसपछि काग र परेवामा यो भाइरस भेटियो। सन् १९९७ भन्दा पहिले यो भाइरस चराहरूको लागि बढी खतरनाक मानिएको थिएन। तर यसपछि इजरायलमा यो भाइरसको खतरनाक स्ट्रेन देखा पर्‍यो। जसका कारण धेरै चरा मरेका छन्। यस गर्मीमा अब बियर पनि महँगो हुने, महँगो बढेपछि कम्पनीहरूले मूल्य बढाउने तयारी गर्दैछन्l यो भाइरस मानिसमा कसरी सर्छ लामखुट्टेको टोकाइबाट मानिसमा वेस्टर नाइल भाइरस सर्छ भन्ने विश्वास गरिन्छ। यो भाइरस चराहरूमा सर्छ। जब चराहरू संक्रमित हुन्छन्। त्यसपछि यो भाइरस चराबाट लामखुट्टेमा आउँछ र त्यसपछि मानिसमा सर्छ। संक्रमित चरालाई लामखुट्टेले टोकेपछि त्यही लामखुट्टेले मानिसलाई टोकेपछि मानिसमा पनि संक्रमण हुन्छ। यद्यपि, धेरै पटक संक्रमण अन्य जनावरबाट मानिसमा पनि फैलिने क्रम जारी छ। तर, अहिलेसम्म यो भाइरस मानिसबाट मानिसमा सरेको कुनै पनि घटना सार्वजनिक भएको छैन। यो संक्रमितको उपचार गर्ने डाक्टरहरूमा फैलिदैन। लक्षण के के हुन्? वेस्ट नाइल भाइरसबाट संक्रमित व्यक्तिहरूमा सामान्यतया कुनै लक्षणहरू हुँदैनन् वा हल्का लक्षणहरू हुन्छन्। सामान्य लक्षणहरूमा टाउको दुख्ने, ज्वरो आउने, छालामा दाग लाग्ने, शरीर दुख्ने, घाँटीमा कडाइ हुने, कम्पन, आघात, मांसपेशी कमजोर हुनु र पक्षाघात हुन्छ। यस भाइरसका लक्षणहरू केही दिनदेखि केही हप्तासम्म रहन सक्छन् र आफैं अन्त्य पनि हुन सक्छन्। यो भाइरस कति घातक छ? यो भाइरस बालबालिका, वृद्धवृद्धा र रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर भएका मानिसहरूमा छिटो फैलिन्छ। यदि वेस्ट नाइल भाइरस मस्तिष्कमा पुग्यो भने, यो खतरनाक र घातक पनि साबित हुनसक्छ। उपचार के हो? यो भाइरसको अहिलेसम्म कुनै खोप बनेको छैन। यो सामान्य, ज्वरोको औषधिको साथ केहि दिनमा आफैं निको हुनसक्छ। तर, अझै बढ्ने खतरा छ। यो भाइरसबाट बच्न आफ्नो वरपर सफा राख्नुहोस् र लामखुट्टेलाई प्रजनन हुन दिनु हुँदैन।