नयाँ दिल्ली: उत्तर पूर्वी क्षेत्र विकास मन्त्रालय (एमडीओएनईआर)ले पूर्वोत्तर क्षेत्रका राज्य सरकारहरूले प्रस्ताव गरेका परियोजनाहरूलाई स्वीकृति प्रदान गरी विभिन्न योजनाहरू जस्तै पूर्वोत्तर विशेष पूर्वाधार विकास योजना (एनईएसआईडीएस), पूर्वोत्तर क्षेत्रका लागि प्रधानमन्त्री विकास पहल (पीएम-डिवाइन) योजना, विशेष विकास प्याकेज, र एनईसीको योजनाहरू मार्फत पूर्वोत्तर क्षेत्रको आधारभूत संरचनाको विकासमा राज्य सरकारहरूको प्रयासलाई समर्थन गर्दछ। यसका अतिरिक्त, पूर्वोत्तर क्षेत्रमा आधारभूत संरचनाको विकास र राम्रो सडक, रेल, जल, दुरसञ्चार र हवाई सम्पर्क उपलब्ध गराउन भारत सरकारले धेरै पहलहरू गरेको छ। ती पहलहरूमा विशेष तवरले पूर्वोत्तरका लागि तीव्र सडक विकास कार्यक्रम, राजधानीहरूलाई रेलमार्गसँग जोड्ने ब्रड गेज परियोजनाहरू, व्यापक दुरसञ्चार विकास कार्यक्रम, र प्रसारण तथा वितरण प्रणालीलाई अझ बलियो बनाउनका लागि योजनाहरू सामेल छन्।

त्यसैगरी, ५४ गैर-छूट प्राप्त मन्त्रालयहरूलाई पूर्वोत्तर क्षेत्रका लागि आफ्ना योजनाहरू/परियोजनाहरू मार्फत पूर्वोत्तर क्षेत्रमा आफ्नो कुल बजेट सहयोगको १० प्रतिशत खर्च गर्नु अनिवार्य गरिएको छ। एमडीओएनईआरले विगत ३ आर्थिक वर्ष २०२१-२२ देखि २०२३-२४ र चालू आर्थिक वर्ष २०२४-२५ को अवधिमा पूर्वोत्तर विशेष पूर्वाधार विकास योजना (एनईएसआईडीएस) अन्तर्गत ३४१७.६८ करोड रुपियाँ लागतका ९० परियोजनाहरूलाई स्वीकृति दिएको छ। एनईएसआईडीएस अन्तर्गत स्वीकृत परियोजनाहरूको कार्यान्वयन पूर्वोत्तर क्षेत्रका राज्य सरकारहरूले (एनईआर) गर्नेछन्, र यी परियोजनाहरूको निगरानी गर्ने प्रमुख जिम्मेवारी सम्बन्धित राज्य सरकारहरूको हुनेछ।

एमडीओएनईआरले विभिन्न तहमा एनईएसआईडीएस अन्तर्गत भइरहेका परियोजनाहरूको प्रगतिमा बारम्बार निगरानी गर्छ। मन्त्रालयले विभिन्न योजनाहरू अन्तर्गत भइरहेका परियोजनाहरूको नियमित निरीक्षण र अनुगमन गर्न सबै ८ पूर्वोत्तर राज्यहरूमा फील्ड स्तरका प्राविधिक सहायता इकाइहरू (एफटीएसयू) स्थापना गरेको छ, जसमा एनईएसआईडीएस पनि समावेश छ। यसका अतिरिक्त, यी परियोजनाहरूको निगरानी गर्न एमडीओएनईआरले हालै परियोजना गुणस्तर अनुगमनकर्ता/तृतीय पक्ष प्राविधिक निरीक्षण (पीक्यूएम/टीपीटीआई) एजेन्सीहरूलाई पनि नियुक्त गरेको छ। यो जानकारी उत्तरपूर्वी क्षेत्र विकास मन्त्रालयका राज्यमन्त्री डा सुकान्त मजुमदारले आज राज्यसभामा एक प्रश्नको लिखित उत्तरमा दिएका हुन्। -पीआईबी