न्यू मेक्सिको: सैन्य कर्मचारीहरूले भर्खरै न्यू मेक्सिकोको एक एयर बेसमा प्रागैतिहासिक शिविर स्थलको अवशेष पत्ता लगाए जुन ८ हजार २ सय वर्ष पहिले प्रारम्भिक अमेरिकीहरूले ओगटेको हुनसक्छ। अल्बुकर्कमा ४९औं सिभिल इन्जिनियर स्क्वाड्रन (सीईएस) का सदस्यहरूले यो खोज गरेको थियो। वाशिंगटनको १६० माइल (२६० किलोमिटर) दक्षिणपूर्वमा होलोमन एयर फोर्स बेसमा सडक काटिएको नजिक भूवैज्ञानिकहरूको टोली पुगेको थियो। आधार ह्वाइट स्यान्ड्स राष्ट्रिय निकुञ्जको छेउमा छ, जुन यसको हात्तीको दाँतको रंगको जिप्सम बालुवाका टिब्बाहरूका लागि परिचित छ, २३ हजार वर्ष पहिले बनेको उत्तरी अमेरिकामा सबैभन्दा पुरानो ज्ञात मानव पदचिन्हहरू संरक्षण गर्दै आएको छ।

ह्वाइट स्यान्ड्स राष्ट्रिय निकुञ्जका ढुङ्गाहरू हवाई अड्डाको पुरातात्विक स्थलमा कम्तिमा एक हजार वर्ष पुरानो हो र त्यहाँ प्रागैतिहासिक कलाकृतिहरू संरक्षण गर्न मद्दत गरेको हुनसक्छ। खन्ने क्रममा भाग लिने ४९औं सीईएसका सांस्कृतिक स्रोत प्रबन्धक म्याथ्यु क्युबानले एक विज्ञप्तिमा भने, ‘सेतो बालुवाको टिब्बाको निर्माणले अनजानमा साइटलाई गाड्यो, जसले हावाले उडाएको सिल्टलाई नाजुक पुरातात्विक अवशेषहरू जोगाउन अनुमति दियोl’ गोकोलक ओभरलुक नामक साइटले विभिन्न कलाकृतिहरू उत्पन्न गर्‍यो जसले संकेत गर्दछ, यो साइट प्रारम्भिक ‘पेलियो आर्टिक’ मानिसहरूको लागि मौसमी स्टप हुन सक्छ जुन अहिले न्यू मेक्सिको हो।

अमेरिकी राष्ट्रिय निकुञ्ज सेवाका अनुसार पुरातन मानिसहरू अमेरिकामा पाइला राख्ने पहिलो मानवका सन्तान थिए र नयाँ संसारमा बिरुवाहरू हुर्काउने र पालनपोषण गर्ने प्रारम्भिक संस्कृतिहरूमध्ये एक थिए। क्युबानले भने, ‘यो साइट यस क्षेत्रको इतिहासको एक महत्त्वपूर्ण भाग होl’ जमिन मुनि धेरै फिट लुकेका अवशेषहरू मध्ये, क्युबान र उनका सहकर्मीहरूले प्रारम्भिक बासिन्दाहरूले आगो बाल्ने र मेस्किट जलाउने एक बोट प्रमाण फेला पारे। मटर परिवार  अर्ध-सुक्खा दक्षिणपश्चिम अमेरिका र मेक्सिको क्षेत्रहरूमा मूल निवासी काँडादार झाडी को एक प्रकार हो।