बालुरघाट: दक्षिण दिनाजपुर जिल्लाको प्राचीन परम्परागत बोल्ला रक्षा कालीमातालाई बालुरघाटबाट २६ किलोमिटर टाढा रहेको बोल्ला गाउँमा १२० ग्राम सुनको जिब्रो, ५ किलो चाँदीको नूपुर, हिराले जडित सुनको टिप, आठ फिट चाँदीको मालाले सजाइएको छ। दिनको पुजा शुरु भएको छ। यहाँ माताको साढे सात फिट अग्लो मूर्तिलाई ३० केजी तौलका गहना चढाइने छ। यसबाहेक मन्दिरमा यस वर्ष नै पहिलो पटक वर्षभरीका भक्तजन तथा पूर्णार्थीहरूका लागि बोल्ला कालीको मुख साढे तीन किलो चाँदीको बनाइएको छ।  दक्षिण दिनाजपुर जिल्लाको बोल्ला ग्राम पञ्चायतको बोल्ला रक्षा काली पूजा उत्तर बंगालमा रास पर्व पछि पर्वहरू मध्ये एक हो। बोल्ला गाउँको नामबाट माताको नाम बोल्ला रक्षा काली माँ राखिएको छ। यस पूजामा कुनै पनि तिथी नक्षत्र नमान्ने, रास पूर्णिमा पछि आउने शुक्रबार मात्र यो पूजा गर्ने विधि छ। जुन कम्तिमा चार सय वर्षदेखि चल्दै आएको छ। यसपटक पनि केही फरक नभएको रास पूर्णिमापछि आज शुक्रबारको दिन बोल कालीको वार्षिक पूजा आराधना हुँदैछ। तीन दिनसम्म पूजा र मेला लगाएपछि आमाको मूर्तिलाई मन्दिर नजिकैको पोखरीमा विसर्जन गरिन्छ। मानिसले वर्षभरी बोल्ला माताको दर्शन गर्न पाउँदैनन्। यसैलाई ध्यानमा राख्दै यस पटक चार लाखको लागतमा चाँदीको अनुहार बनाइएको छ। जसलाई मन्दिरको वेदीमा स्थायी रूपमा राखिनेछ।

बोल काली पूजाको इतिहास करिब ४०० वर्ष पुरानो हो। पौराणिक कथाका अनुसार कुनै व्यक्तिले (यस विषयमा मतभिन्नता भए पनि धेरै पुराना बासिन्दाले यो महिला नभई पुरुष हो भन्छन्) माताको सपना देखेर पोखरीबाट माताको शिलामोय स्वरूपलाई बचाएको बताइन्छ स्थापना गरी दैनिक उपासना शुरु गरे। यस अवधिमा मातालाई ‘मरका काली’ भनिन्थ्यो। प्रत्येक जेठ महिनाको अमावस्याका दिन देवी माताको विशेष पूजा गरिन्छ।

त्यसपछि अंग्रेजकालमा स्थानीय जमिन्दार मुरारी मोहन चौधरीले अंग्रेजविरुद्ध विद्रोहको घोषणा गरे। संयोगवश उनी धेरै गाउँलेसहित पक्राउ परे। त्यसपछि उनले माँ कालीलाई प्रार्थना गरे र उनी र गाउँलेहरू मुद्दाबाट मुक्त भए। जयेश महिनामा मनोकामना पूरा गर्न माता आउन ढिलाइ हुने भएकाले रास पूर्णिमापछि शुक्रबार माताको पूजा गर्ने निर्णय गरेका छन्। त्यसयता आज पनि रास पूर्णिमापछिको शुक्रबार देवीको वार्षिक पूजा र मेला भक्ति र सम्मानका साथ मनाइन्छ। साल सन् १९२० थियो।त्यसपछि मातालाई रक्षा काली भनेर चिनिन थाल्यो, त्यसपछि गाउँको नाम बोल्ला भयो र बोल्ला रक्षा काली मातर भनेर चिनिन थाल्यो। बोल काली माताले आफ्ना सबै मनोकामना पूरा गर्छिन् भन्ने मानिसहरूको विश्वास छ। धेरै भक्तजनहरूले कालीको भक्ति गर्दै साना मूर्तिको पूजा गर्ने र ख्वाजा बतासालाई भेटी दिने गरेकोले यस पूजामा ख्वाजा-बतासाको विशेष आकर्षण छ। देवी मातालाई मानसिक भेटीको रूपमा धेरै सुन र चाँदीका गहनाहरू पनि जम्मा गरिन्छ। हिन्दूसँगै स्थानीय मुस्लिमले पनि माताको पूजा गर्ने गर्छन्। यस दृष्टिले हेर्दा यो पूजालाई सद्भावको अर्को संकेत भन्न सकिन्छ।

समितिले पाँच किलो चाँदीको नूपुर दिए पनि भक्तजनले सुनको जिब्रो, सुनमा हिराको टिप, शिरको मालालगायत सबै उपहार दिइरहेको बोल्ला रक्षा काली मन्दिरका पुजारी अरूप चक्रवर्तीले बताए। यस पूजामा जिल्ला, राज्य प्रदेश र अन्य प्रदेशका साथै नेपाल र बंगलादेशबाट लाखौं भक्तजन आएर पूजाआजा गर्ने गर्दछन्। पूजा र मेलाका दिनहरु सुचारु रुपमा संचालन  गर्न पुलिस प्रशासनले मेला परिसरका साथै सीसीटीभी मार्फत अनुगमन गरिरहेको छ। आज जिल्ला म्याजिस्ट्रेट विनीत कृष्ण र जिल्ला प्रहरी सुपल मन्दिर र मेला पुगेर सम्पूर्ण अवस्थाको अनुसन्धान गरेका थिए। माँ पूजाका अवसरमा आज विभिन्न स्थानमा सुरक्षा व्यवस्था हेर्दा यस पुजामा करिब १० हजारको हाराहारीमा भक्तजनको घुइँचो भएकाले मेला परिसरमा भक्तजनको भीड लाग्न थालेको छ मूर्तिको पनि पूजा गरिन्छ। यसपटक पनि पाथबली प्रथालाई रोक्न पशु प्रेमी संगठनले उच्च अदालतमा मुद्दा दायर गरे पनि उच्च अदालतले त्यसको कुनै प्रतिक्रिया नदिए पनि केही फरक नपर्ने पुजा समितिका सदस्यहरुको विश्वास छ। केही दिन अगाडि नै सबैलाई धर्म पालन गर्ने अधिकार छ भनी टिप्पणी गरेको थियो। बोल्ला क्षेत्रमा माँको पूजा र मेलालाई केन्द्रमा राखेर भर्खरै मनाइने मेलाबन्धनलाई स्थानीयवासीसहित जिल्लावासीले पर्खिरहेका छन्।