बोर्नियो भारतबाट ७,४८६ किलोमिटर टाढा रहेको टापु हो। यसमा तीनवटा देशहरू बसेका छन्, जसमध्ये एउटा ब्रुनाई हो। यो इस्लामिक देश हो, जहाँ जम्मा ४ लाख मानिस बस्छन्। प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी यो देशको भ्रमणमा गए। यहाँ राजा हसनल बोल्कियाले प्रधानमन्त्री मोदीलाई निम्तो दिएका थिए। अहिलेसम्म भारतका कुनै पनि प्रधानमन्त्रीले ब्रुनाई भ्रमण गरेका छैनन्। हसनल बोल्किया इब्नी उमर अली सैफुद्दीन ब्रुनाईका २९औं सुल्तान हुन्। सन् १९८४ मा इङ्गल्याण्डले सत्ता छोडेपछि उनी ब्रुनाईका प्रधानमन्त्री समेत रहेका छन्। हाल उनी सबैभन्दा लामो शासन गर्ने शासक मध्ये एक हुन्। उनले २०१७ मा शासनको ५० वर्षको स्वर्ण जयन्ती मनाए। ब्रुनाई जस्तो सानो देशमा, सुल्तान सबैभन्दा शक्तिशाली व्यक्ति र सबैभन्दा धनी व्यक्तिहरू मध्ये एक हो। १९८० सम्म उनी संसारको सबैभन्दा धनी व्यक्ति थिए। फोर्ब्सका अनुसार बोल्कियाको कुल सम्पत्ति २८ अर्ब डलर (२ लाख ३५ हजार करोड रुपियाँ) छ। द टाइम्स युकेका अनुसार बोल्कियाले आफ्नो कपाल काट्न करिब १६ लाख रुपियाँ खर्च गर्छन्। उनको हेयर स्टाइलिस्टलाई महिनामा दुई पटक निजी चार्टर्ड प्लेनबाट बोलाइन्छ। डेली मेलका अनुसार सुल्तानले आफ्नो लागि बोइङ ७४७ विमान किनेका छन्, जसको मूल्य करिब ४०० मिलियन डलर अर्थात् करिब ३ हजार करोड रुपियाँ छ।

चाखलाग्दो कुरा के छ भने उनले यसका लागि छुट्टाछुट्टै ९८९ हजार करोड रुपियाँ खर्च गरेका छन्। त्यो हो, सुनको धुने बेसिन र विलासी सुनको प्लेटेड झ्यालहरूसहित जहाजको मूल्यभन्दा धेरै सामानहरू थपिएका थिए। यस विमानको भुइँमा सुनको तारासहितको हस्तनिर्मित कार्पेट बिछ्याइएको छ। राजा बनेपछि ५० अर्ब रुपियाँको दरबार बनाएर सुल्तानको विलासिताको अनुमान लगाउन सकिन्छ। यो दरबारलाई ‘इस्ताना नुरुल इमान‘ भनिन्छ। यो दरबारमा ८०० कार राख्नको लागि ग्यारेज छ। दरबारका पर्खालहरू सुनले ढाकिएका छन्। २० लाख स्क्वायर फिटमा फैलिएको यो दरबार गिनिज वल्र्ड रेकर्डमा पनि दर्ता छ। सन् १९२९ मा ब्रुनाईको सेरिया क्षेत्रमा तेल भेटिएको थियो। ब्रुनाईमा पहिलो तेलको इनार ब्रिटिश मलायन पेट्रोलियम कम्पनीले खनेको थियो, जसको नाम सेरिया-१ थियो। यो इनार अहिले रोयल डच शेल भनेर चिनिन्छ। तेलको खोजले ब्रुनाईलाई तेल उत्पादक देशको रूपमा स्थापित गर्‍यो। तेल र प्राकृतिक ग्यास उत्पादन देशको अर्थतन्त्रको मेरुदण्ड हो। ब्रुनाईको कुल जीडीपी १६६८.१५ करोड अमेरिकी डलर छ। यसको आधाभन्दा बढी तेल र ग्यास बिक्रीबाट आउँछ।

तेल निर्यातले ब्रुनाईलाई विश्वको शीर्ष प्रतिव्यक्ति आय हुने देशहरूमा राखेको छ। सन् २०२३ मा ब्रुनाईमा प्रतिव्यक्ति आय २९,१३३ डलर (लगभग २४.४६ लाख रुपियाँ) छ। भारतको प्रतिव्यक्ति आय २,२३९ डलर (करिब १ लाख ८७ हजार रुपियाँ) छ। जहाँ भारत विश्वको शीर्ष ५ अर्थतन्त्रमा परेको छ। मुलुकको अर्थतन्त्र बलियो भएकाले शिक्षा र स्वास्थ्यको सुविधा नि:शुल्क उपलब्ध छ। ब्रुनाईले आफ्नो तेलको आम्दानी विभिन्न क्षेत्रमा लगानी गरेको छ। जसका कारण यसको अर्थतन्त्र अब तेलमा मात्रै निर्भर छैन। यद्यपि, अर्थव्यवस्थाको ठूलो हिस्सा अझै पनि तेलबाट आउँछ। यसको स्थिर अर्थतन्त्रको कारण, ब्रुनाई दक्षिणपूर्वी एसियाको क्षेत्रीय राजनीतिमा एक प्रमुख खेलाडी हो।