मुम्बई: आज छत्रपति शिवाजी महाराजको ३९४औँ जन्मजयन्ती हो। प्रत्येक वर्ष १९ फरवरीमा शिवाजी महाराजको जन्मजयन्ती देशभर मनाइन्छ। छत्रपति शिवाजी महाराजको जन्मजयन्तीको अवसरमा आज महाराष्ट्रमा निकै उत्साह छ। राज्यका मुख्यमन्त्री एकनाथ शिन्देले ‘शिवाजी महाराज जयन्ती’को अवसरमा चेम्बुरमा रहेको शिवाजी महाराजको प्रतिमामा माल्यार्पण गर्नुका साथै उनको प्रतिमामा माल्यार्पण गरे। यस क्रममा उनका धेरै समर्थकहरु पनि उपस्थित थिए। छत्रपति शिवाजी महाराजलाई आफ्नो आदर्श मान्ने मानिसहरूका लागि आजको दिन विशेष छ। १५ वर्षको उमेरमा शिवाजीले आफ्नो प्राणको वास्ता नगरी मुगलमाथि आक्रमण गरे।

शिवाजीको जन्म १९ फरवरी १६३० मा शिवनेरी फोर्टमा एक मराठा परिवारमा भएको थियो। उनको नाम शिवाजी भोसले थियो। उनका पिता शाहजीराजे भोंसले शक्तिशाली सामन्ती राजा परिवारमा जन्मेका थिए। उनका बुबा अहमदनगर सल्तनतमा जनरल थिए। उनकी आमा जिजाबाई जाधवराव वंशमा जन्मिएकी एक असाधारण प्रतिभाशाली महिला थिइन्। शिवाजी महाराजको चरित्रले उनका आमाबाबुबाट धेरै प्रभावित भएको थियो। उनको बाल्यकाल आमाको निर्देशनमा बित्यो। उनकी आमालाई धार्मिक ग्रन्थहरूमा रुचि थियो। उनले राजनीति र युद्ध सिके। शिवाजी महाराजको हृदयमा स्वाधिनताको अग्निज्वाला दन्किएको थियो। उनले केही विश्वासी साथीहरूलाई भेला गरेर एकत्रित गरे। त्यतिबेला देशमा मुगल आक्रमण चरम सीमामा थियो। महाराज शिवाजीले मुगलहरू विरुद्ध युद्धको बिगुल बजाएका थिए। १५ वर्षको उमेरमा उनले आफ्नो प्राणको परवाह नगरी मुगलमाथि आक्रमण गरे। यो आक्रमणलाई छापामार युद्धको नीति भनियो। सन् १६७४ ईस्वीमा, शिवाजी महाराजले पश्चिमी भारतमा मराठा साम्राज्यको जग राखे। यसका लागि उनले मुगल साम्राज्यका शासक औरंगजेबसँग लडाइँ गरे। सन् १६७४ मा रायगढमा राज्याभिषेक गरी छत्रपति बने। तर केहि वर्ष पछि, ३ अप्रेल १६८० मा गम्भीर रोगको कारण उनको मृत्यु भयो। शिवाजी पछि उनका छोरा संभाजीले राज्यको जिम्मा लिए।

शिवाजीको विवाह साईबाई निम्बालकर (साई भोसले)सँग १४ मई १६४० मा लाल महल, पुणेमा भएको थियो। साई भोसले शिवाजीको पहिलो र प्रमुख पत्नी थिइन्। उनी आफ्नो पतिको उत्तराधिकारी संभाजीकी आमा थिइन्। शिवाजीले जम्मा आठ वटा विवाह गरेका थिए। वैवाहिक राजनीतिमार्फत उनले सबै मराठा सरदारहरूलाई एउटै छातामुनि ल्याउन सफल भए। छत्रपति शिवाजी महाराजको ३९४औँ जन्मजयन्ती महाराष्ट्रसँगै देशका अन्य भागमा पनि हर्षोल्लासका साथ मनाइँदैछ। धेरै ठाउँमा सामाजिक, सांस्कृतिक र राजनीतिक कार्यक्रम आयोजना भइरहेका छन्।