नयाँ दिल्ली: प्रतिष्ठित ब्रिटिश लेखक जर्ज ओरवेल राजनीतिक-सामाजिक विषयहरूमा आफ्नो स्पष्टवक्ताको लागि परिचित छन्। उनले महात्मा गान्धी र इंग्ल्याण्डको राजबीचको सम्बन्धमा खुलेरै आफ्नो विचार व्यक्त गरेका छन्। ओर्वेलले गान्धीको अहिंसात्मक रणनीति ब्रिटिश साम्राज्यवादीहरूका लागि फाइदाजनक रहेको विश्वास गरे। गान्धीको अहिंसाको नीतिले इंग्ल्याण्डको सरकारलाई भारतमा शासन गर्न सजिलो भएको उनको तर्क थियो। ओरवेलले लेखेका छन्, ‘गान्धीले ब्रिटिश साम्राज्यलाई भारतमा शासन गर्न सजिलो बनायो किनभने उनको अहिंसात्मक विधिहरूले ब्रिटिशहरूलाई भारतीयहरूमाथि क्रूरता वा अत्यधिक बल प्रयोग गर्नबाट जोगिन अनुमति दिएको थियो।’

जर्ज ओरवेलले ८ अप्रिल १९४१ मा रेभेरेन्ड इओरवर्थ जोन्सलाई पत्र लेखे। जोन्स इंग्ल्याण्डको सरकारमा मन्त्री थिए। ओर्वेलले उनलाई लेखेको पत्रमा धेरै मुद्दाहरूको बारेमा कुरा गरे। यसै क्रममा उनले ‘गान्धी र शान्तिवाद’ शीर्षकमा ब्रिटिस साम्राज्य र महात्मा गान्धीबीचको सम्बन्धबारे आफ्नो विचार व्यक्त गरेका थिए। उनले लेखेका छन्, ‘शान्तिवादीहरू सधैं व्यक्तिगत रूपमा सुरक्षित जीवन बिताउने व्यक्ति हुन् भनेर मैले भन्नुपर्दैन, यद्यपि यो तथ्य हो कि ‘शुद्ध’ शान्तिवादीहरू सामान्यतया मध्यम वर्गबाट ​​आएका र केही असाधारण परिस्थितिहरूमा हुर्केका हुन्। तर विदेशी आक्रमण र उपनिवेशवादको सम्भावना नदेखेका समुदायहरूमा मात्र शान्तिवाद आन्दोलनको रूपमा रहेको तथ्य यो हो।‘

उनले थप लेखेका छन्, ‘यसैले गर्दा तटीय देशहरूमा शान्तिवादी आन्दोलनहरू सधैं पाइन्छ (मलाई लाग्छ धेरै शान्तिवादी आन्दोलनहरूको जरा जापानमा पनि छ)। ‘विशुद्ध’ अहिंसात्मक ढंगले सरकार चलाउन सकिँदैन किनभने जुनसुकै अवस्थामा पनि बल प्रयोग गर्न नमान्ने सरकारलाई जो कोहीले पनि, बल प्रयोग गर्न चाहनेले पनि हटाउन सक्छ। शान्तिवादीले सरकारको समस्याको सामना गर्न इन्कार गर्छ र शान्तिवादीहरूलाई सधैं नियन्त्रणको स्थितिमा नहुने मानिसहरूको रूपमा सोचाइन्छ, त्यसैले म तिनीहरूलाई गैरजिम्मेवार भन्छु।’