नयाँ दिल्ली: बुधबार सर्वोच्च अदालतमा फैसला सुनाइएपछि ३० वर्ष पुरानो सम्पत्ति विवाद टुंगिएको छ। कुरा कुनै सानो सम्पत्तिको होइन, फरीदकोटका महाराजको सम्पत्ति करिब २० हजार करोडको हो, जसको अधिकारका लागि उनका छोरीहरू ३० वर्षदेखि कानुनी लडाइँ लडिरहेका थिए। यसमा धेरै ठाउँमा हीरा, रत्न, किल्ला, महल र भवनहरू समावेश छन्। अन्तमा, दुवै दिदीबहिनीहरू विजयी भए र उनीहरूलाई यस सम्पत्तिमा ठूलो हिस्सा दिने निर्णयलाई समर्थन गरिएको छ। प्रधानन्यायाधीश युयु ललित, न्यायाधीश एस रविन्द्र भाट र न्यायाधीश सुधांशु धुलियाको इजलासले केही परिमार्जनसहित उच्च अदालतको फैसलालाई सदर गरेको छ। सर्वोच्च अदालतले यही २८ जुलाईमा फैसला सुरक्षित राखेको थियो।

महारावल खेवाजी ट्रस्ट र महाराजाका छोरीहरू बीचको यो कानुनी लडाई कानुनी इतिहासमा सबैभन्दा लामो चलिरहेको लडाई हो। अदालतले महाराजाको इच्छा अन्त्य गर्दै ३३ वर्षपछि महारावल खेवाजी ट्रस्टलाई विघटन गर्ने निर्णय पनि गरेको छ। ट्रस्टका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत जगिर सिंह सरनले भने, ‘अहिलेसम्म हामीले सर्वोच्च अदालतको मौखिक निर्णय मात्रै थाहा पाएका छौं, लिखित आदेश आएको छैन। सन् २०२० को जुलाईमा ट्रस्टले उच्च अदालतको फैसलाविरुद्ध सर्वोच्च अदालतमा निवेदन दिएको थियो। यसपछि २०२० मा सर्वोच्च अदालतले यथास्थिति कायम राख्न आदेश दिँदै ट्रस्टलाई सुपरिवेक्षण गर्न अनुमति दिएको थियो। सन् २०१३ मा चण्डीगढ जिल्ला अदालतले दुवै छोरी अमृत कौर र दिपिन्दर कौरको पक्षमा फैसला सुनाएको थियो। त्यसपछि यो मुद्दा उच्च अदालत र त्यसपछि सर्वोच्च अदालतसम्म पुग्यो। सर्वोच्च अदालतले ट्रस्टका मान्छेले सम्पत्ति हडप्ने षड्यन्त्र र झुटो कुरा बोलिरहेको देखिन्छ।

सन् १९१८ मा बुबाको मृत्युपछि हरिन्दर सिंह ब्रारलाई ३ वर्षको उमेरमा महाराजा बनाइएको थियो। उनी यस रियासतका अन्तिम महाराजा थिए। ब्रार र उनकी पत्नी नरेन्द्र कौरका तीन छोरीहरू थिए। अमृत ​​कौर, दीपेन्द्र कौर र महिपिन्दर कौर। उनीहरुको टिक्का हरमोहिन्दर सिंह नामको छोरा पनि थियो। महाराजका छोराको सन् १९८१ मा सडक दुर्घटनामा मृत्यु भएको थियो। यसपछि महाराज डिप्रेशनमा गए। सात–आठ महिनापछि उनको इच्छापत्र तयार भयो। महाराजको सम्पत्तिको हेरचाह गर्न ट्रस्ट गठन गरियो। उनकी पत्नी र आमालाई समेत यो कुरा थाहा थिएन। दीपेन्द्र कौर र महिपिन्दर कौरलाई यस ट्रस्टको अध्यक्ष र उपाध्यक्ष बनाइएको छ। त्यसैगरी, यो इच्छापत्रमा जेठी छोरी अमृत कौरले इच्छाविपरीत विवाह गरेकोले उनलाई घरबाट निकालिएको पनि लेखिएको थियो। सन् १९८९ मा महाराजको निधन भएपछि यो कुरा खुल्यो। महाराजकी छोरी महिपिन्दर कौरको शङ्कास्पद अवस्थामा मृत्यु भएको थियो। उनको शिमलामा निधन भएको हो। अमृत ​​कौरले सन् १९९२ मा स्थानीय अदालतमा मुद्दा दायर गरेकी थिइन्। उनले हिन्दू संयुक्त परिवार भएकाले सम्पतिमा आफ्नो अधिकार रहेको र बुबाको इच्छामा सबै सम्पत्ति ट्रस्टलाई दिएको बताए। यस इच्छामा अमृत कौरले प्रश्न उठाइन्।

स्वतन्त्रतापछि महाराजलाई २० हजार करोडको सम्पत्ति दिइएको थियो। यसमा चल र अचल सम्पत्ति समावेश छ। पञ्जाब, हिमाचल प्रदेश, दिल्ली र हरियाणा बाहेक, चण्डीगढ़मा भवन र जग्गा छ। फरीदकोटको राजमहल- फरीदकोटको दरबार १४ एकडमा छ। यो सन् १८८५ मा निर्माण गरिएको थियो। अहिले त्यसको एक भागमा १५० शैयाको परोपकारी अस्पताल सञ्चालनमा छ। किला मुबारक, फरीदकोट – यो किल्ला राजा हमीर सिंहद्वारा सन् १७७५ मा बनाइएको थियो। यो १० एकडमा छ। अहिले बाँकी रहेको भवन सन् १८९० मा निर्माण भएको हो। नयाँ दिल्लीको फरीदकोट हाउस: नयाँ दिल्लीको कोपर्निकस रोडमा जमिनको ठूलो टुक्रा। केन्द्र सरकारले भाडामा लिएको छ र हरेक महिना करिब १७ लाख भाडा तिर्ने गरेको छ। नौ वर्षअघि यसको मूल्य करिब १२०० करोड रुपियाँ थियो। यसबाहेक चण्डीगढको मणिमाजरा किल्ला, शिमलाको फरीदकोट हाउस महाराजको सम्पत्तिमा पर्छन्। सन् १९२९ मोडल रोल्स रोयस, १९२९ मोसेल ग्राहम, १९४० मोडल बेन्डले, जगुआर, डम्लर, प्याकार्ड पनि हालसम्म चलिरहेको अवस्थामा छन्। यस बाहेक, मुम्बईको स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड बैंकमा १ हजार करोडको हीरा रत्नहरू सुरक्षित छन्।