विशेषज्ञहरूले भारतमा मानव-कुकुर द्वन्द्व कम गर्न वैज्ञानिक समझ र सन्तुलित रणनीतिहरूको महत्त्वलाई जोड दिए

IMG-20240612-WA0178

कोलकाता: मानव-पशु अध्ययन अनुसन्धानकर्ताहरू, वैज्ञानिकहरू र कल्याणकारी संस्थाहरूको समूह बुधवार मानव-कुकुर द्वन्द्वमा जानकारीमूलक परिप्रेक्ष्य प्रदान गर्न अनि मिडिया संगठनहरूलाई त्यस्ता घटनाहरूलाई थप सक्रिय रूपमा रिपोर्ट गर्न र अनुरोध गर्न आग्रह गरेको छ। आईआईएसईआर कोलकाताकी एसोसिएट प्रोफेसर डा. अनिन्दिता भद्रा र भारतमा फ्री रेन्जर कुकुरहरूको व्यवहारिक पारिस्थितिकी अनुसन्धान गर्ने प्रख्यात वैज्ञानिकले सत्रको सन्दर्भ सेट गरिन्। उनले भनिन्, ‘हामीले जनावरहरूसँग उचित स्थान साझा गर्ने लामो इतिहास साझा गर्छौं। कुकुर र मानिस शताब्दीयौंदेखि यस भूमिमा सह-अस्तित्वमा छन् र शहरी इकोसिस्टममा महत्त्वपूर्ण अभिनेता हुन्। उनीहरूको जीवन र सन्तुलित पारिस्थितिकीको वैज्ञानिक बुझाइले द्वन्द्व न्यूनीकरण र दिगो सहरी विकासको नेतृत्व गर्नसक्छ।‘

प्रेस क्लबमा भएको चर्चाले कुकुरको टोकाइको मिडिया रिपोर्टिङमा केन्द्रित थियोl यसलाई कसरी आतंकका कथाहरूका रूपमा प्रस्तुत गरिन्छ, जसमा ‘कुकुरको धम्की’ जस्ता शब्दहरू प्रयोग गरिन्छ, जबकि सामाजिक-पारिस्थितिक जटिलताहरू मानव-कुकुर सम्बन्धलाई बेवास्ता गरिन्छ। यस बैठकमा द्वन्द्वका विषयमा अतिवादी अडान नलिन सञ्चारमाध्यमलाई पनि आग्रह गरिएको थियो। उदाहरणका लागि, एउटा छलफलले सडकका कुकुरहरूलाई सामूहिक हत्या वा ‘आश्रयस्थलहरूमा’ थुन्ने जस्ता अन्य माध्यमहरूबाट हटाउने पक्षमा तर्कहरूलाई खण्डन गर्ने थियो। यसले स्पष्ट गर्यो कि उन्मूलन विरलै द्वन्द्व कम गर्नको लागि प्रभावकारी वा व्यावहारिक समाधान हो, र विशेष गरी भारत जस्तो ठाउँमा पाइने जटिल सामाजिक र पारिस्थितिक परिस्थितिहरूमा प्रतिकूल हुनसक्छ।

‘पर्यावरणीय व्यवस्थापन, शिक्षा, र न्यूटरिङ र खोपदेखि लिएर द्वन्द्वका विभिन्न स्रोतहरूलाई सम्बोधन गर्न विभिन्न रणनीतिहरू आवश्यक छन्। जनता-सडक कुकुर अन्तरक्रियाका सकारात्मक आयामहरूलाई सुदृढ गर्न सार्वजनिक स्वास्थ्य पहलहरू पनि आवश्यक छ किनकि यसले मानव कल्याणमा प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रूपमा योगदान पुर्‍याउँछ, किनकि समाजकृत सडक कुकुरहरू द्वन्द्वमा संलग्न हुने सम्भावना कम हुन्छ’, एडिनबर्ग विश्वविद्यालयमा मानव भूगोलका वरिष्ठ व्याख्याता तथा स्ट्रीट डग्स एण्ड पब्लिक हेल्थ (आरओएच-आईएनडीआईईएस)मा अनुसन्धान अध्ययनका प्रमुख अन्वेषक कृतिका श्रीनिवासनले मानव-कुकुर द्वन्द्व र सम्बोधन गर्ने रणनीतिहरूसँग सम्बन्धित मुख्य तत्वहरूमा भनिन्। उनले भनिन्, ‘यस कार्यक्रमको आयोजना गर्नुको पछाडिको विचार भनेको वैज्ञानिक रूपमा सही र तथ्यपरक जानकारी पेश गर्नुको महत्त्वलाई बुझेर समाधानको हिस्सा बन्नु हो विभिन्न सरोकारवालाहरूबाट पूर्ण सहमतिको अपेक्षा नगर्नुहोस्, सावधान र मापन गरिएको रिपोर्टिङले थप उत्पादक बहस र असहमतिलाई सम्बोधन गर्न मद्दत गर्नसक्छl  जसले मानव-कुकुर द्वन्द्व जस्ता जटिल समस्याहरूलाई सम्बोधन गर्न आवश्यक छ।‘

About Author

[DISPLAY_ULTIMATE_SOCIAL_ICONS]

Advertisement