नयाँ दिल्ली: केन्द्रीय भवन अनुसन्धान संस्थान (सीबीआरआई), रुड्कीले देशको ७५औं स्वतन्त्रता दिवसमा नेपाल सरकारलाई ७५ स्कूल र अस्पताल परियोजनाहरू हस्तान्तरण गर्ने लक्ष्य लगभग पूरा गरेको छ। तीमध्ये ६० आयोजना पूरा भइसकेको वैज्ञानिकहरू बताउँछन्। चीनको सीमानाबाट नेपालका भूकम्प प्रभावित दुर्गम क्षेत्रमा बनेका विद्यालय र अस्पताललाई भारतको निशानी बनाइनेछ।

उल्लेखनीय छ, नेपालमा २०१५ को भूकम्पपछि प्रधानमन्त्रीले २०१७ मा नेपाल भ्रमणका क्रममा सहयोगको घोषणा गरेका थिए। त्यसपछि केन्द्रीय सरकारले १० करोड अमेरिकी डलर अर्थात् करिब ११ सय करोड भारतीय मुद्रामा ‘नेपालमा भूकम्पपछिको पुनर्निर्माण शिक्षा र स्वास्थ्य क्षेत्रका परियोजनाहरू’ शुरु गरेको थियो। सीबीआरआई रूड्कीले यो परियोजना पूरा गर्ने मुख्य जिम्मेवारी पाएको छ। नेपालमा सन् २०१९ मा शुरु भएको १४७ अस्पताल, ७० विद्यालय र ठूला पुस्तकालयको काममा सीबीआरआईका वैज्ञानिकहरूले भूकम्प प्रतिरोधी प्रविधिसहितको भवनको डिजाइन, योजना, निर्माणको अनुगमन गर्न थालेका छन्। सीबीआरआईका वैज्ञानिक डा. अजय चौरसियाले केन्द्र सरकारको ७५औं स्वतन्त्रता दिवसमा ७५ वटा आयोजना सम्पन्न गर्ने लक्ष्य लगभग नजिक पुगेको बताए। तीमध्ये ६० आयोजना सम्पन्न भएका छन्। जसमा ५६ विद्यालय र १९ अस्पताल छन्। यो वर्षको अन्त्यसम्ममा सबै आयोजना नेपाल सरकारलाई हस्तान्तरण गरिनेछ। उनले चीन सीमानामा निर्माण भइरहेका अधिकांश आयोजना भारतका लागि कूटनीतिक रूपमा महत्वपूर्ण हुने र भारतको प्रतीकका रूपमा स्थापित हुने बताए। सबै भवनहरू भूकम्प प्रतिरोधी र अत्याधुनिक प्रविधिले सुसज्जित छन्।

कोरोनाको समयमा विश्वका सबै प्रकारका काम ठप्प हुँदा नेपालमा विद्यालय–अस्पतालको काम निरन्तर चलिरहेको छ। जसका कारण तीन वर्षको अवधिमा उल्लेख्य मात्रामा काम सम्पन्न भएको छ। कहिले अनलाइन र कहिले अफलाइन काम हुने गरेको वैज्ञानिक डा. चौरसियाले बताए। यस परियोजनाअन्तर्गत नेपालको सबैभन्दा ठूलो पुस्तकालय पनि निर्माण भइरहेको छ, जुन ऐतिहासिक र आफैंमा विभिन्न सुविधाले सुसज्जित हुनेछ। नेपालको त्रिभुवन विश्वविद्यालय काठमाडौंमा निर्माण हुन लागेको यो पुस्तकालय ९० हजार स्क्वायर फिटमा हुनेछ। जसमा काम भइरहेको छ। यस पुस्तकालयमा भूकम्प प्रतिरोधी प्रविधि, लिफ्ट, बगैचा जस्ता सबै प्रकारका सुविधा उपलब्ध गराइनेछ।