कोलकाता: आज, स्वच्छता नै सेवा अभियानको एक भागको रूपमा भारत सरकारको वाणिज्य र उद्योग मन्त्रालयअन्तर्गत वाणिज्यिक गुप्तचर र तथ्यांक महानिर्देशालय (डीजीसीआई एण्ड एस) ले भारत सरकारको संस्कृति मन्त्रालयअन्तर्गत राष्ट्रिय विज्ञान संग्रहालय परिषदको एक इकाई साइन्स सिटी, कोलकाता को सहकार्यमा “हरित ऊर्जा, स्वच्छ ऊर्जा” विषयमा विभिन्न कार्यक्रम र गतिविधिहरूको आयोजना गर्‍यो। कार्यक्रमको शुरुवातमा गीताञ्जली  सोलार इन्टरप्राइजका संस्थापक र मुख्य कार्यकारी अधिकृत अनुपम बरालद्वारा “सौर ऊर्जा: अनुप्रयोग र अवसर” विषयमा व्याख्यान प्रस्तुत गरियो। उनले सौर ऊर्जा क्षेत्रका विविध अनुप्रयोग र यसका उदीयमान अवसरहरूबारे महत्वपूर्ण जानकारी प्रस्तुत गर्दै भारतको भविष्यका लागि स्वच्छ ऊर्जा महत्त्वपूर्ण रहेकोमा जोड दिए। उनले यस क्षेत्रको दिगो विकासमा स्थिरताको भूमिकालाई पनि प्रकाश पार्दै सौर ऊर्जा क्षेत्रमा आर्थिक र औद्योगिक अवसरहरूबारे विस्तृत चर्चा गरे, जसबाट समाजका वंचित वर्गहरू लाभान्वित हुन सक्छन्।

बराललाई वाणिज्यिक पेटेन्ट, लघुस्तरीय क्षेत्रमा अनुसन्धान र विकासका प्रयासहरू तथा विज्ञान र प्रविधिको क्षेत्रमा एक सफल उद्यमीका रूपमा राष्ट्रिय पुरस्कार प्राप्त छ। उनले सौर लालटेनको निर्माण र मर्मतसम्भार विषयमा कार्यशालाको पनि आयोजना गरे, जसमा विभिन्न गैरसरकारी संस्थाका लगभग १०० सुविधा वंचित बालबालिकाहरू सहभागी भए। सहभागी संस्थाहरूमा एसओएस गाउँ, सपगाची ह्युम्यानिटी फर यू एण्ड मी (एचयुएम), तिलजला शेड, काजला जनकल्याण समिति, र अरण्येर आलो (बांकुरा जिल्लाका आदिवासी बालबालिकाहरूको हितमा कार्यरत संस्था) रहेका थिए। बालबालिकाहरूले सौर लालटेन निर्माणमा व्यावहारिक अनुभव प्राप्त गरे र नयाँ सीप सिके, जसले उनीहरूको आर्थिक उन्नतिमा मद्दत गर्नेछ। यस क्रममा उनीहरूलाई हरित ऊर्जा र स्थिरताको महत्त्वबारे पनि जानकारी दिइयो।

कार्यशालाको अन्त्यमा सुविधा वंचित बालबालिकाहरूलाई १०० सौर लालटेन वितरण गरियो। डीजीसीआई एण्ड एसकी महानिर्देशक डा बन्दना सेनले भनिन्, “महात्मा गान्धीको सपना पछ्याउँदै र प्रधानमन्त्री श्री नरेन्द्र मोदीको दृष्टिकोण अनुसार डीजीसीआई एण्ड एस ‘एकल प्रयोग प्लास्टिक’ को प्रयोगलाई अस्वीकार गर्दै र ‘जीवाश्म इन्धन’ को विकल्पको उपयोगलाई प्रोत्साहित गरेर स्वच्छ पर्यावरणको दिशामा निरन्तर काम गरिरहेको छ।‘ उनले अझ भनिन्, ‘म यो महान कार्यका लागि साइन्स सिटी, कोलकाता को सहयोगप्रति आभारी छु।‘

साइन्स सिटी, कोलकाताका निर्देशक अनुराग कुमारले भने, ‘साइन्स सिटी वैज्ञानिक ज्ञानलाई अगाडि बढाउन र यसको स्थिरता प्रवर्द्धन गर्न समर्पित छ। यस आयोजनाले हामीलाई हरित ऊर्जा समाधानहरू अपनाउन आवश्यक सीप र अन्तर्दृष्टि प्रदान गर्न सहभागीहरूलाई समाहित गर्न मौका दियो। हामी यस महत्त्वपूर्ण पहलको भाग बनेर गर्व गर्छौं र नवीकरणीय ऊर्जा सम्बन्धी जनचेतना बढाउन आफ्नो प्रयासलाई निरन्तरता दिने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दछौं।‘ कार्यक्रम अन्तर्गत ऊर्जा संरक्षणका सन्देशहरू फैलाउन सांस्कृतिक कार्यक्रम र हरित ऊर्जा महत्त्वबारे जागरूकता बढाउन रोड शोको पनि आयोजना गरियो। कार्यक्रममा सहभागीहरू, कर्मचारीहरू र विभिन्न सरोकारवालाहरूले समुदायमा जनचेतना फैलाउन सक्रिय सहभागिता जनाए।