यस्तो विशेषता भएको देश हो भुटान

00-1-Bhutan

भुटान एउटा क्यस्तो देश हो जसलाई स्वर्ग मान्न सकिन्छ। यहाँ घर बनाउन चाहे राजाले सित्तैमा जमिन दिनेछन् र खाना पनि सित्तैमा पाइन्छ। बिजुली र शिक्षा पनि नि:शुल्क  छ। सबैभन्दा ठूलो कुरा यहाँका नागरिकलाई जस्तै रोग लागे पनि नि:शुल्क उपचार गरिन्छ। भुटानको सरकारले आफ्ना जनताका लागि एउटा शर्त राख्छन्, जुन पूरा गर्नुपर्छ। यो देशमा न त कोही भिखारी भेट्टाइन्छ न कोही घरबारविहीन। सबैको आफ्नै घर छ। यहाँका मानिसहरू सामान्यतया सुखी जीवन बिताउँछन्। तानमा स्वास्थ्य सेवाहरू सबै नागरिकहरूका लागि निःशुल्क छन्। सरकारी अस्पताल र स्वास्थ्य केन्द्रहरूमा नि:शुल्क उपचार र औषधिहरू उपलब्ध छन्। कतिपय गम्भीर रोगको पनि विदेशमा उपचार खर्च सरकारले बेहोर्छ।

अहिले भुटानमा टीभी र इन्टरनेट छ, तर लामो समयदेखि यहाँ आउने विदेशी संस्कृतिले भुटानका जनता र जीवनमा नकारात्मक प्रभाव पार्ने भएकाले यी दुवै सेवामा प्रतिबन्ध लगाइएको थियो। तर सन् १९९९ देखि राजाले हटाएका थिए। भुटान संसारको अन्तिम देश हो जसले टेलिभिजन प्रयोग गर्न थाल्यो। यस देशमा जनताको आन्तरिक शान्तिको ख्याल राख्न, २००८ मा सकल राष्ट्रिय खुशी समिति गठन गरिएको थियो। जनगणनाको प्रश्नावलीमा पनि एउटा स्तम्भ हुन्छ जहाँ आफ्नो जीवनसँग सन्तुष्ट हुनुहुन्छ वा छैन भनी संकेत गर्न सक्नुहुन्छ। त्यहाँ खुशीको मन्त्रालय पनि छ, जसले सकल घरपरिवारको खुशीलाई मापन गर्दछ। यहाँ तिनीहरूको आर्थिक र मानसिक मूल्यहरू बीचको सन्तुलनले जीवनको गुणस्तर निर्धारण गरिन्छ। भुटानमा कोही पनि सडकमा बस्दैनन्। यदि कुनै व्यक्तिले आफ्नो घर गुमायो भने, उसले राजाकहाँ जानु पर्छ, जसले उनीहरूलाई घर बनाउन र तरकारी रोप्न सक्ने जमिन दिन्छ। भुटानीहरू आफूलाई खुशी र आफ्नो जीवनबाट सन्तुष्ट मान्छन्। भुटानमा प्राथमिकदेखि उच्च माध्यमिक तहसम्म शिक्षा नि:शुल्क छ। सरकारी विद्यालय र कलेजमा शिक्षण शुल्क लिइँदैन। कतिपय विशेष अवस्थामा विदेशमा उच्च शिक्षाका लागि सरकारले छात्रवृत्ति पनि दिन्छ।

