मालदा: बोधन देवीको लागि एउटा भाँडामा नदीबाट पानी ल्याउने क्रममा पूजा मण्डप नजिकै हावामा पाँच राउण्ड गोली प्रहार भएको छ। सीमा सुरक्षा बलको उपस्थितिमा रायबाढीको घरमा गाउँलेहरुको भीड लागेको थियो। हबीबपुर ब्लकको तिलासन गाउँमा करिब २२४ वर्ष पुरानो दुर्गा पूजाको परम्परा आज पनि भक्तिपूर्वक पालना भइरहेको छ। भारत–बंगलादेश सीमानजिकै रहेको रायबाढीको दुर्गा पूजाले अहिले पनि यस क्षेत्रका जनतामा जोश र जाँगर जगाएको छ। सप्तमीको दिन बिहान खोलाबाट पानी भरेर र केरा पत्तालाई धोएर देवीको पुनर्भव गरिन्छ, जब राय परिवारका सदस्य पूजा मण्डपमा आएर इजाजतपत्र प्राप्त बन्दुकबाट लगातार पाँच राउण्ड गोली चलाउँछन्। गोलीको आवाज सुनेर गाउँलेहरु सडकमा जम्मा भए। त्यस्तै लाइसेन्स प्राप्त बन्दुकबाट गोली चलाउँदा बीएसएफबाट अनुमति लिनुपर्ने हुन्छ।
भनिन्छ कि दुर्गा पूजा १९१८ मा रोय परिवारका पूर्वज शिवप्रसाद रोयले शुरु गरेका थिए। रायबाढीलाई अहिले पनि जमिन्दार परिवारको रूपमा चिनिन्छ। यहाँ रौ जमिन्दारको घरमा बन्दुकबाट पाँच राउण्ड गोली चलाएर दुर्गा पूजा शुरु हुन्छ। १९४७ मा देशको विभाजनको परिणाम स्वरूप, यो जमिन्दारी राज्यको अधिकांश भाग तत्कालीन पूर्वी पाकिस्तान, हालको बंगलादेशको भागमा आयोl तर आज विशाल राय जमिन्दारी घर काँडेतार सीमाबाट ५० मिटरको दूरीमा छ। विशाल घरको विभिन्न भागहरूमा दरारहरू देखा परे तर परम्परा अझै पनि कायम छ। भनिन्छ, अबोध नारायण राय दुर्गम उत्तर प्रदेशबाट दालको व्यापार गर्न बंगाल आएका थिए। उनले यो दाल मालदा जिल्लाको हबिबपुर थानाको सिङ्गाबाद स्टेशनमा रेलबाट ल्याउँथे। त्यसपछि ढाका राजशाही र कोलकाताको खिदिरपुर बन्दरगाहमा डुङ्गाबाट दाल बेचिन्थ्यो। उनले त्यसबेलाको क्षेत्रमा ब्रिटिश सरकारबाट व्यापारलाई सहज बनाउन करिब तीन हजार रुपैयाँमा जमिन्दारी किनेका थिए। त्यसपछि उनी यही क्षेत्रमा बस्न थाले। पछि तीन क्रान्तिकारीको सल्लाहमा दुर्गाको पूजा शुरु भयो। त्यसयता यो पूजा २२४ वर्षदेखि चल्दै आएको छ।
देश स्वतन्त्र भएपछि अधिकांश जमिन्दारी काँडेतार पारी बंगलादेश गए र बाँकी भारतमै रह्यो। यो रोय जमिन्दारबाढी पूजा ब्रिटिस शासनकालदेखि नै लोकप्रिय छ। देश स्वतन्त्र भएपछि पनि यो पूजा हेर्न सीमापारबाट मानिसहरु आउने गरेका छन्। तर अहिले त्यस्तो छैन। यस पुरातन जग्गाधनीको घरको पर्खाल भत्किए पनि भित्तामा उनका पुर्खाहरूले शिकार गरेका ठूला गोहीका छालाहरू छन्। तर, यस पुजाको अवसरमा चार दिनसम्म खानाको व्यवस्था गरिएको छ। यस पूजामा सहभागी हुन जिल्लाका विभिन्न स्थानबाट सीमावर्ती गाउँपालिकामा मानिसहरु आउने गर्दछन्। यस वर्ष पनि सप्तमीको दिन पूजाका लागि पुनर्भव नदीबाट पानी ल्याइने यस जग्गाधनीका सन्तान राकेशकुमार रायले बताए। त्यसबेला शून्यमा पाँच राउण्ड फायर गरेर पूजा शुरु भएको थियो र यस वर्ष पनि त्यस्तै हुनेछ। यस पूजामा खाना पकाउनेदेखि लिएर सबै काम उत्तर प्रदेशका ब्राह्मणहरूले मात्र गर्छन्। दशौँ दिन तिलासन गाउँ नजिकैको पूर्णभाव नदीमा मूर्ति विसर्जन गरिन्छ। राय जमिन्दार परिवारका सन्तान राकेश कुमार रायले आफ्ना पुर्खा नेताजी सुभाषचन्द्र बोसको निमन्त्रणामा यस पूजामा सहभागी हुन सिंहाबाद स्टेशन आएको बताए। तर राष्ट्रिय कांग्रेसको आकस्मिक बैठक शुरु भएपछि उनी बीचमै फर्किनुपरेको थियो। यो पुजा आज पनि धेरै पुरानो इतिहासको साक्षीको रुपमा मनाइन्छ।
About Author
