नयाँ दिल्ली: प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको अध्यक्षतामा बसेको क्याबिनेट बैठकले पूर्व-प्रधानमन्त्री डा मनमोहन सिंहको सम्झनामा शोक प्रस्ताव पारित गरेको छ। क्याबिनेटले दुई मिनट मौन धारण गरी डा. मनमोहन सिंहलाई श्रद्धाञ्जलि अर्पण गर्‍यो। उनको निधनको शोकस्वरूप १ जनवरी २०२५ सम्म सात दिनको राष्ट्रिय शोक घोषणा गरिएको छ। यस शोक अवधिभर देशभर राष्ट्रिय झण्डा आधा झुकाइनेछ। विदेशस्थित सम्पूर्ण भारतीय मिशन/उच्चायोगहरूमा पनि १ जनवरी २०२५ सम्म सात दिनका लागि राष्ट्रिय झण्डा आधा झुकाइनेछ। डा. मनमोहन सिंहको अन्तिम संस्कार राजकीय सम्मानका साथ गरिनेछ। अन्तिम संस्कारको दिन केन्द्र सरकारका सम्पूर्ण कार्यालयहरू र केन्द्रीय सार्वजनिक उपक्रमहरूमा आधा दिनको बिदा घोषणा गरिनेछ।

क्याबिनेटको प्रस्तावको मूलपाठ यस प्रकार छः

“क्याबिनेट भारतका पूर्व-प्रधानमन्त्री डा मनमोहन सिंहको २६ दिसम्बर २०२४ मा अखिल भारतीय आयुर्विज्ञान संस्थान, नयाँ दिल्लीमा भएको निधनमा गहिरो दुःख व्यक्त गर्दछ। २६ सेप्टेम्बर १९३२ मा अविभाजित भारतको पश्चिमी पञ्जाबको गाह गाउँमा जन्मिएका डा. सिंहको शैक्षिक जीवन उत्कृष्ट रह्यो। उनले १९५४ मा पञ्जाब विश्वविद्यालयबाट अर्थशास्त्रमा मास्टर डिग्री प्राप्त गरे र १९५७ मा क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयबाट अर्थशास्त्रमा प्रथम श्रेणी अनर्ससहित आफ्नो ट्राइपोज पूरा गरे। उनलाई १९६२ मा अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयद्वारा डी फिलको डिग्री प्रदान गरिएको थियो।

डा. सिंहले आफ्नो करियर पञ्जाब विश्वविद्यालय, चण्डीगढमा वरिष्ठ व्याख्याता (लेक्चरर)को रूपमा शुरु गरे र सोही विश्वविद्यालयमा अर्थशास्त्रका प्रोफेसर भए। १९६९ मा, उनी दिल्ली विश्वविद्यालयको दिल्ली स्कूल अफ इकोनोमिक्समा अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारका प्रोफेसर भए। डा. मनमोहन सिंह १९७१ मा विदेश व्यापार मन्त्रालयका आर्थिक सल्लाहकार बने। उनी १९७२–७६ सम्म अर्थ मन्त्रालयका मुख्य आर्थिक सल्लाहकार, १९७६–८० सम्म आर्थिक कार्य विभागका सचिव, १९८०–८२ सम्म योजना आयोगका सचिव र १९८२–८५ सम्म भारतीय रिजर्भ बैंकका गभर्नर रहेका थिए। डा. सिंहलाई धेरै पुरस्कार र सम्मानहरू प्रदान गरिएको थियो। उनलाई १९८७ मा भारतको दोस्रो उच्च नागरिक सम्मान पद्म विभूषणले सम्मानित गरिएको थियो। त्यसका साथै, उनलाई भारतीय विज्ञान कंग्रेसको जवाहरलाल नेहरू जन्म शताब्दी पुरस्कार (१९९५), वर्षका उत्कृष्ट अर्थमन्त्रीको लागि यूरोमनी अवार्ड (१९९३), र क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयको एडम स्मिथ अवार्ड (१९५६) पनि प्रदान गरिएको थियो।

डा. मनमोहन सिंह १९९१ देखि १९९६ सम्म भारतका वित्तमन्त्री रहेका थिए। उनले आर्थिक सुधारका ठूला नीतिहरू लागू गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेले। उनी २२ मई २००४ मा भारतका प्रधानमन्त्री बने र मई २००९ सम्म पहिलो कार्यकालमा प्रधानमन्त्रीको रूपमा काम गरे। त्यसपछि, मई २००९ देखि २०१४ सम्म दोस्रो कार्यकालका लागि पनि प्रधानमन्त्री बने। डा. मनमोहन सिंहले हाम्रो राष्ट्रिय जीवनमा आफ्नो अमिट छाप छोडेका छन्। उनको निधनबाट राष्ट्रले एक महत्वपूर्ण राजनीतिज्ञ, प्रख्यात अर्थशास्त्री र एक प्रतिष्ठित नेता गुमाएको छ। सरकार र सम्पूर्ण राष्ट्रको तर्फबाट क्याबिनेट शोकाकुल परिवारप्रति गहिरो समवेदना व्यक्त गर्दछ।” –पीआईबी