नयाँ दिल्ली: उपराष्ट्रपति जगदीप धनखडले न्यायपालिका हाम्रो देशको सबैभन्दा महत्वपूर्ण अंग भएकोले यसमा अधीनस्थ शब्दलाई कुनै स्थान नभएको बताए। ‘कुनै पनि अदालत मातहत हुँदैन, यसमा परिवर्तन हुनुपर्छ’, न्यायपालिकाबारे टिप्पणी गर्दै उनले भने, ‘जब म्याजिस्ट्रेट वा जिल्ला न्यायाधीशले फैसला लेख्छन्, मेरो फैसलामा के टिप्पणी हुन्छ भन्ने शंका मनमा हुन्छ। यही निर्णयले उसको भविष्य निर्धारण गर्छ।‘ उनीहरुप्रति सबैले सहानुभूति देखाउनुपर्ने उनको भनाइ छ। राजस्थानको जयपुरमा भएको आकाशवाणी पुस्तकालयको उद्घाटन समारोहमा अधिवक्ता संघलाई प्रमुख अतिथिका रुपमा सम्बोधन गर्दै उपराष्ट्रपति धनखडले अन्य संस्थालाई प्रदान गरिने सहयोगको आधारमा उद्योगी र कर्पोरेट समूहले पनि न्यायपालिकाको कार्यान्वयनमा सहयोग गर्नुपर्ने बताए। वकिलहरुलाई सम्बोधन गर्दै उनले कर्पोरेटहरुसँग सीएसआर कोष रहेको र उनीहरुले स्थानीय अदालतमा लगानी गर्नुपर्ने बताए।
संसदबाट कानून पारित गरेर मुलुकी संहिता परिमार्जनको विषयमा बोल्दै उपराष्ट्रपतिले यसलाई औपनिवेशिक मानसिकताबाट मुक्त गराउने महत्वपूर्ण घटना भएको बताए। यसलाई दण्डनीय कानूनबाट न्यायिक कानुनसम्मको यात्रा भएको बताउँदै उनले लामो समयको मागपछि इङ्गल्याण्डले बनाएका यी कानून खारेज भएकाले नयाँ वकिलका लागि वरदान भएको बताए। भारतीय न्यायिक संहितासहित तीनवटा कानून पारित हुँदा राज्यसभाको अध्यक्षको रूपमा आफ्नो उपस्थितिको आफ्नै अनुभवलाई स्मरण गर्दै उनले भने, ‘एक धेरै शक्तिशाली समितिले यी कानूनहरूको प्रत्येक प्रावधानलाई विचार गर्यो।‘ उनले यो परिवर्तनबारे सरकारले गहिरो अनुसन्धान गरेको र प्रविधिको सहयोगमा प्रत्येक प्रावधानको पृष्ठभूमिलाई विस्तृत रूपमा हेरेको बताए। देशका जिल्ला अदालत, त्यहाँ कार्यरत वकिल र आम जनताको बारेमा बोल्दै उनले भने, ‘न्याय सस्तो र पहुँचयोग्य बनाउनु छ भने जनतालाई गुणस्तरीय न्याय दिनुपर्छ। हाम्रा म्याजिस्ट्रेटहरू, हाम्रा जिल्ला न्यायाधीशहरू, मुख्य रूपमा हाम्रा युवा वकिलहरूमा केन्द्रित हुन्छन्, जिल्ला अदालतका वकिलहरूले धेरै चुनौतीपूर्ण परिस्थितिहरूमा काम गर्छन्।‘ कोभिड अवधिको बारेमा टिप्पणी गर्दै उनले भने, ‘सर्वोच्च अदालतमा समेत केही वकिलहरूले अभ्यास छोडेका छन्। यदि कसैले यस्तो पेशा छोड्छ भने, यो तपाईं र हामीमाथि ठूलो टिप्पणी हो।‘
कानूनको गुणस्तरीय शिक्षा भए पनि वकिलहरूको अवस्थाको विरोधाभासबारे सामूहिक प्रयास गर्न आह्वान गर्दै उपराष्ट्रपति धनखडले भने, ‘हामीले युवा वकिलहरूलाई हुर्काउनु पर्छ, उनीहरूमा लगानी गर्नुपर्छ। देशमा वकिल र कानून स्नातकहरूको लागि राम्रो संस्थाहरू छन्। यो हुनसक्छ कि ऊ बाँच्न सक्षम नहुनसक्छ। यसका लागि सामूहिक प्रयास हुनुपर्छ।‘ उक्त कार्यक्रममा उपराष्ट्रपतिकी धर्मपत्नी श्रीमती डा सुदेश धनखड, राजस्थान उच्च अदालतका प्रधानन्यायाधीश मनिन्द्र मोहन श्रीवास्तव, राजस्थान उच्च अदालतका न्यायाधीश इन्दरजीत सिंह, जयपुर बार एसोसिएसनका अध्यक्ष अधिवक्ता पवन शर्मालगायतको उपस्थिति रहेको थियो। जयपुर बार एसोसिएसनका महासचिव अधिवक्ता राजकुमार शर्मा, जयपुर बार काउन्सिलका अध्यक्ष अधिवक्ता भुवनेश शर्मा, राजस्थान उच्च अदालत बार एसोसिएसनका अध्यक्ष अधिवक्ता प्रह्लाद शर्मा र अन्य विशिष्ट अतिथिहरू उपस्थित थिए। -पीआईबी