भुटानका ग्रामीण क्षेत्रमा घरेलु प्रयोगका लागि सीमित हदसम्म विद्युत् नि:शुल्क उपलब्ध गराइन्छ। यो सुविधा मुख्यतया साना परिवार र कम आय भएका नागरिकहरूको लागि हो। किसानले सरकारबाट बीउ, मल र उपकरणमा अनुदान पाउँछन्। कृषिमा प्रयोग हुने केही स्रोतहरू निःशुल्क वा धेरै कम लागतमा दिइन्छ। भुटानीहरू परम्परागत लुगा लगाउँछन्। पुरुषहरू भारी, घुँडा-लम्बाइ लुगा लगाउँछन्। महिलाहरू लामो लुगा लगाउँछन्। बायाँ काँधमा रहेको स्कार्फको रंगबाट व्यक्तिको हैसियत र सामाजिक हैसियत थाहा हुन्छ। आम मानिसले सेतो स्कार्फ लगाउँछन्। महान व्यक्ति र लामाहरूले पहेंलो वस्त्र लगाउँछन्। यो लामो समय देखि एक अलग देश हो। सन् १९७० मा पहिलो पटक विदेशी पर्यटकलाई यहाँ आउन अनुमति दिइएको थियो। अहिले पनि अधिकारीहरूले विदेशी प्रभावलाई नजिकबाट हेरिरहेका छन्। भुटानमा अहिले चीजहरू द्रुत रूपमा परिवर्तन हुँदैछन्। राजधानी थिम्पुमा स्मार्टफोन र कराओके बारहरू अहिले सामान्य भइसकेका छन्। यहाँको जनसङ्ख्याको बहुमत युवाहरू हुन् र सामाजिक सञ्जाललाई सहजै स्वीकार गरेका छन्। जसका कारण सडक फेसनको वृद्धि भएको छ र राजनीतिको चर्चा बढी भएको छ। भुटान पर्यावरणीय क्षेत्रमा अग्रणी रहेको छ। त्यहाँ सन् १९९९ देखि प्लास्टिकको झोलामाथि प्रतिबन्ध लगाइएको छ। तम्बाखु लगभग पूर्ण रूपमा अवैध छ। अद्भूत प्राकृतिक दृश्य र अद्भूत संस्कृतिको बावजुद देशको ६० प्रतिशत भाग पर्यटनबाट जोगिएको छ, र यो पनि जानाजानी गरिएको छ। सन् २०१५ मा भुटानले एक घण्टामा ५० हजार रुख रोपेर विश्व कीर्तिमान बनाएको थियो। भुटानको मुख्य निर्यात बिजुली हो, यसले भारतलाई जलविद्युत बेच्छ। यसका साथै काठ, सिमेन्ट, कृषि उत्पादन र हस्तकलाका सामान पनि निर्यात गर्छ। भुटानसँग सेना छ तर चारैतिरबाट घेरिएका कारण नौसेना छैन। योसँग वायुसेना पनि छैन र भारतले यस क्षेत्रमा उनीहरूको हेरचाह गर्छ। अधिकांश भुटानीहरू बौद्ध धर्मावलम्बी हुन्। यस धर्मले सम्पूर्ण प्राणी जगतको सम्मान गर्न सिकाएको हुनाले, शाकाहार वास्तवमा त्यहाँ सामान्य छ। मुख्य र आधारभूत परिकार चामल हो। सामान्य चामल यति उचाइमा बढ्न सक्षम हुँदैन, त्यसैले मानिसहरू रातो चामल उब्जाउँछन्, जुन कडा र अनौठो स्वाद छ। मानिसहरु चिया पिउनमा धेरै ध्यान दिन्छन्। तिनीहरू नुन, कालो मरीच र एक चम्चा बटर मिसाएर कालो र हरियो चिया पिउने गर्छन्। भुटानमा महिलालाई सम्मान गरिन्छ। आफ्नो घर, गाईवस्तु, जग्गाजस्ता सबै सम्पत्ति जेठी छोरीलाई जान्छ, छोरालाई होइन। भुटानमा कुनै पनि रासायनिक पदार्थ आयात वा प्रयोग गर्नु कानूनविपरीत हो। त्यसैले तिनीहरूले प्रयोग गर्ने सबै देश भित्र खेती गरिन्छ र पूर्ण रूपमा प्राकृतिक छ। भुटानमा कुनै पनि नागरिकले विदेशीसँग विवाह गर्न पाउँदैन। यो कानूनद्वारा निषेधित छ। यसका अपवाद राजा वा राजकुमार वा राजाको परिवारसँग सम्बन्धित व्यक्तिहरू हुन्। सबै आवश्यक अनुष्ठानहरू पूरा गरेपछि मात्र एक जोडी एक परिवार बन्छ। एक नियमको रूपमा एक पुरुष एक महिलाको घरमा आउँछ र जब उसले पर्याप्त पैसा कमाउँछ, तिनीहरू अर्को घर जान सक्छन्।

About Author

[DISPLAY_ULTIMATE_SOCIAL_ICONS]

Advertisement