स्वतन्त्रतापूर्व भारतको ऐतिहासिक भूमि धेरै महत्त्वपूर्ण घटनाहरूको साक्षी रहेको छ। हाम्रा पुर्खाहरूको लामो संघर्षपछि १५ अगस्त १९४७ मा भारत स्वतन्त्र भयो। त्यसबेलादेखि अहिलेसम्म प्रत्येक वर्ष १५ अगस्त स्वतन्त्रताको पर्व हर्षोल्लासका साथ मनाइँदै आएको छ। राजधानी शिमलाबाट करिब ४० किलोमिटर टाढा एउटा यस्तो ठाउँ छ, जहाँ १५ अगस्तको सट्टा १६ अगस्तमा स्वतन्त्रता मनाउने चलन छ। स्वतन्त्रताका प्रवर्तक सुरत राम प्रकाश देशको पहिलो लोकतान्त्रिक सरकारको प्रधानमन्त्री बने भन्ने कुरा कमैलाई थाहा होला। सुरतराम प्रकाश प्रधानमन्त्री हुँदा गत १६ अगस्त थेओगको आलु मैदानमा बुद्धिराम वर्मा, नन्दराम बाबु, दिलाराम बाबु, सीताराम कन्वर र मास्टर सीताराम आदिले शपथ लिएका थिए। शिमला नजिकैको थिओग रियासतमा शासन गर्न इन्कार गर्ने स्वतन्त्र चेतनाका मालिक सुरत प्रकाशले पाँच हजारभन्दा बढी जनताको अभिवादनमा आलु मैदानमा देशको पहिलो लोकतान्त्रिक सरकार गठन गरेका थिए।

यति मात्र होइन, उनले आफ्नो मन्त्रिपरिषद्मा आठ जनालाई पनि समावेश गरेका छन्। यो त्यो समय हो जब देशका रियासतहरू भारत संघमा विलय भएका थिएनन्। थियोग राज्य पनि ती मध्ये एक थियो। सुरत प्रकाश र अन्यले रियासतको शासन स्वीकार गर्न अस्वीकार गरेका थिए। आज पनि यहाँ हरेक वर्ष १५ र १६ अगस्तमा मेला लाग्ने गर्दछ। यो उल्लेखनीय छ कि स्वतन्त्रता भन्दा पहिले, भारत साना र ठूला रियासतहरूमा विभाजित थियो। हिमाचल प्रदेशमा पनि धेरै रियासतहरू थिए। ती मध्ये एक थियोग राज्य थियो। थिओग राज्यका शासकलाई राणा भनिन्थ्यो। राणाले मानिसहरूलाई जबर्जस्ती श्रम गराउने र चर्को शारीरिक यातना दिने गर्थे। थियोग शासक राणा कर्मचन्द ठाकुरले सैँजलाई आफ्नो राजधानी बनाए। सन् १९४२ मा सम्पूर्ण हिमाचल प्रदेशमा रियासत राजाहरूविरुद्ध प्रजामण्डल आन्दोलन भयो। यो आन्दोलन अंग्रेजहरूका शाही राजाहरूका विरुद्ध थियो। १५ अगस्त १९४७ मा देश स्वतन्त्र भएपछि त्यसको भोलिपल्ट १६ अगस्तमा थियोगमा छुट्टै सरकार गठन भयो। सुरत राम प्रकाशले करिब आठ महिना आफ्नो सरकार चलाए र तत्कालीन गृहमन्त्री सरदार वल्लभभाई पटेललाई भेटेपछि थिओग भारतमा विलय भयो।