शिलोङ: बाल अधिकार संरक्षणका लागि मेघालय राज्य आयोगको प्रारम्भिक प्रतिवेदनले देखाएअनुसार, गत वर्ष पूर्वी खासी हिल्सबाट राज्यमा सबैभन्दा धेरै प्रोटेक्सन फर चिल्ड्रेन फ्रम सेक्सुअल अफेन्सेस (पीओसीएसओ-पोक्सो) मुद्दा दर्ता भएको थियो। जिल्ला ७०९ मामिलाहरूको साथ शीर्ष स्थानमा छ, जुन २०२३ मा सबै पोक्सो मामिलाहरूको २८ प्रतिशत हो। तथ्यांकअनुसार, दक्षिण गारो हिल्समा ६४ मामलाहरू रेकर्ड गरिएको छ, जुन सबैभन्दा कम दुई प्रतिशत हो। आयोगका अनुसार, सबैभन्दा बढी पोक्सो मुद्दाह  ५६६ पूर्वी खासी हिल्सको पोक्सो अदालतमा विचाराधीन थिए। दक्षिण पूर्व गारो हिल्समा ३६ वटा मुद्दा पेन्डिङ थिए, जुन राज्यमा सबैभन्दा कम हो।

दिसम्बर २०२३ सम्म पोक्सो अदालतहरूमा दर्ता भएका मुद्दाहरूको कुल संख्या २,५६६ थियो, जसमध्ये १,९८४ जिल्लाभर विचाराधीन छन्। राज्यमा मुद्दाहरूको निपटान दर २२.६८ प्रतिशत हो। पोक्सो ऐनअन्तर्गत पहिलो मुद्दा पूर्वी खासी हिल्स पोक्सो अदालतमा ४ जून २०१३ मा दर्ता गरिएको थियो। पछि अन्य जिल्लाहरूमा पोक्सो अदालतहरू स्थापना गरियो। राज्यका १२ जिल्लाहरू मध्ये ११ मा मनोनित न्यायाधीशहरू भएको पोक्सो अदालतहरू छन्। भर्खरै स्थापित पूर्व पश्चिम खासी पहाडी जिल्लामा अहिलेसम्म एउटा पनि छैन। स्थापित मामलाहरूको कुल संख्या वर्षहरूमा बढेको छ र यो विभिन्न कारकहरूको कारण हुनसक्छ जसको लागि थप उचित अनुसन्धान सुझाव दिइएको छ। यद्यपि, यो ध्यान दिन सकिन्छ, महामारीका वर्षहरूमा स्थापित मामलाहरूको संख्या २०२० मा सबैभन्दा बढी ३६५ र २०२१ मा ३७८ थियो’, रिपोर्टले बताएको छ। मुद्दाको निरूपणमा दोषी ठहर हुने र सफाइ दिने मात्र नभई नयाँ जिल्ला र जिल्ला पोक्सो अदालतको स्थापनाका कारण अभियुक्तको मृत्यु, फरार र मुद्दालाई एक जिल्लाबाट अर्को जिल्लामा स्थानान्तरण गर्ने जस्ता अन्य कारकहरू पनि समावेश छन्।