नयाँ दिल्ली: भारतका ग्रामीण क्षेत्रमा बस्ने अपच रोगीहरूका लागि न्यूनतम लागतमा एफईएलयुडीए प्रविधि प्रयोग गरी एच. पाइलोरी जीवाणु र यसको उत्परिवर्तन पत्ता लगाउने नयाँ पद्धति विकास गरिएको छ। एच. पाइलोरी संक्रमणले विश्वको ४३ प्रतिशत भन्दा बढी जनसंख्या प्रभावित गरेको छ। यसले पेटसम्बन्धी विकारहरूको विस्तृत श्रृंखला उत्पन्न गर्दछ, जसमा पेप्टिक अल्सर, ग्यास्ट्राइटिस, अपच र यहाँसम्म कि ग्यास्ट्रिक क्यान्सर पनि पर्छ। क्लेरिथ्रोमाइसिन नामक एन्टिबायोटिक प्रतिरोध, जुन मुख्य रूपमा एच. पाइलोरी जीवाणुको २३एस राइबोसोमल आरएनए कोडिङ जीनमा हुने उत्परिवर्तनका कारण हुन्छ, स्वास्थ्य क्षेत्रमा एउटा वैश्विक चुनौती बनेको छ। यसलाई नियन्त्रण गर्न बारम्बार नैदानिक परीक्षण र विभिन्न एन्टिबायोटिकहरूको संयोजन आवश्यक पर्ने गरेको छ। यसै कारण, मानव नमूनाहरूमा एच. पाइलोरी पत्ता लगाउन सस्तो र प्रभावकारी उपकरणहरूको विकास महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। साथै, यसको एन्टिबायोटिक संवेदनशीलताको पहिचानले उपचारलाई तीव्र बनाउन मद्दत पुर्‍याउन सक्छ।

सीआरआईएसपीआर-आधारित प्रविधिले विभिन्न प्रकारका डीएनए नमूनाहरूमा अत्यन्त सटीक रूपमा लक्ष्य पहिचान गर्न सक्ने क्षमता राख्छ। यो विधिले एच. पाइलोरी जीवाणुको आनुवंशिक संरचनालाई राम्ररी बुझ्न, यसको रोगजनकता अध्ययन गर्न, र लक्षित उपचारको विकासमा सहयोग पुर्‍याउँछ। यसै सन्दर्भमा, सीएसआईआर-आईजीआईबी का डा देबोज्योति चक्रवर्ती र डा सौविक मैतीको समूहले सीएएस९-आधारित विधिबाट एच. पाइलोरीको एन्टिबायोटिक प्रतिरोध उत्परिवर्तन पत्ता लगाउने सम्भावना पहिल्यै देखाइसकेका थिए। तर, परम्परागत सीआरआईएसपीआर-सीएएस९ विधिले केही सीमाहरू सामना गरिरहेको थियो। यस समस्याको समाधान गर्न, डा श्रद्धा चक्रवर्ती (हाल आईआईटी दिल्लीमा) र उनका सहकर्मीहरूले नयाँ प्रकारको ईएन३१-एफएन सीएएस९ प्रोटिन प्रयोग गरी अपच रोगीहरूबाट संकलित ग्यास्ट्रिक बायोप्सी नमूनाहरूमा एच. पाइलोरी पत्ता लगाउने र उत्परिवर्तन पहिचान गर्ने विधि विकास गरेका छन्। यो प्रविधिको क्लिनिकल परीक्षण एम्स नयाँ दिल्ली, एम्स भुवनेश्वर, र अन्य प्रतिष्ठानका विशेषज्ञहरूको नेतृत्वमा गरिएको थियो। यस विधिले एच. पाइलोरी पत्ता लगाउन लेटरल फ्लो एसे एफईएलयुडीए प्रयोग गरेर छिटो र स्पष्ट नतिजा दिने देखाएको छ। माइक्रोकेमिकल जर्नलमा प्रकाशित अनुसन्धानले एच. पाइलोरी र यसको एन्टिबायोटिक प्रतिरोध उत्परिवर्तनहरू पत्ता लगाउन अनुक्रम-रहित आणविक निदानको महत्त्वलाई उजागर गरेको छ। यस विधिको प्रयोगले दूरस्थ स्थानहरूमा रोगीहरूबाट संकलित नमूनाहरूमा एन्टिबायोटिक प्रतिरोधको सटीक र समयमै रिपोर्ट उपलब्ध गराउन सक्नेछ। यो प्रविधिले एच. पाइलोरीसँग सम्बन्धित वैश्विक स्वास्थ्य समस्याहरू समाधान गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्नेछ। -पीआईबी