नयाँ दिल्ली: दुरसञ्चार विभाग (डीओटी) ले फर्जी कागजातको आधारमा जारी गरिएको मोबाइल कनेक्शनको पहिचान गर्नका लागि एआई आधारित उपकरण विकास गरेको छ। विश्लेषणको आधारमा दुरसञ्चार सेवा प्रदायकहरूले पुनः सत्यापन गरेपछि ७८.३३ लाख मोबाइल कनेक्शन काटिएका छन्। साथै साइबर अपराधमा संलग्न भएको रिपोर्टका आधारमा ६.७८ लाख मोबाइल कनेक्शन काटिएका छन्। ग्राहकहरूलाई मोबाइल कनेक्शन जारी गर्नका लागि रहेको हालको “ग्राहकलाई चिन्नुहोस्” (केवाईसी) ढाँचालाई सुदृढ गर्न, दुरसञ्चार विभागले अब दुरसञ्चार लाइसेन्स प्राप्त गर्नेहरूलाई आफ्ना “प्वाइन्ट अफ सेल” (पीओएस) {फ्रेन्चाइजी, वितरक, र एजेन्ट} को दर्ता अनिवार्य गरेको छ। यी पीओएसहरूले ग्राहकहरूको दर्ता गर्छन् र लाइसेन्स प्राप्त गर्नेहरूको तर्फबाट सिम कार्ड जारी गर्छन्। निर्देशनमा अन्य विषयसँगै निम्न बुँदाहरू अनिवार्य बनाइएको छ:
- प्रत्येक पीओएस को पूर्ण सत्यापन।
- पीओएसको बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण।
- व्यापार स्थल र पीओएस को स्थानीय निवासको ठेगानाको भौतिक प्रमाणीकरण।
- जम्मू-कश्मीर, असम, र उत्तरपूर्वका लाइसेन्स सेवा क्षेत्रहरू (एलएसए) का पीओएसको पुलिस प्रमाणीकरण।
- पीओएसको अधिकार र कर्तव्य, सञ्चालन क्षेत्र (एलएसए भित्र मात्र सीमित), सम्झौताको समाप्ति, र उल्लङ्घनका लागि दण्डात्मक कारवाहीको प्रावधान भएको आपसी सम्झौतामा हस्ताक्षर।
- यदि पीओएसद्वारा दिइएको कागजात/जानकारी गलत वा फर्जी पाइयो भने, कानुनी कार्यान्वयन एजेन्सी (एलईए) वा एलएसए को निर्देशनमा ती सबै टीएसपी ब्ल्याकलिस्ट गरिनेछ।
- ब्ल्याकलिस्टमा परेका पीओएस ले नामांकित गरेका सबै मोबाइल ग्राहकहरूको पुनः सत्यापन।
- यदि कुनै वर्तमान पीओएस ले ३१.०१.२०२५ पछि बिना दर्ता ग्राहकहरूको दर्ता गरेको भेटियो भने, प्रति पीओएस रु. १० लाख जरिवाना लगाइनेछ।
यसका अतिरिक्त, दुरसञ्चार विभागले हालका केवाईसी निर्देशहरूमा पनि संशोधन गरेको छ, जसमा धेरै कनेक्शनहरूको पुरानो प्रणाली बन्द गरेर नयाँ व्यवसायिक कनेक्शन प्रणाली शुरु गरिएको छ। यस प्रणालीमा प्रत्येक अन्तिम प्रयोगकर्ताको केवाईसी प्रक्रिया अनिवार्य गरिएको छ, कनेक्शन सक्रिय (एक्टिभ) हुनुभन्दा पहिले। साथै, सिम कार्ड स्वाप/प्रतिस्थापनका लागि पनि बलियो केवाईसी प्रक्रिया शुरु गरिएको छ। कागज आधारित केवाईसी प्रक्रिया ०१.०१.२०२४ देखि बन्द गरिएको छ। यो जानकारी संचार तथा ग्रामीण विकास राज्यमन्त्री डा पेम्मासनी चन्द्रशेखरले आज लोकसभामा एक प्रश्नको लिखित उत्तरमा दिएका हुन्। -पीआईबी
About Author
